“De uitdagingen van nu zijn onomkeerbaar”, begint Talib, directeur Smart City bij Heijmans. “We hebben een woningtekort gecombineerd met een verwachte bevolkingsgroei van twee miljoen mensen tot 2050. Tegelijkertijd willen we dat uitbreiding niet ten koste gaat van onze akkers en bossen. Dus moeten we slimmer omgaan met de ruimte die we hebben en op een nieuwe manier kijken naar kwesties als veiligheid, bereikbaarheid en woongenot.”
Steden worden van oudsher ontworpen vanuit de gedachte van architecten, ontwikkelaars en gemeenten. “Niet vanuit de bewoners”, zegt Talib. “En dat is eigenlijk best gek. Het mooie van data en technologie is dat we meer en meer in staat zijn om inzichten en behoeften van bewoners te verzamelen. Deze aanvullende informatie kunnen we inzetten om de bebouwde omgeving te verrijken.”
Mobiliteithubs
Groeiende steden trekken auto’s aan. Hierdoor slibben verkeersaders dicht en kan niemand zijn auto kwijt. “Daarom heeft iedereen het tegenwoordig over deelauto’s”, zegt Talib. “Hoewel dit kan bijdragen aan het verminderen van auto’s in steden, is dit volgens ons niet de hoek waar de oplossing zit. Als je namelijk kijkt naar wat de werkelijke behoefte van een persoon is, is dat geen auto, maar de mogelijkheid om veilig, snel en comfortabel van a naar b te verplaatsen.”
Vanuit die gedachte ontwikkelt Heijmans samen met bewoners mobiliteitshubs. Dit zijn locaties in wijken waar verschillende vormen van mobiliteit samenkomen, zoals auto’s, elektrische bakfietsen en openbaar vervoer. Door verschillende vervoersmiddelen aan te bieden, vermindert Heijmans het aantal benodigde auto’s en speelt het beter in op mobiliteitsbehoefte van de gebruiker. “Met groenere en veiligere wijken als gevolg.”
Hoe gaat de bouwsector om met de gestelde klimaatdoelstellingen? Drie experts laten er hun licht over schijnen?
Gemeenschappelijke schuur
En de mobiliteitshub is voor veel meer dingen in te zetten, zegt Talib. “Denk aan een pick-up point voor pakketjes of kledingstukken die van en naar de stomerij moeten. Of we plaatsen er een schuur waar bewoners gereedschappen kunnen lenen of een koffietent waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Waar het uitgangspunt bereikbaarheid was, kunnen we ontwikkelingen veel breder inzetten.”
Alternatieve valuta
Smart cities gaat volgens Heijmans dus niet alleen om het verzamelen van data voor efficiëntere stedelijke ontwikkeling. Het draait ook om sociale verbondenheid. In Maanwijk, Leusden ontwikkelt Heijmans samen met zijn partner een digitaal platform waarop omwonenden met elkaar kunnen praten. Maar er is meer mogelijk. “Stel: je laat je hond uit en je nodigt daarbij je buurman uit die op het platform een oproep heeft gedaan graag samen te willen wandelen, dan ontvang je daarvoor coins”, vertelt Talib. “Van deze coins kun je vervolgens een uur deelmobiliteit ‘kopen’.” En zo zijn er nog op veel meer manieren coins te verdienen: gazon voor iemand maaien, boodschappen doen, oppassen op kinderen. Talib: “Met het platform willen we van de wijk echt een gemeenschap maken.”
De Rijksbouwmeester neemt na zes jaar afscheid van zijn functie. Hoe ziet hij de toekomst van wonend Nederland?
Digitale tweeling
Smart city technologie helpt Heijmans ook bij de ontwikkeling van huizen. “We maken een digital twin van een woning”, vertelt Talib. “Een digitaal ontwerp waarin we verschillende eigenschappen kunnen simuleren. Denk aan zonlicht, schaduwvorming en wind. Eigenlijk bouwen we zo al een woning, voordat die er in werkelijkheid staat.” Vervolgens wil Heijmans in de toekomst sensoren in woningen plaatsen die vertellen hoe materialen slijten en wanneer onderhoud nodig is. Deze systemen kunnen straks zelfs fabrieken aansturen, denkt Talib. “De digital twin fungeert dan als blauwdruk van onderdelen die prefab uit de fabriek rollen. Zo versnellen we de bouwfasen, beperken we faalkosten en maken we betaalbaardere woningen.”
Klimaatadaptatie
Technologie kan eveneens een belangrijke rol spelen bij het klimaatbestendig maken van steden. Sensoren in de grond meten de bodemkwaliteit waardoor Heijmans weet wat voor bomen het best gedijen in de omgeving. Ook monitort het samen met onderzoeksinstituut Naturalis de toestroom van kleine dieren als vogels en insecten op beplante daken. En onder andere met het Longfonds, meet Heijmans de luchtkwaliteit en CO2 in en rond huizen, om de luchtkwaliteit in woningen en kantoren beter te maken.
Benieuwd welke hypotheken duurzaam zijn, en wat een duurzame hypotheek precies is? Lees het hier
Privacy
Toch roept de ontwikkeling van smart cities en specifiek het verzamelen van data ook vragen op, bijvoorbeeld over privacy. Door wie wordt informatie over mijn woning verzameld en waar wordt deze opgeslagen? “In de eerste plaats verzamelen we alleen data als jij dat wilt”, vertelt Talib. “Je geeft akkoord via een app. En mensen die dataverzameling willen stopzetten, kunnen simpelweg de stekker van de gateway in hun woning uit het stopcontact halen. Data komt bij ons geanonimiseerd het systeem binnen en wordt gebruikt om onze algoritmen te verfijnen. Daarnaast willen we het eigenaarschap van data veel meer bij gemeenten leggen, als onafhankelijke partij. We willen er alleen gebruik van kunnen maken om onze diensten beter te maken.”
Op het moment is Heijmans al bezig smart city innovaties uit te rollen in andere gebieden, zoals in Vijfsluizen, Vlaardingen. “Maanwijk is voor ons echt een showcase. Maar het is wel de bedoeling dat de ontwikkelingen schaalbaar zijn, zodat we het ook elders kunnen toepassen. Door echt in te zetten op de behoeften van bewoners hopen we voor iedereen een gezondere leefomgeving te creëren.”
Je huis duurzamer maken loont niet. Hoe veranderen we dat?
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
