Hoewel het duidelijk mag zijn dat klimaatverandering voor elke planeetbewoner een urgente zaak is, is het probleem voor bepaalde groepen nóg urgenter. Mensen die in kwetsbare gebieden wonen, bijvoorbeeld, waar extreme weersomstandigheden eerder tot grote schade leiden. Voor zulke plekken hoef je niet over de grens te kijken; ook Nederlandse steden lopen gevaar. Een voorbeeld is Rotterdam. Als door klimaatverandering zee- en rivierwater over dijken stroomt, is Rotterdam een van de eerste steden die onder water ligt. Maar ook hevige regenval kan al veel wateroverlast en ontwrichting van de stad veroorzaken.
“Rotterdam ligt voor 85 procent onder de zeespiegel”, vertelt Jorg Pieneman, adviseur klimaatadaptatie bij de gemeente Rotterdam. “Als het hevig regent, kunnen de huidige singels en riolen al dat water niet goed afvoeren. Dit heeft water op straat en schade aan zowel gebouwen als infrastructuur tot gevolg. Daarom is het erg belangrijk om Rotterdam voor te bereiden op extreme weersomstandigheden.”
Tekorten bij drinkwaterbedrijven
Pieneman vertelt dat de gemeente een kaart heeft gemaakt met gebouwen waarvan verwacht wordt dat na een hevige regenbui er water naar binnen komt. Het blijkt dat maar liefst 10 procent van de totale bebouwing risico loopt. Maar ook het tegenovergestelde van regenval – aanhoudende droogte – kan flink huishouden. Drinkwaterbedrijven kunnen met tekorten te maken krijgen en het gevaar van hittestress ligt voor inwoners op de loer. Ook kunnen langdurig lage grondwaterstanden leiden tot bodemdaling en schade aan funderingen, een moeilijk te herstellen en kostbare zaak.
Urban Water Buffer
Daarom is het van cruciaal belang om Rotterdam voor te bereiden op periodes met zowel te veel als te weinig water. Hier wordt door de gemeente in toenemende mate aan gewerkt. Een voorbeeld is de Urban Water Buffer, die in samenwerking met bouwbedrijf Heijmans en schoonmaakbedrijf Vebego wordt aangelegd in Rotterdam-Zuid.
“Het is een heel groot project”, vertelt Léon Dielen, programmaleider water bij Heijmans. “Met de Urban Water Buffer kan 30.000 kubieke meter aan regenwater worden opgevangen en tijdelijk opgeslagen in een speciale vijver. Hierdoor komt het niet in de riolering terecht en wordt die dus ontlast. Het regenwater wordt daarna gezuiverd en ondergronds opgeslagen, klaar voor later gebruik.”
Dit kan bijvoorbeeld tijdens periodes van droogte zijn, wanneer water schaars is, maar ook voor ‘regulier’ gebruik bij lokale toepassingen. Hierdoor is er op die plekken minder aanvoer van drinkwaterbedrijven nodig. “Het kan gebruikt worden voor fonteinen, het wassen van ramen of het spoelen van toiletten. Maar ook voor het doorspoelen van watersystemen, bijvoorbeeld in het Zuiderpark. We moeten nog goed uitzoeken voor welke toepassingen de Urban Water Buffer allemaal geschikt is.” Rotterdam Ahoy, een van de grootste evenementenlocaties in Nederland, heeft afgesproken het water te gebruiken voor de schoonmaak en de tijdelijke ijsvloer bij Holiday on Ice. Ook gaat de nieuwe Pathébioscoop er zijn toiletten mee doorspoelen.
Laatste maanden
De aanleg van het circulaire regenwatersysteem bevindt zich inmiddels in de laatste fase. Dielen verwacht dat het project binnen enkele maanden helemaal af zal zijn. In juni gaf de Rotterdamse klimaatwethouder Chantal Zeegers al het startsein voor de laatste fase, waarin alleen nog de ondergrondse pompen geplaatst moeten worden. Daarna is het systeem gereed voor gebruik.
Dielen: “We zijn nu bezig met het laatste deel van de uitvoering. Daarbij lopen we natuurlijk tegen uitdagingen aan, zoals werken op een belangrijk OV-knooppunt en ondergrondse kabels en leidingen. Die moeten geen hinder ondervinden tijdens de bouw en realisatie, dus daar treffen we extra maatregelen voor.”
Uitwisselen van water
Ook buiten Rotterdam wil Heijmans zich inzetten voor het slimmer omgaan met water. Door het woningtekort in Nederland zal de vraag naar nieuwe gebouwen de komende tijd stijgen. Daarom is het voor bouwbedrijven zaak om dat zo circulair mogelijk te doen, ook op het gebied van water. Bijvoorbeeld door gebouwen drinkwater-zuiniger in te richten. “Drinkwaterbedrijven maken zich zorgen over de toenemende waterschaarste en vragen zich af of ze in de toekomst nog wel aan hun leveringsplicht kunnen voldoen”, vertelt Dielen. “We zijn daarom initiatieven gestart om woningen te realiseren die minder water van drinkwaterbedrijven nodig hebben. Bijvoorbeeld door bij de woningen regenwater op te slaan, te filteren en als toiletspoeling te gebruiken.”
Daarnaast is Heijmans betrokken bij de Waterbank, een platform waarop vraag en aanbod van bruikbaar restwater kan worden uitgewisseld tussen aangesloten partijen. Volgens Jesse Schoenmakers, hydroloog bij de Waterbank, zijn er nog veel bedrijven die restwater over hebben waar ze niets mee doen. “In plaats van dat water te lozen op het oppervlaktewater of in het riool, is het een relatief eenvoudige stap om dit overschot in te zetten voor andere activiteiten. Met het oog op verdere uitbreiding van is de Waterbank in gesprek met een groot aantal potentiële nieuwe leden, zoals productiebedrijven, grote gemeenten en drinkwaterbedrijven.”
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner Heijmans. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar hoe wij werken? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
