Groei e-commerce: duurzame en efficiënte last mile als voorwaarde

Voor wie weleens online bestelt, is het vast een herkenbare situatie: je bestelt een pakketje en kunt vervolgens uit een tiental bezorgmomenten kiezen. Handig, totdat je meerdere pakketjes bestelt. De volgende dag moet je wachten op drie verschillende bezorgers, die door een file in de ochtend bovendien nog eens veel te laat voor de deur staan. Dat terwijl je een uur geleden nog een andere koerier voor de deur van de buren zag staan.

“Het huidige systeem is totaal niet optimaal. Het geven van veel bezorgopties is ook voor de consument geen verbetering”, zegt Michiel Muller, medeoprichter van online supermarkt Picnic. De boodschappendienst, inmiddels actief in bijna twintig steden, pakt het anders aan.

“Wij bezorgen zes dagen per week op vaste momenten in een bepaalde buurt of wijk. Per dag kan de consument zien wanneer de bezorger door zijn buurt rijdt. Wij bieden dus minder keuze, maar kunnen op de minuut laten weten op welk moment we langskomen. Zo weet je precies wanneer we komen, net als de melkboer of de SRV-man die vroeger langskwam. Je hebt dus weliswaar minder keuze, maar dat is uiteindelijk fijner, want het is voorspelbaarder en je zit niet uren op de bezorger te wachten. Doordat we zulke efficiënte rondjes rijden, zijn er bovendien veel minder vervoersbeweging nodig, dus minder busjes in de straat.”

Elektrische bezorgwagen

Picnic maakt gebruik van lokale hubs buiten de stad. De hubs worden vanuit het centrale distributiepunt in Nijkerk bevoorraad. Vervolgens rijden kleine elektrische wagentjes vanuit de hubs de verschillende wijken in. De wagentjes zijn speciaal ontworpen voor het bezorgen van boodschappen.

Muller: “Bij de klant thuis kan de bezorger de boodschappen aan de zijkant uitladen. Hij hoeft dus niet achter in de auto te klimmen; dat is sneller en maakt een gangpad in de bus overbodig. Het wagentje is dus een stuk smaller dan conventionele bezorgwagens, waardoor bezorgers hem voor de deur kunnen parkeren en niet in de weg staan. Bovendien hoeven ze niet ver te lopen tot de voordeur, wat leidt tot snellere bezorgingen.”

Door de efficiënte bezorgwijze kan Picnic zijn boodschappendienst bij een minimale bestelling van € 25 gratis aan consumenten aanbieden. Maar behalve efficiëntie en kostenbesparing leidt de aanpak ook tot een duurzamere last mile. Zo rijden de elektrische wagentjes zonder emissie van fijnstof door de stad. Muller: “Daarnaast leidt het bezorgmodel tot een aanzienlijke reductie van de CO2-uitstoot van auto’s, die consumenten normaal gebruiken om een paar keer per week op en neer naar de supermarkt te rijden.”

Bezorging per fiets

Een ander bedrijf dat vanuit klantperspectief de noodzaak ziet om de last mile duurzamer en efficiënter in te richten, is Futurumshop. De webwinkel voor fiets- en sportartikelen bezorgt zijn producten sinds vorig jaar per fiets in steden. Daarvoor werkt het bedrijf samen met Fietskoeriers, een koeriersdienst die actief is in tweeëntwintig Nederlandse steden. Daarbij geldt: ’s ochtends besteld, is ’s avonds in huis en ’s avonds besteld, is de volgende dag in huis.

“Wij merken dat het bij consumenten irritatie opwekt als busjes af en aan door de straat rijden. Wanneer een klant bij twee verschillende winkels een product heeft besteld, komen er twee verschillende bezorgers aan de deur”, zegt Harmen van der Meulen, CEO van Futurumshop. “Dat leidt niet alleen tot meer transport, maar de klant moet ook twee keer thuis zijn. Dat moet veel efficiënter en duurzamer. Het zou het mooist zijn als fietskoeriers met alle pakketjes zouden rijden, en in één keer meerdere pakketjes in één straat afleveren; dat is duurzamer én levert meer gemak op voor klanten.”

Blindstaren op fietsen hoeven bedrijven echter niet, stelt Van der Meulen. “Ook elektrische auto’s dragen bij. We moeten duurzaamheid als belangrijke drive zien, ook richting consumenten. Die zijn zich er steeds meer bewust van, het is trending topic.”

"Wij merken dat het bij consumenten irritatie opwekt als busjes af en aan door de straat rijden"

Snelheid maken

Futurumshop sloeg in 2016 de handen ineen met Fietskoeriers en werkt sinds kort ook met PostNL samen om te testen met duurzaam transport in Amsterdam. “Fietskoeriers is voor ons de belangrijkste partner als het gaat om duurzame bezorging. Maar ook een grotere partij als PostNL begint in te zien dat innovatie belangrijk is. Met dit bedrijf werken we nu in Amsterdam in een pilot, waarbij PostNL onze pakketten per fiets of Segway bezorgt.”

Toch gaat het volgens Van der Meulen met de grote partijen nog niet snel genoeg. “Ik vraag mij af of grote partijen de benodigde snelheid kunnen maken en of het niet de kleinere partijen, zoals Fietskoeriers, zijn die het gaan veranderen.”

