Future Cities: 5 trends voor de stad van de toekomst

In 2050 leeft twee derde van de dan 9 miljard mensen tellende wereldbevolking in de steden. Er zijn nu al tientallen megasteden, met meer 10 miljoen inwoners, en dat aantal groeit gestaag. Maar hoe blijven de snel groeiende steden duurzaam, leefbaar en productief? Deze artikelen moet je alvast gelezen hebben.

1. Slimme energiesystemen

Het stroomnet wordt steeds slimmer. Decentrale opwekking en het gebruik van duurzame energiebronnen maken dat het steeds complexer wordt om vraag en aanbod goed bij elkaar te brengen. Big data en energieopslag spelen daarbij de hoofdrol.

Met elektrische auto’s, slimme laadpalen en krachtige brandstofcellen heeft de mobiliteitssector de komende jaren goede kansen om de energielevering in de stad grotendeels over te nemen, blijkt uit dit interview met Ad van Wijk, hoogleraar Future Energy Systems aan de TU Delft, en ondernemer Robin Berg, ontwikkelaar en voorvechter van slimme laadpalen.

Het is een ontwikkeling die al lang begonnen is. Tennet en The New Motion zetten dit jaar duizenden elektrische auto’s in voor stabilisering van het elektriciteitsnet. Energiebedrijf Essent en netbeheerder Alliander gaan in Heerhugowaard het elektriciteitsnet van de toekomst testen.

2. Leren van de natuur

De stad is een onnatuurlijke omgeving. Maar de leefbaarheid, productiviteit en duurzaamheid verbeteren door principes uit de natuur te integreren in de bebouwde omgeving. Groene daken zijn niet alleen duurzamer dan gewone daken, maar verhogen ook de productiviteit in een onderneming. Zelfs kijken naar het groen heeft al een positieve impact, blijkt uit dit onderzoek.

Parijs krijgt in 2022 een verticaal bos op een gebouw dat veel weg heeft van een schip. Met duizend bomen moet het gebouw het stadsklimaat verbeteren. Een Italiaans architectenbureau gelooft dat de beplanting van veel groen op gebouwen ook de lokale ecologie en het stadsklimaat verbetert. Ook de Milanese Bosco Verticale-torens hebben duizend bomen op de balkons.

Niet alleen de natuur kan model staan voor optimalisaties. Ook de evolutie, een belangrijke drijvende kracht uit de natuur, draagt bij aan de stad van de toekomst. Op de bouwbeurs van 2015 werd deze brug gepresenteerd, ontworpen op basis van Evolutionary Structural Optimization. Een computer heeft de voetgangersbrug zelf uitgetekend voor optimale sterkte en materiaalgebruik.

3. Duurzame ‘last mile’

In de overvolle grote steden is weinig ruimte voor vervuilende, grote vrachtwagens. Tegelijkertijd groeit door online retail de vraag naar stadlogistiek. Het moet dus beter, sneller en duurzamer. Een voorbeeld van hoe dat kan is Picnic. Sinds een paar weken bezorgen de speciaal ontwikkelde, elektrische wagentjes van de online supermarkt ook in Utrecht de boodschappen. Ook traditionele logistieke dienstverleners stappen snel over op duurzaam vervoer. UPS bracht dit voorjaar zijn honderdste elektrische voertuig op de weg. Deutsche Post, ook eigenaar van DHL, bouwt nu zijn eigen elektrische bestelauto's.

De echt grote stappen worden gemaakt als stadlogistiek ook slimmer wordt ingericht. Nieuwkomers zorgen ervoor dat bedrijven in de transport- en logistieksector innovatiever moeten opereren, blijkt uit een analyse van ABN Amro. Het Amsterdamse softwarebedrijf Viricity werkt aan een programma dat ondernemers inzicht geeft wanneer elektrisch transport rendabel is.

De volgende stap is autonoom vervoer. De eerste proeven lopen al. Zo start Volvo volgend jaar in hartje Londen een grote praktijkproef met autonoom rijden. Het automerk zegt de introductie van de technologie te willen bespoedigen om het aantal ongelukken te verminderen.

4. Beter omgaan met water

De stad van de toekomst bevindt zich niet alleen op het land. Ook water maakt een wezenlijk onderdeel uit van de stedelijke omgeving. Dit Amerikaans-Nederlandse initiatief wil binnen vijf jaar starten met de bouw van een drijvende stad. Door in de toekomst minimaal 13 procent van de wereldpopulatie naar dit soort steden te verhuizen, verwachten de betrokken partijen de dreigende schaarste aan vruchtbare grond en fossiele brandstoffen af te wenden.

Hoosbuien zijn een zichtbaar gevolg van klimaatverandering. Steden moeten daar mee kunnen omgaan. Tijdelijke bovengrondse opslag is een manier om met hoosbuien om te gaan. Het waterzuiveringssysteem Hemel(s)water vangt regenwater op en reinigt het tot schoon drinkwater.

Vitens zet big data in bij het ontwikkelen van een slim waterleidingnet in Friesland. Hiermee wil het drinkwaterbedrijf het 9.000 kilometer lange net beter aansturen en de kwaliteit van het drinkwater verbeteren.

5. Senioren maken de dienst uit

De vergrijzing slaat toe, juist ook in de steden. Metropolen worden groter en complexer. En dat leidt in Nederland en dar buiten tot een hogere levensverwachting. De groeiende groep ouderen maakt een belangrijk deel uit van de stedelijke consumentenpopulatie, en ze blift steeds langer thuiswonen. Vergrijzing is dus een kans voor de bedrijven die deze markt weten aan te boren. Onder meer zorgleveranciers en retailers springen hierop in.

Britse onderzoekers werken aan autonoom rijdende voertuigen, speciaal voor senioren. Dit moet de levenskwaliteit van ouderen verbeteren en eenzaamheid tegengaan. Volgens de initiatiefnemers zijn bestaande autonoom rijdende auto’s niet veilig voor alleenreizende ouderen.

Binnen een project van de Europese Commissie ontwikkelt het Nationaal Ouderenfonds de elektronische butler Alfred (Personal Interactive Assistant for Independent Living and Active Ageing). Met de verschillende smartphone-applicaties van Alfred krijgen ouderen gepersonaliseerde assistentie. Alfred is ook ontwikkeld om sociale isolatie en eenzaamheid bij ouderen tegen te gaan.

De themamaand Future Cities wordt mede mogelijk gemaakt door Priority Partner Engie en de Premium Partners JCDecaux en Interface. 

Headerfoto: Dom Crossley, Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven) | Voetafbeelding: Chris Bickham, Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven) | Foto DHL: DHL