Oneindig bouwen met biobased materialen

Daan Bruggink is architect en eigenaar van ORGA architect: een architectenbureau dat ontwerpt en bouwt met ecologische natuurlijke materialen zoals bijvoorbeeld hout, vlas en riet. Hierbij worden metalen en steenachtige materialen zoveel mogelijk vermeden – het klinkt exotisch. Maar toch won Bruggink hiermee De Nederlandse Bouwprijs 2013, een prestigieuze prijs die één keer in de twee jaar wordt uitgereikt aan hoogwaardige, innovatieve bouwconcepten.

“We gebruiken voornamelijk natuurlijke materialen voor onze projecten. Waar natuurlijk niet kan, zoeken we biobased materialen,” vertelt Bruggink. “Biobased materialen worden voornamelijk ingezet waar vocht en water invloed hebben. Biobased materialen zoals Biofoam voor de isolatie en Derbipure voor de dakbedekking vergaan niet uit zichzelf in de natuurlijke omgeving.”

 

We gebruiken voornamelijk natuurlijke materialen. Waar natuurlijk niet kan, zoeken we biobased materialen. Daan Bruggink, directeur van ORGA-architect

 

“Een project waar we momenteel aan werken is een volledig ecologische tandartspraktijk in Middenmeer. Er zal een vegetatiedak worden aangelegd en ook een groenwand binnen. Verder is er een goed uitzicht op het groen buiten. Een tandartsbezoek moet een beleving worden voor de patiënt. Ecologisch bouwen kan dat bieden.”

 

Ontbrekende materialen

 

Bruggink kreeg de Nederlandse Bouwprijs 2013 in de Categorie Talent met toekomst. “Zijn visie en gedrevenheid geven een positieve impuls aan een wijdere integratie en toepassing van biobased bouwen. Hij heeft biobased bouwen tot een businessmodel gemaakt.” zo vond de jury.

Zijn op de natuur geïnspireerde ontwerpen tonen de schoonheid en voordelen van ecologisch bouwen. Bruggink: “De materialen die we gebruiken vergen nooit meer en vaak minder onderhoud dan traditionele materialen die in de bouw gebruikt. Daarnaast zijn ze energiezuinig om mee te werken en reduceren ze de uitstoot van CO2”

 

Mondkapjes en handschoenen zijn zeldzaam bij de verwerking. Daan Bruggink

 

Ook zijn de materialen een stuk gezonder en schoner om mee te werken. “Mondkapjes en handschoenen zijn zeldzaam bij de verwerking. Daarnaast zorgen ze voor een schoner binnenmilieu en een schoner buitenmilieu. Ze zorgen dat de gebouwen kunnen ademen en stoten geen schadelijke stoffen uit.”

Materialen die bij voorkeur ontbreken zijn staal en beton. Beton gebruiken we alleen in de fundering waarbij het grind vervangen is door puingranulaat. “Vaak voldoet schuimbeton ook al als plaatfundering dit voorkomt gebruik van betonnen funderingspalen met wapening en een gewapende betonvloer. En aangezien schuimbeton ook isoleert scheelt dat gebruik van EPS isolatie.

 

Te weinig kennis

 

Net als bij elke technologische revolutie zijn er opstartproblemen. “Wat we nog wel missen onder de producten om ecologisch en biobased te kunnen bouwen zijn duurzamere of biobased varianten voor water en elektra leidingen en ook het schakelmateriaal.“

Materialen voor biobased en duurzaam bouwen zijn verder op dit moment nog relatief makkelijk voor handen. Of dit zo blijft wanneer biobased materialen op veel grotere schaal toegepast gaan worden moet de toekomst uitwijzen.

 

Het grootste probleem op het moment is dat er veel nieuwe materialen ontwikkeld zijn, maar dat er nog te weinig kennis is over de duur en houdbaarheid van deze materialen. Daan Bruggink

 

“Het grootste probleem op het moment is dat er veel nieuwe materialen ontwikkeld zijn, maar dat er nog te weinig kennis is over de duur en houdbaarheid van deze materialen,” zegt Bruggink. “Niemand gaat materialen gebruiken waarvan niet bekend is hoe lang ze mee zullen gaan, omdat er nog geen garantietermijn gegeven kan worden. ”

Een ander probleem is dat veel aannemers nog niet met biobased materialen werken omdat ze er te weinig van af weten het ‘duurder’ achten of er niet mee willen werken, omdat huidige materialen ‘makkelijker’ zijn.

 

Duurzaam niet perse duurder

 

Maar laat het gezegd zijn: biobased en duurzaam bouwen is niet duurder. “We moeten echter wel appels met appels vergelijken. Als je traditionele gebouwen net zo dik isoleert als ecologische gebouwen en dus ook de isolerende waarde gelijk stelt in je vergelijking, dan zijn de verschillen heel klein.”

 

Het ‘goedkoper’ zijn van biobased materialen zit hem vooral in de lange termijn. Daan Bruggink

 

“Het ‘goedkoper’ zijn van biobased materialen zit hem vooral in de lange termijn. Er wordt nu vaak heel hightech gebouwd met relatief weinig isolatie en veel dure apparatuur om alles te ventileren en op temperatuur te houden.”

Bij biobased bouwen wordt het heel anders gedaan. “We bouwen heel lowtech met een goede isolatie van natuurlijke materialen die dampopen en vochtregulerend zijn en is dure, onderhoud intensieve, regelapparatuur niet nodig en dat is waar de winst behaald wordt.”

 

Oneindig bouwen

 

Om het biobased bouwen te bevorderen heeft Bruggink ORGA Architect opgericht. Met zijn bedrijf faciliteert hij de samenwerking tussen alle partijen in de keten bij het bouwen met ecologische en biobased materialen.

“Wat je steeds meer gaat zien is dat de bouw voor de markt moet gaan bouwen, dus direct voor de gebruiker. De gebruiker gaat meer en meer zelf op zoek en zelf bepalen wat hij wil dan alleen maar afhankelijk te blijven van het aanbod en dan is duurzaamheid en ecologisch bouwen vaak de eerste keuze”

 

Ik ben er van overtuigd dat natuurlijke materialen de toekomst zijn. Daan Bruggink

 

“De volgende grote stap in duurzaamheid zal terug te vinden zijn in de grotere aandacht voor bouwmaterialen. Zo wordt er steeds meer passief gebouwd maar daarbij wordt minder gelet op welke materialen er gebruikt worden. Energiezuinig wordt steeds vanzelfsprekender en dat is dan ook voornamelijk waar keurmerken als LEED en BREEAM op pushen, maar gebruik van groene materialen lijkt nog van ondergeschikt belang.”

“Ik ben er van overtuigd dat natuurlijke materialen de toekomst zijn, indien we in staat zijn om de kringloop van deze materialen gesloten kun houden, kunnen we oneindig bouwen.”

Foto: orga-architect