'De drijvende stad als duurzaam Hollands exportproduct'

Het zijn woorden van twee experts op het gebied van wonen op water; Rutger de Graaf-van Dinther is entrepreneur in water innovatie bij Delta Sync en Blue21, en Olaf Janssen algemeen directeur Balance d’Eau. Beide bedrijven zijn specialist op het gebied van drijvende verstedelijking.

"Zelfs Al Jazeera kwam met een cameraploeg de drijvende pilotwoning in Delft bekijken" 

De Graaf-van Dinther is vooral thuis in het ontwerp en onderzoek naar wonen op het water. Hij werkte onder meer mee aan ’s lands bekendste drijvende project in 2010 , het ‘Drijvend Paviljoen’ in Rotterdam. Janssen is met zijn bedrijf op zijn beurt bedreven in de praktische zijde van wonen op water.

Het gezamenlijke visitekaartje van Janssen en De Graaf-van Dinther is te vinden in de Harnaschpolder in Delft waar sinds anderhalf jaar drie drijvende pilotwoningen met innovatieve technieken zijn opgeleverd. Nieuwe bouwprojecten staan voor later dit jaar op de rol, onder meer in Zeewolde en Woerden.

Drijvend wonen: blijft het een niche of gaat het grote vormen aannemen in de toekomst?

De Graaf-van Dinther: “Het wordt héél groot. Ga maar na: de wereldbevolking groeit in rap tempo. Elke dag trekken wereldwijd 15.000 mensen naar de steden. Landbouwgrond wordt schaarser en de druk op de natuur neemt toe." 

"Om iedereen te kunnen voeden, tonen schattingen aan dat er in 2050 een landtekort is van 22 mln vierkante kilometer. Dat is evenveel als het oppervlak van heel Noord-Amerika."

"Alle bouwstenen voor een drijvende stad zijn beschikbaar, alleen zijn ze nog nergens ter wereld samengebracht"

"Ruim 70 procent van de aarde bestaat uit water en door klimaatverandering neemt dit alleen maar toe. Bovendien bevinden de meeste grote steden zich aan het water. Waarom maken we er niet meer gebruik van?”

Nieuwe denkwijze

Dat vraagt echter om een nieuwe manier van denken, stelt De Graaf-van Dinther. “We moeten niet meer tegen water vechten, maar het omarmen en benutten. Met wonen op het water en drijvende steden vermindert de druk op het land." 

"Er is kennis en techniek om complete steden op het water te realiseren, inclusief drijvende infrastructuur, drijvende parken en een variëteit aan drijvend woningen, van huizen tot appartementencomplexen." 

"Alle bouwstenen voor een drijvende stad zijn beschikbaar, alleen zijn ze nog nergens ter wereld samengebracht.”

FOTO: Een van de pilotwoningen in Delft. “Waar mensen enkele jaren geleden nog het beeld van een woonark voor zich hadden, daar ziet men in Delft nu zelf dat dit echt iets heel anders is."

Al Jazeera

Nederland is volgens beide heren een van de koplopers, zo niet dé koploper op het gebied van drijvende verstedelijking. Cameraploegen uit de hele wereld brengen een bezoekje aan de pilotwoningen in de Harnschpolder in Delft.

Zo was Al Jazeera te gast aan de Glaskloksingel om het innovatie woonproject te aanschouwen. Terwijl er ook op politiek hoog niveau interesse is, naast een Tweede Kamer-commissie bijvoorbeeld ook vanuit ‘waterlanden’ als Bangladesh en de Filipijnen.

Wat is uniek aan het project in Delft?

Janssen: “De Harnaschpolder leende zich niet voor traditionele waterbouw, omdat het terrein niet toegankelijk was voor scheepvaart. Dus moesten we een innovatief bouwsysteem ontwikkelen op basis van een lichtgewicht drijvende woning die volledig op het land is gebouwd."

"Toen het huis met een hijskraan te water ging woog het 40 tot 50 ton. Dat is ultralicht voor een woning. Als laatste stap hebben we de huizen verzwaard met een beton- of composietvloer. Zodoende was een nieuw systeem een feit om op moeilijk te bereiken plekken drijvend wonen te realiseren."

" We moeten in Nederland nog een hoop waterberging creëren om ons voor te bereiden op de klimaatverandering" 

Bij een project in Amsterdam gaat Janssen inmiddels zelfs nog een stap verder. Daar kan door het gebrek aan ruimte geen hijskraan komen. "Deze woningen worden nu ter plekke op een perfect waterpas te stellen hydraulisch platform gebouwd waarmee de woning gecontroleerd te water wordt gelaten. We zijn dus niet meer afhankelijk van welke belemmering dan ook.”

De Graaf-van Dinther: “We moeten in Nederland nog een hoop waterberging creëren om ons voor te bereiden op de klimaatverandering. Dergelijke projecten zijn hier een duurzame oplossing voor en bieden daar bovenop nog eens het lucratieve van woningbouw. Een grote kans voor gemeenten en grondeigenaren.”

Hoe duurzaam zijn de woningen?

Janssen: “De pilotwoning in Delft is al bijna klimaatneutraal. We gebruiken daar een uniek warmtesysteem afkomstig uit Canada waarbij energie uit water wordt gebruikt om het huis te warmen of te koelen. Één pomp kan al 12 kilowatt energie opwekken. De woningen zijn daarnaast energiezuinig, omdat ze uitstekend geïsoleerd zijn." 

"In Woerden bouwen we dit uit en realiseren we de huizen standaard met zonnepanelen, zodat ze volledig energieneutraal kunnen zijn."

"Wonen op water heeft een hoog aaibaarheidsgehalte"

De Graaf-van Dinther: “Het is in de toekomst zelfs mogelijk om de woningen cradle-to-cradle op te leveren. Het geraamte van een woning bestaat dan niet uit EPS, maar is van hout. Voor het verzwaren van de woning wordt dan bovendien ook klei gebruikt in plaats van beton.”

Wat is er nodig om drijvend wonen groter te maken?

Janssen: “Wonen op water moet aantrekkelijker geprijsd worden. Gemeenten en grondbezitters moeten vooral kijken naar de opbrengsten in plaats van naar de investeringen. De plas waar we in Woerden bouwen had alleen een functie als recreatieplas en levert nu ineens een bedrag met zes nullen op." 

"Het is aan de overheid om de waterkavels goedkoper aan te bieden, zodat de prijs aantrekkelijker wordt voor een grotere doelgroep. En voor ons is het zaak om tegen lagere kosten woningen te produceren, bijvoorbeeld door seriematig te bouwen.”

Vliegwiel-effect

Als in die ontwikkeling stappen kunnen worden gezet kan er een vliegwiel-effect ontstaan, weet Janssen.  "Want wij hebben één ding mee: wonen op water heeft een hoog aaibaarheidsgehalte. Mensen vinden het leuk omdat ze weer in verbinding met de natuur staan.”

De Graaf-van Dinther: “We signaleren een omslagpunt. Waar mensen enkele jaren geleden nog het beeld van een woonark voor zich hadden, daar ziet men in Delft nu zelf dat dit echt iets heel anders is. Nederland is pionier op dit vlak en een mooi exportproduct ligt in het verschiet."

"Willen we voorop blijven nodig dan is er echter wel volop vernieuwing noodzakelijk Mijn oproep aan de overheid is dan ook: maak waterkavels vrij voor nieuwe, omvangrijkere projecten.”

FOTO Janssen en De Graaf-van Dinther (rechts): "De plas waar we in Woerden bouwen had alleen een functie als recreatieplas en levert nu ineens een bedrag met zes nullen op."

Foto' onder: Blue21