Een partij die ondanks zijn grootte toch snelheid denkt te kunnen maken, is DHL, dochter van de Deutsche Post DHL Group. Het Duitse transportbedrijf ziet efficiëntie als voorwaarde voor een duurzame last mile. Zo stelde DHL zich onlangs als doel om tegen 2050 al zijn logistiek gerelateerde emissie te hebben gereduceerd tot nul.

“Dit klinkt ver weg en ambitieus, maar we hebben concrete milestones gedefinieerd”, zegt Ewout Blaauw, woordvoerder van DHL. “Een belangrijke mijlpaal is 2025; tegen die tijd moet de CO2-efficiëntie van DHl met 50 procent zijn toegenomen ten opzichte van 2007. Bovendien moet 70 procent van de pick-up- en delivery-activiteiten dan emissievrij plaatsvinden.”

"Het gaat om echt duurzame oplossingen, zowel wat betreft milieu als bedrijfseconomisch opzicht”

Inpassen in bestaande systemen

Mooie ambities, maar volgens Blaauw is het vooral zaak om die te vertalen naar tastbare acties en beleid. Dat heeft onder meer geleid tot gebruik van de Cubicylce, een fiets op vier wielen met een afneembare container, met daarin ongeveer 125 kilo aan zendingen. Inmiddels rijden er negen van deze fietsen in Nederlandse steden en in Antwerpen en Frankfurt.

Een ander voorbeeld is de Street Scooter, een volledig elektrisch aangedreven bestelauto met een laadruimte van 4 kubieke meter. DHL ontwikkelde de wagen in samenwerking met StreetScooter, een spin-off van de Technischen Hochschule Aachen. In 2014 kocht DHL het bedrijf voor de opschaling van de productie van het duurzame transportmiddel. De bestelwagens worden binnenkort in meer dan vijftig Nederlandse steden in gebruik genomen.

Volgens Blaauw zijn dit soort innovaties alleen succesvol als ze naadloos kunnen worden ingepast in de bestaande logistieke systemen van DHL. “We willen onze vervoersmodaliteiten altijd al emissievrij invullen. Zo staan fietsen en elektrische auto’s standaard op het lijstje en we bekijken altijd hoe we die kunnen passen binnen de oplossingen die we hebben. De kunst van een netwerkvervoerder als DHL is echter dat je moet kijken hoe dit soort oplossingen zowel logistiek als bedrijfseconomisch goed passen. Dat is cruciaal, anders blijf je haken in situaties die leuk zijn om naar buiten toe te profileren. Maar het gaat om echt duurzame oplossingen, zowel wat betreft milieu als bedrijfseconomisch opzicht.”

Als voorbeeld noemt Blaauw de fiets. “Als je een klein koeriersbedrijf midden in de stad bent, kun je zo’n fiets op elk gewenst moment inzetten. Maar bij ons moet die fiets binnen het bestaande netwerk als radar in het hele systeem kunnen fungeren. En dat is met deze fiets gelukt.” Zo wordt de container los voorgeladen in een operationele vestiging van DHL, vervolgens per trailer naar het stadscentrum vervoerd en daar op de fiets geplaatst. Vervolgens wordt de laatste kilometer op duurzame wijze uitgevoerd, wat goed aansluit op de rest van het systeem.

Bundelen van transport

Om de kansen voor verduurzaming van de e-commercebranche en de last mile te pakken, is samenwerking belangrijk, stellen alle drie de bedrijven. Zo ziet Muller van Picnic brood in het combineren van transporten. “Uit recent onderzoek van studenten aan de Hogeschool van Amsterdam blijkt dat 90 procent van de bestelbusjes in de Amsterdamse Pijp leeg of bijna leeg rondrijdt. Daar liggen dus ontzettend veel kansen.”

Zelf bekijkt Picnic ook de mogelijkheden om gecombineerde transporten uit te voeren. “Nu we groeien, wordt dat interessant. We bekijken of we hiervoor met andere webwinkels kunnen samenwerken. We kunnen producten afleveren, maar ook retouren mee terugnemen. Dat doen we al met plastic verpakkingen van producten. Als we toch in die straat zijn, kunnen we ook andere dingen doen.”

Ook DHL ziet de samenwerking als een voorwaarde voor verduurzaming. De StreetScooter, die DHL samen met het gelijknamige bedrijf ontwikkelde, is daar volgens Blaauw een perfect voorbeeld van. “Dit komt ook terug in de samenwerking met Mypo, een start-up die een slimme brievenbus ontwikkelde. Samen met deze start-up testen we dit alternatief voor bezorgen en ophalen aan de deur. Iedereen is gebaat bij een verminderde goederenstroom in de straat.”

Groei e-commerce

Van der Meulen van Futurumshop ziet de samenwerking tussen de verschillende spelers nog als een grote uitdaging. “Er zijn bedrijven die beseffen dat het misschien handiger is om met één bus te gaan rijden in plaats van met vier of zes, dat heeft dingen teweeggebracht. Maar dit gebeurt helaas nog erg mondjesmaat. Er liggen zoveel kansen voor alle partijen.”

Volgens de CEO kan e-commerce dan ook alleen maar groeien als de last mile beter wordt ingericht. “Als dat niet gebeurt, worden de voordelen van webwinkels teniet gedaan door de nadelen. Zo heeft fysieke retail een flinke klap gehad de afgelopen jaren, omdat de voordelen van fysieke winkels niet meer opwogen tegen de nadelen. Maar als e-commercebranche moet je niet achterover leunen en denken dat het vanzelf komt. Het kan ons ook overkomen.”

Foto's: DHL, Picnic, Futurumshop