2008 – 2015: starten met een winnaarsmentaliteit
Peter Bijvelds (1978) is al jong een fan van auto- en motorracen. Wanneer hij tijdens een rally van de weg afschuift, raakt zijn auto zwaar beschadigd. Maar monteurs kunnen de Mitsubishi nog rijklaar krijgen, zodat hij tenminste de finish kan halen. Dat hoeft niet, zegt Bijvelds volgens Quote tegen een verslaggever. Hij stopt liever. "Ik wil hier voor de overwinning gaan en als dat niet kan heeft het voor mij geen zin." Zo kijkt hij als ondernemer ook naar de markt van elektrische auto’s.
Hij wil eigenlijk aan de slag met het ontwikkelen van elektrische auto’s. Maar hij is in 2008 net te vroeg. "Er was toen amper laadinfrastructuur en met een volle batterij kwam je amper 150 kilometer ver", tekent de Vlaamse krant De Tijd op.
Bussen zijn grote vervuilers
Met bussen kan hij wel winnen. "Dat waren de grote vervuilers in de steden. Ze lijden ook minder onder een gebrek aan infrastructuur: laadpalen hoeven alleen in de busgarage te staan." Start-up Ebusco begint officieel in 2012. Met een innovatiekrediet van het ministerie van Economische Zaken – 4,5 miljoen euro – wordt in de brandweerkazerne van Helmond een prototype ontwikkeld.
Zijn eerste elektrische bus, de 1.0, presenteert hij een jaar later op de IAA-beurs in Hannover. "Iedereen was enthousiast, maar verklaarde me wel voor gek. 'Jouw bus kost het dubbele van een dieselbus en rijdt minder dan de helft van de kilometers'."
Prijs belangrijker dan emoties
Busuitbaters hebben ‘niets met emotie’ of met ‘mooie technieken’, ontdekt hij. Ze willen een bus die het goedkoopst van A naar B rijdt en dat zo lang mogelijk volhoudt. "Ze kijken eerst en vooral naar de total cost of ownership. Dat zijn alle kosten samen, van de afschrijving via het onderhoud tot de brandstof en de verzekeringen." De eerste Ebusco gaat in 2013 in Helsinki de weg op. Zelf keert Bijvelds terug naar de tekentafel. De total cost of ownership wordt zijn grote obsessie. Die moet lager worden dan een dieselbus.
2016-2020: de energie van de founder
Hij is ervan overtuigd dat de dieselbus zal verdwijnen. Maar wanneer, dat is nog de vraag. Dat antwoord geeft de Nederlandse politiek in 2016. Het regionaal busvervoer moet in 2030 volledig uitstootvrij zijn. De founder bruist nu van de energie. Hij besluit alvast een deel van de productie in China te verplaatsen naar Nederland. Naar een fabriekshal van 7.000 vierkante meter in Deurne. "Weliswaar kost een fabrieksarbeider daar per uur minder, maar we vinden het toch beter om een groter deel van de productie hier te hebben", zegt hij tegen het FD.
De MT/Sprout Challenger50 bestempelt Ebusco in 2019 als de ‘Nederlandse Tesla voor stads- en streekbussen’. Het aantal orders komt intussen echt op stoom. De Ebusco’s rijden inmiddels rond in zeven Europese landen. Bijvelds haalt een team van vliegtuigbouwer Fokker binnen om verder te innoveren. De luchtvaart gebruikt de veel lichtere koolstofvezelcomposiet al jaren, waarom kan dat niet voor bussen?
De Ebusco 3.0 weegt dertig procent minder dan de concurrentie. En dat betekent dat deze bussen zonder extra opladen meer dan 500 kilometer op een dag kunnen afleggen. "Dat heeft een mega-impact op je total cost of ownership", zegt Bijvelds tegen OV-Magazine. Ebusco is voor het eerst winstgevend in 2018. De omzet verdubbelt in 2020 naar 100 miljoen euro, met een nettowinst van 16,6 miljoen euro.
