Deze uitspraak is geen lege huls. Amsterdam ArenA zet al jaren hoog in op duurzaamheid en innovatie. Onder de naam ‘ArenA: Vanzelfsprekend duurzaam’ werd tussen 2010 en 2015 een meerjarenplan uitgevoerd, waarbij verschillende duurzame initiatieven het licht zagen.
Zo heeft het stadion tegenwoordig 4.200 zonnepanelen op het dak en voorziet het in zijn resterende elektriciteitsbehoefte met Nederlandse windenergie. Daarnaast wordt de ArenA verwarmd met stadswarmte uit Diemen en gekoeld met water uit de Ouderkerkerplas. Ook verlaagde het stadion in de afgelopen jaren zijn afvalproductie met maar liefst 150.000 kilo, in samenwerking met leveranciers, huurders en bezoekers.
"Amsterdam ArenA is een publiek-privaat initiatief. Met andere woorden: het stadion is hier ook dankzij maatschappelijk geld neergezet”, legt Van Raan uit. “We voelen ons dan ook verantwoordelijk voor het gebied en de maatschappij. We willen graag iets teruggeven.”
Lees ook: Hoe 148 tweedehands elektrische auto-accu’s de Arena van stroom voorzien
Duurzame innovatie
Na grote slagen te hebben gemaakt op het gebied van duurzaamheid, is het stadion sinds twee jaar actief bezig met een nieuw programma: innovatie. Van Raan: “Onder het containerbegrip ‘smart cities’ heeft de stad ons gevraagd om versnelling te brengen in de ontwikkeling van slimme toepassingen voor de stad.”
Deze innovaties zijn essentieel voor wereldsteden als Amsterdam, weet Van Raan, waar de druk op faciliteiten als winkels, openbaar vervoer en infrastructuur steeds groter wordt: “Digitalisering kan een grote rol spelen in het leefbaar houden van steden in de toekomst. De behoefte aan sensoren en smart-toepassingen wordt daarom steeds groter.”
In de samenwerking die volgde werd besloten dat alle innovaties die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van Amsterdam, als eerste getest worden in en rondom de Amsterdam ArenA. Het stadion paste hiervoor ook zijn eigen investeringsprogramma aan en maakte € 50 mln vrij voor innovatie en duurzaamheid. Van Raan: “We hebben de ambitie om in 2020 het meest innovatieve stadion ter wereld te zijn, mede omdat we in dat jaar een van de hosting cities zijn voor de Europese Kampioenschappen. Dit is een enorme trendbreuk binnen onze markt: we sturen niet op het uitbreiden van ons stadion, wat de norm is, maar focussen juist op innovatie.”
De rol van incubator voor innovaties op het gebied van digitalisering stelt Amsterdam ArenA meteen in staat om een nieuwe economie te verkennen. Want digitalisering en de opkomst van smart-toepassingen gaan een belangrijke economische transitie teweeg brengen, verwacht Van Raan. “Digitalisering leidt onvermijdelijk tot een transitie van bezit naar dienstverlening. Mobility-as-a-service, lighting-as-a-service, energy-as-a-service; dienstverlening heeft de toekomst."
"In 2020 moet de ArenA het innovatiefste stadion ter wereld zijn"
Impact creëren
De deadline van 2020 is meteen een goede drijfveer om echte impact te creëren, stelt Van Raan. “Hier gaat het gebeuren, want in 2020 moet de ArenA het innovatiefste stadion ter wereld zijn”, zegt hij. “Er bestaan wereldwijd honderden initiatieven op het gebied van smart cities, maar vooralsnog zijn het allemaal pilots. In de Amsterdam ArenA gaan we de volgende stap maken.”
Het stadion moet dan ook de ideale proeftuin worden voor innovaties op het gebied van smartcity-toepassingen. Van Raan: “We hebben een roadmap opgesteld met zes thema's waarbinnen innovaties ontwikkeld worden: digital connectivity, fan experience, customer journey, safety & security, sustainability & circular economy en facility management. De randvoorwaarde voor innovaties binnen al deze thema’s is connectiviteit.”
Energiebedrijf
Het eerste indrukwekkende resultaat van dit innovatieprogramma is inmiddels een feit. In de parkeergarage van Amsterdam ArenA wordt op dit moment een opslagbatterij van 4 megawatt gerealiseerd, bestaande uit 280 gebruikte Nissan Leaf accu’s. De batterij wordt in de nabije toekomst ingezet om het elektriciteitsnet te ondersteunen en stabiliseren, op momenten van piekvraag en -aanbod. In het vierde kwartaal van 2017, wanneer de batterij wordt opgeleverd, gaat het stadion dan ook als energiebedrijf door het leven: Amsterdam Energy ArenA BV.
