Wereldprimeur: eerste woningen verwarmd met waterstof via bestaand aardgasnet

Er kwam veel kijken bij de voorbereiding van deze bijzondere pilot, in de Lochemse wijk Berkeloord. Zo werden er extra gasleidingen aangelegd, om andere woningen in de wijk van aardgas te kunnen blijven voorzien. De twaalf monumentale woningen die wel meedoen, werden grondig geïsoleerd en uitgerust met 100% waterstof cv-ketels van Remeha. Ondertussen werden monteurs van Liander opgeleid en voorbereid op het pilotproject, zodat ze in staat zijn om het onderhoud van het waterstofnet voor hun rekening te nemen.

Westfalen bouwde daarnaast een zogeheten invoedinstallatie in de regio. Daar wordt de druk van de aangeleverde waterstof geregeld, krijgt het een geurtje (omdat waterstof van nature geurloos is) en gaat het de aardgasleidingen in.

Unieke en belangrijke waterstofprimeur

Veel voorbereidingen dus. Maar volgens Van Schayk zijn die het dubbel en dwars waard. “Dit is de eerste plek ter wereld waar meerdere, bewoonde woningen verwarmd worden met waterstof. Niet voor een maandje, maar drie jaar lang. We gaan alle seizoenen en situaties meemaken en kunnen dus álle aspecten grondig testen. Dat is niet alleen uniek, maar ook enorm belangrijk.”

In eerdere pilots werd al aangetoond dat waterstof prima getransporteerd kan worden door het bestaande aardgasnet. Tijdens deze pilot worden andere essentiële vragen beantwoord. Van Schayk: “We gaan bijvoorbeeld onderzoeken of (en aantonen dat) de gehele waterstofketen werkt, van producent tot eindgebruiker. En ook niet onbelangrijk: of verwarmen met waterstof ook voor genoeg comfort bij de eindgebruiker zorgt.”

Verwarmen met waterstof: goed idee?

Er worden weleens vraagtekens gezet bij het verwarmen van woningen met waterstof. Het schaarse gas kan veel beter ingezet worden voor de verduurzaming van industriële processen en zwaar transport, stellen tegenstanders. Van Schayk beaamt dat waterstof allereerst voor die doeleinden moet worden ingezet, maar het één hoeft het ander niet uit te sluiten.

“De beschikbaarheid van waterstof voor de gebouwde omgeving zal nauw samenhangen met de infrastructuur”, zegt hij. “Er komt een steeds grotere waterstofinfrastructuur in Nederland en daar zullen ook steeds meer afnemers aan gekoppeld worden. Als een bepaald industrieterrein eenmaal een aansluiting krijgt, kan het wel degelijk meerwaarde hebben om een nabije woonwijk óók aan te sluiten.”

Aardgasvrije wijken

Waterstof kan een goed alternatief zijn voor woningen die moeilijk te isoleren zijn en waar volledige elektrificatie dus geen optie is, vervolgt hij. Ook voor wijken waar de aanleg van een warmtenet niet mogelijk is, kan waterstof uitkomst bieden. “Vergeet niet, de transitie naar aardgasvrije wijken gaat niet alleen om elektrificatie. We hebben meer opties nodig”, aldus Van Schayk. “Biomethaan wordt bijvoorbeeld ook een optie, verwacht ik. Maar denk ook aan hybride oplossingen, waarbij een woning grotendeels elektrisch verwarmd wordt. In die situaties zou je het resterende deel met waterstof kunnen opvangen.”

Juist de mix van opties is belangrijk, benadrukt hij. “Alleen op die manier kunnen we oplossingen bedenken voor elke wijk in Nederland, die het beste aansluiten op de situatie. Waterstof wordt hoe dan ook een onderdeel van die puzzel.”

Bewijslast nodig

Daarom is deze pilot zo belangrijk, besluit Van Schayk. Verwarmen met waterstof kan namelijk alleen onderdeel van die puzzel worden als de benodigde technologieën grondig zijn getest: “We hebben bewijslast nodig, om te laten zien hoe en dát deze technologie werkt. Deze pilot gaat ons een uitstekend beeld geven van hoe het er in de werkelijkheid aan toe gaat.”

Het pilotproject is een samenwerking van energiecoöperatie LochemEnergie, Remeha, Westfalen Gassen Nederland, Kimenai Installatiebeheer, Belangenvereniging Beschermd Stadsgezicht Berkeloord en Alliander. Het werd mede mogelijk gemaakt door de gemeente Lochem en de provincie Gelderland.