2021-2022: de heldhaftige ondernemer
Bijvelds is met deze knappe resultaten een held in ondernemerskringen. Tijd voor een beursgang. Hij slaat in oktober 2021 zelf op de gong bij de beurs Euronext in Amsterdam. Ebusco haalt moeiteloos 300 miljoen euro aan groeigeld op. Het bedrijf wordt zelfs gewaardeerd op 1,4 miljard.
Zijn vermogen wordt daardoor ook meteen geschat op meer dan 450 miljoen euro. De Quote 500 met de rijkste Nederlanders haalt hij net niet dat jaar. Maar alleen omdat die lijst al naar de drukker is. Hij debuteert in het volgende nummer op plek 95.
De koning op bezoek
Koning Willem-Alexander opent een kleine week na de beursgang de uitbreiding van de fabriekshal in Deurne: die gaat naar 21.000 vierkante meter. Bijvelds wil de 3.0 volledig in Nederland bouwen. De productie moet in 2022 al op vijfhonderd stuks per jaar liggen. "Daarnaast geldt onze nieuwe fabriekshal als de blueprint voor onze internationale uitrol van productiecapaciteit", hint Bijvelds naar het openen van een tweede productiefaciliteit in het Franse Rouen.
Bijvelds droomt er bovendien van om het volledige ecosysteem in handen te hebben: bus, laadsysteem, laadinfrastructuur én energieopslag. Met energiecontainers ziet hij zelfs kansen om binnenvaartschepen elektrisch te laten varen. Elektrische vrachtwagens, bestelbussen, sportwagens, zelfs warmtepompen staan op het verlanglijstje.
Ingehaald door realiteit
Zijn ambitie om op de middellange termijn jaarlijks 3.000 elektrische bussen te verkopen, wordt al snel ingehaald door de realiteit. Ebusco tekent een recordaantal orders op in 2021, boven de driehonderd bussen, maar de toeleveringsketen sputtert. China kampt nog steeds met lockdowns, de oorlog in Oekraïne zorgt ook voor vertragingen. De bussen kunnen amper geleverd worden. "Ik heb een hekel aan excuses, maar de hele industrie kampte de afgelopen periode natuurlijk met problemen", zegt Bijvelds daar later over.
Dat jaar zakt de omzet in en bedraagt het verlies bijna 27 miljoen euro. Maar niets aan het handje. Met Deutsche Bahn is namelijk een raamovereenkomst gesloten voor de levering van achthonderd bussen.
Cijfers vallen tegen
Ook de cijfers van 2022 zijn minder florissant dan gehoopt. Bijvelds wijst op de hogere grondstofprijzen en op groeipijnen. Om meer capaciteit te krijgen, huurt Ebusco fabrieksruimte in het Renault-complex in Rouen. Eind 2023 moet ook deze vestiging vijfhonderd bussen per jaar kunnen bouwen. "Frankrijk vertegenwoordigt de grootste busvloot in Europa en is daarom een strategische markt voor de ontwikkeling van Ebusco", verklaart Bijvelds aan Mobiliteit.nl.
Eind 2022 rijden er vierhonderd Ebusco’s rond, het orderboekje is goed gevuld. Bijvelds raakt verblind door de passie om te groeien. De productie in Deurne moet worden opgeschaald naar twee bussen per dag.
Vergelijking met Tesla
Als OV-magazine tijdens een bezoek aan die fabriek de vergelijking maakt met Tesla, dan reageert hij dat die vergelijking vaker wordt gemaakt. "Beide bedrijven begonnen vroeg in een nieuwe business en maken eenzelfde groeicurve door. Data is ook één van onze pilaren. Maar ik ga niet à la Elon Musk een bedrijf als Twitter erbij kopen. Ik wil gewoon dat Ebusco slaagt en de grootste busfabrikant ter wereld wordt."
2023-2024: (nood)gedwongen naar ander leiderschap
Bijvelds accepteert geen ‘nee’. Daar komt de receptie van een hotel in het Chinese Beijing ook achter. Hij heeft er drie kamers gereserveerd en die reservering is bevestigd. Maar volgens de receptie is het hotel volgeboekt, schrijft het FD.