“Energieopslag kan leiden tot een enorme reductie in CO2-uitstoot”, zegt Van Raan. “Kolen- en gascentrales draaien de gehele dag om misschien een paar pieken in vraag of aanbod op te vangen. Maar stel je nu eens voor dat je die pieken kan opvangen door middel van batterijopslag: dan kunnen de kolencentrales uit. Dat wordt de kernfunctie van de batterij die we momenteel bouwen.”
Levend lab
Daarnaast zal de batterij fungeren als een levend lab op het gebied van energieopslag en smartgrid-toepassingen. De opslagbatterij is namelijk nog maar het begin, stelt Van Raan. “Wij maken gebruik van tweedehands accu’s van de Nissan Leaf. Die zijn redelijk beperkt. Maar de auto’s van de toekomst krijgen een actieradius van ten minste 500 kilometer. Dat worden dus rijdende opslagbatterijen, in staat om eigenhandig het net te stabiliseren wanneer parkeergelegenheden hier de mogelijkheid toe bieden. Deze zomer installeert de ArenA al de eerste tien laadpalen die elektrische auto’s in staat stellen om zowel energie te ontvangen als terug te leveren aan het net.”
Van Raan laat er een rekensommetje op los: “Als in 2020 ongeveer 10 procent van de bevolking elektrisch rijdt, moet 10 procent van de parkeergelegenheid in Amsterdam Zuidoost dat ook faciliteren. Dat zou betekenen dat er op een drukke dag 1.200 elektrische auto’s aan het net gekoppeld zijn. Dan praat je over 32 megawatt aan opslagcapaciteit. Daar kan je heel Zuidoost mee coveren. Het zijn diensten van de toekomst, die we ontwikkelen rondom de opslagbatterij."
De Amsterdam ArenA is het eerste en vooralsnog enige stuk vastgoed dat energieopslag als dienst aanbiedt. Van Raan verwacht echter dat dit niet lang zo blijft. “Je merkt dat andere, grote partijen in zowel binnen- als buitenland er ook mee de slag willen. Ze komen vanuit Washington en Singapore naar ons toe met de vraag: hoe doen jullie dat?"
"De auto's van de toekomst worden rijdende opslagbatterijen"
Veranderende rol
Initiatieven als de opslagbatterij veranderen de rol die de Amsterdam ArenA speelt in de omliggende regio. “Onze corebusiness is en blijft het hosten van evenementen, met de focus op voetbal”, zegt Van Raan. “Maar je ziet tegelijkertijd dat we steeds meer een rol vervullen van incubator en aanjager van nieuwe innovaties en ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en digitalisering. Die rol wordt steeds groter, omdat we ook steeds meer kennis en ervaring op doen.”
“Een stad is in principe een groot stuk hardware”, vervolgt Van Raan. “De enige manier waarop je erachter komt hoe die hardware functioneert en welke verbeteringen mogelijk zijn, is door er onderdeel van uit te maken. Er middenin te zitten. De ArenA is al jaren een actief onderdeel van Amsterdam Zuidoost en is inmiddels uitgegroeid tot een kenniscentrum op het gebied van multifunctionaliteit, duurzaamheid en innovatie in de regio. We zijn daar immers al meerdere jaren mee bezig.”
Duurzaamste en innovatiefste stadion ter wereld
In 2020 moet Amsterdam ArenA te boek staan als het duurzaamste en innovatiefste stadion ter wereld. Volgens Van Raan is het stadion goed onderweg om deze doelstelling ook daadwerkelijk te behalen: “Ik denk dat we wereldwijd erg goed en positief op de kaart staan. Tegelijkertijd zijn onze ambities voor 2020 torenhoog. We hebben dan ook nog genoeg slagen te maken.”
Die slagen worden ook gemaakt. Zo beschikt het stadion binnen twee maanden bijvoorbeeld over een 5G-netwerk en fungeert het vanaf deze zomer als fieldlab voor big data-toepassingen. Externe MKB-innovators kunnen de ArenA vanaf dat moment als proeftuin gebruiken voor big data-innovaties, die de dienstverlening van bedrijven kunnen verbeteren. “Zo blijven we innoveren. De rol van fieldlab is weer een compleet nieuwe functie voor de Amsterdam ArenA”, besluit van Raan.
Lees ook:
DuurzaamBV Radio: Henk van Raan, Amsterdam Arena
Afbeeldingen: Amsterdam ArenA
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
