NS wil hele keten verduurzamen

De campagne die NS en het Nederlandse energiebedrijf Eneco maandag zijn begonnen moet daar nog maar eens de aandacht op vestigen. Het contract tussen NS en Eneco over de levering van windenergie is vooralsnog uniek in de sector. “Als je me twee of drie jaar geleden had gevraagd naar mijn goede voornemens, stond een goed contract voor duurzame energie bovenaan het lijstje”, zegt Michiel van Roozendaal. Als lid van de directie van NS is hij verantwoordelijk voor duurzaamheid bij het concern.

Ambities

In 2014 tekenden NS en  Eneco het contract voor de levering van windenergie. De helft van de groene stroom voor het treinverkeer is afkomstig van nieuwe windparken in Nederland. De andere helft komt uit nieuwe parken in België en Scandinavië.

 

“Voor NS was het ook belangrijk dat het nieuw gebouwde hernieuwbare energie zou zijn.”

 

Van de 4000 megawatt bij te bouwen hernieuwbare energie die is afgesproken in het Energieakkoord, draagt dit contract 6 procent bij, zegt Van Roozendaal. “Voor NS was het ook belangrijk dat het nieuw gebouwde hernieuwbare energie zou zijn.” En de stroomopwekking is transparant. De hoeveelheid stroom die NS afneemt, is gelijk aan de hoeveelheid die de windparken opleveren.

“We trillen nog steeds na van de vibe in het hele traject. Ik ben ontzettend blij met Eneco. De overeenkomst is een enorme stap voorwaarts vergeleken met de huidige situatie in de keten." Hoewel reizen met de trein 75 procent schoner is dan met de gemiddelde auto, kan het volgens de directeur nog schoner.

Milieu-impact

“Als je naar de keten kijkt, zit onze grootste milieu-impact in de CO2-uitstoot bij de opwekking van stroom. In totaal is dat gemiddeld ongeveer een halve megaton per jaar. Die uitstoot gaat door dit partnership in een paar jaar terug naar nul." NS loopt voorop in het aanbieden van schoon reizen zonder CO2-uitstoot. De internationale spoorwegunie UIC heeft een vergelijkbare ambitie voor 2050. Van Roozendaal: "Dat kan best sneller.”

NS investeert over de hele breedte in duurzaamheid. Binnen het concern is veel aandacht voor kennisoverdracht en opleiding van het personeel. Bij Energiezuinig Rijden (EZR) laat de machinist een trein uitrollen als hij het station nadert. In het project Energiezuinig Opstellen staat een trein buiten dienst zoveel mogelijk in de sluimerstand. Beide energiebesparende trajecten leverden in 2014 een besparing van € 4 mln elk. Het jaar daarvoor was nog sprake van een gezamenlijke besparing van € 4 mln. De komende jaren nemen die besparingen nog verder toe.

Duurzame inkoop

Duurzaamheid is voor NS ook speerpunt bij aanbestedingen. Per jaar koopt het bedrijf voor € 1 mrd tot € 1,5 mrd in bij toeleveranciers. Bas van Kempen, manager Inkoop bij NS, vertelt dat het concern daarbij niet alleen kijkt naar duurzame specificaties van de in te kopen goederen en diensten. Vooral het duurzaamheidsbeleid van de toeleveranciers telt mee. De assessment-tool van EcoVadis draagt bij aan een traceerbare beoordeling. “Die aanpak is relatief nieuw,” zegt Van Kempen. “We hebben veertig toeleveranciers gevraagd de assessment in te vullen, 38 bedrijven gaven daarop een respons. We voeren nu gesprekken met die bedrijven om te kijken hoe ze hun beleid kunnen verduurzamen en eventuele risico’s kunnen verkleinen.

Directeur Van Roozendaal hoopt ook de reizigers te verleiden tot duurzamer gedrag. Bijvoorbeeld door het apart inzamelen van papier en restafval in de trein en op de stations. “Ze reizen al heel milieuvriendelijk. Elke afgelegde tien kilometer bespaart een kilo CO2. We hopen dat ze ook mee gaan doen met besparingen op afval.”

Verder werkt NS aan de verbetering van aanvullend vervoer, zoals de OV-fiets en GreenWheels. Maar ook aan de bevoorrading van de winkels op de stations, met minder verpakkingen en meer recycling, en slimmere logistiek. Van Roozendaal: “Als je slim aanbesteedt, kun je goede afspraken maken. De winst die dat oplevert kun je vervolgens verdelen onder de betrokken partijen. Dat leidt weer tot verdere investeringen.” Eind 2015 hoopt NS verder te zijn met de duurzame verwerking en recycling van consumentenafval.

Innovaties

Innovaties bij treinenbouwers gaan minder snel dan in de auto-industrie. Een trein gaat gemiddeld veertig jaar mee. Na twintig jaar reviseert NS de treinen in een van de werkplaatsen in Haarlem. Ze krijgen nieuwe, energiebesparende technologie aan boord en aerodynamische neuzen. Na revisie rijden ze zo'n 20 procent zuiniger. Bij de aankoop van nieuwe treinen telt energiezuinigheid voor 10 tot 20 procent mee bij het aankoopbesluit. Bij de aankoop van nieuw materieel vragen we dat treinstellen voor 95 procent recyclebaar zijn. In de werkplaatsen van NS wordt nu al 80 procent hergebruikt, van staal tot bekleding.

 

"We hopen dat reiziger ook mee gaan doen met besparingen op afval.”

 

Bas van Kempen signaleert een versnelling binnen de railindustrie. Drie jaar geleden was de aandacht voor duurzaamheid beperkt. Nu is de vraag uit de markt juist een van de katalysatoren. Het internationale samenwerkingsverband Railsponsible, met de Duitse en Nederlandse spoorwegen en treinenbouwers Alstom en Bombardier, draagt er bovendien aan bij dat de vragende partijen de assessments op dezelfde manier uitvoeren. “Dat heeft als voordeel dat we allemaal dezelfde taal ontwikkelen en we effectiever zijn in het verbeteren van duurzaamheid in de keten.

In maart vindt in Nederland op initiatief van NS de introductie plaats van de bij Railsponsible aangesloten partijen. De komst van UIC directeur-generaal Jean-Pierre Loubinoux geeft de bijeenkomst extra gewicht. “Er worden hiervoor meer dan honderd hoofdrolspelers uit de railindustrie uitgenodigd, zegt Van Roozendaal. “Wij willen als eindgebruiker de regie nemen over de vergroening van de keten.”

Mobiliteit

Dit jaar wil Van Roozendaal samen met Eneco werken aan meer publiciteit voor de groene stroom in het treinverkeer. "Vanaf 2018 praten we over 1,2 miljoen klimaatneutrale treinreizen per dag. Dat is een verdubbeling van het aandeel duurzame mobiliteit in Nederland.”

Uit klantonderzoek blijkt dat reizigers het waarderen dat de trein op windenergie gaat rijden. Daarom wil NS de reizigers, de shareholders en stakeholders er meer bij betrekken. Dat is maandag begonnen met een gezamenlijke abri-campagne van NS en Eneco op alle stations. In de komende drie jaar moet dat terug te zien zijn in de reputatiescore en het klantenoordeel.

Foto's: NS, met toestemming gebruikt