Hij laat zich niet wegsturen en blijft aan de receptie staan, die probeert hem te negeren. Er zijn gewoon geen kamers vrij. De tijd verstrijkt, voor de receptionisten wordt het steeds gênanter. Bijvelds geeft niet op. Na twee uur blijken er plots drie suites vrij te zijn. Hij bijt zich even hard vast in de problemen met de toeleveringsketen en het gebrek aan personeel, maar die blijven wél aanhouden. Er volgen diverse managementwissels. Ebusco geeft in de loop van 2023 en 2024 meerdere omzet- en winstwaarschuwingen af.
Nettoverlies 120 miljoen
Bijvelds verklaart dat ‘de onbalans in de toeleveringsketen onze business blijft raken en dat het ontbreken van componenten tot inefficiënties en extra kosten leidt’. De kas raakt dan ook snel leeg. En dus volgen er extra kredietlijnen bij de bank (tot ruim 90 miljoen) en wordt er nieuw kapitaal opgehaald bij beleggers (60 miljoen).
Het nettoverlies loopt in 2023 op naar 120 miljoen. "Het verlies van de afgelopen twee jaar is niet het gevolg van een product dat niet goed was. Het probleem is dat we bussen niet af konden bouwen. We hadden simpelweg niet genoeg gekwalificeerde mensen. Dat heeft ons veel extra tijd gekost", legt hij uit aan Change Inc. Bijvelds blijft dus ambitieuze geluiden maken. Hij ziet de vraag naar elektrische bussen nog elk jaar verdubbelen. Belooft snel zwarte cijfers te schrijven. Maar een beursgenoteerd bedrijf ligt onder een vergrootglas. Beleggers voelen zich steeds meer gepiepeld vanwege optimistische verwachtingen die niet blijken te kloppen.
Leiden met een co-CEO
Tijd voor een verandering van leiderschap. Bijvelds vraagt begin dit jaar zelf om een co-CEO. Om ‘de efficiëntie te vergroten en de werkdruk binnen het bedrijf te verdelen’. Frank Meurs start als interim, vanwege zijn ‘aanzienlijke ervaring op het gebied van business development, operations en supply chain’.
Ook dit ceo-team lukt het niet om de operationele kant op de rails te krijgen. Meer werken met onderaannemers in China en Portugal komt moeilijk van de grond. Ze krijgen al evenmin grip op de toeleveringsketen en de kosten. Honderden bussen kunnen niet uitgeleverd worden. Dat betekent ook forse boetes betalen, omdat contracten niet worden gehonoreerd. Vanaf augustus komt Michiel Peters aan boord. Hij heeft meer dan twintig jaar ervaring in het ‘bredere industriële domein’.
Aan de kant gezet
Er wordt inmiddels gewerkt aan een turnaround-plan dat zich focust op het in orde krijgen van de productie en het besparen op de kosten. "Wij zijn in pole position om de groeistrategie waar te maken", maakt Bijvelds ervan. De raad van commissarissen voegt eraan toe: "het bedrijf kan zich richten op het ombuigen van de financiële prestaties".
Op 2 september treden Bijvelds en Peters plots terug als co-ceo. Keihard aan de kant gezet, zeggen diverse media. De raad van commissarissen vervangt het duo door Christian Schreyer. Een Duitser met meer dan 25 jaar ervaring in het openbaar vervoer op de teller. ‘Het juiste moment voor een leiderschapstransitie’, luidt het persbericht. ‘In dit proces is geconcludeerd dat de organisatie geleid moet worden door één ceo met een algemeen management trackrecord in de openbaarvervoersector.’
Stopt hij nu echt?
Bijvelds laat ook weten dat het tijd is om ‘een stap opzij te zetten’ nu Ebusco ‘een nieuwe fase ingaat’. De koers van het aandeel schiet na de aankondiging van zijn vertrek gelijk met bijna 20 procent omhoog. Maar stapt Bijvelds nu echt opzij? Een woordvoerder van Ebusco laat weten dat hij ‘nog altijd fully committed is’ en druk bezig met het turnaround-plan. Al staat het bedrijf op de rand van de afgrond. Bijvelds denkt nog altijd dat hij kan winnen, anders zou hij wel meteen stoppen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op MT/Sprout.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
