Ikea: ‘Duurzaamheid moet toegankelijk en betaalbaar zijn’

DuurzaamBedrijfsleven bracht een bezoek aan de Zweedse plaats Älmhult in het landschap Småland, dat is omgedoopt tot ‘het kloppende hart van Ikea’. Daar opende oprichter Ingvar Kamprad in 1958 ’s werelds eerste Ikea-winkel. Het winkelgebouw staat tegenover het Ikea Hotell en doet tegenwoordig dienst als IKEA-museum.

Naast het Ikea Hotell en museum zijn enkele expositieruimtes van Ikea-producten, een grote Ikea-winkel en een testlab gelokaliseerd in de Zweedse plaats. Daarmee biedt Ikea werkgelegenheid aan maar liefst 4.700 personen van tientallen verschillende nationaliteiten die zijn neergestreken in Älmhult, dat slechts 16.000 inwoners kent.

Duurzaamheid als erfgoed

Dat duurzaamheid een prominente rol speelt in de bedrijfscultuur van Ikea is af te lezen aan de manier waarop de inwoners van Älmhult met schaarse grondstoffen omgaan. Door de rotsachtige landschappen van Småland hebben de inwoners van Älmhult te kampen met onvruchtbare grond, waardoor het haast onmogelijk werd om grondstoffen en voedingsstoffen te verbouwen. “Duurzaamheid maakt deel uit van ons erfgoed”, zegt Sofie Hansson, communicatiespecialist Range & Supply Communication bij Ikea of Sweden.

“De mensen in Älmhult zijn van oudsher gewend om elk dubbeltje om te draaien en om zo weinig mogelijk materialen en grondstoffen weg te gooien. Dit omdat er maar weinig van deze grondstoffen beschikbaar zijn. Deze bewuste manier van omgang met grondstoffen en schaarse bronnen past Ikea nu nog voortdurend toe bij de ontwikkeling van zijn producten.”

Bewust omgaan met licht

Zo ook bij de ontwikkeling van duurzame verlichting. Vanaf september 2015 heeft Ikea wereldwijd de verkoop van halogeen- en spaarlampen in zijn winkels volledig stopgezet en vervangen door LED-verlichting. Dit leidde tot de verkoop van 80 miljoen LED-lampen in 2016. Uit onderzoek van Ikea blijkt dat LED-lampen tot 85 procent minder energie verbruiken dan gloeilampen.

“De in 2016 verkochte LED-lampen leveren een elektriciteitsbesparing op die vergelijkbaar is met het stroomverbruik van 650.000 huishoudens”, vertelt Jeanette Skjelmose, business area manager Lighting bij Ikea of Sweden. “De LED-lampen gaan tot wel twintig jaar mee, terwijl halogeen- en spaarlampen maar 1.000 branduren hebben. In de praktijk moeten halogeen- en spaarlampen na een jaar weer vervangen worden. Dat kost niet alleen veel geld, maar levert ook veel afval op.”

Volgens Skjelmose denken veel mensen echter niet bewust na over de verlichting van hun woning. “Door te drukken op een knop wordt een huiskamer verlicht. Maar bedenk eens wat voor verlichting er nodig is voor iemand die studeert. Dan moet de lamp misschien feller branden. Tijdens het avondeten of voor het slapengaan moet de lamp minder fel branden, of in een andere kleur. Zo kun je veel verschillende situaties bedenken waarop de verlichting kan worden aangepast.”

Slim lichtsysteem

De Zweedse meubelgigant heeft plannen om in april 2017 zijn nieuwste collectie LED-verlichting op de markt te brengen. De lampen in deze collectie bestaan niet alleen uit LED-peerlampen, maar ook uit verlichting die in bijvoorbeeld de panelen van keukenkastjes en boekenkasten geïntegreerd kan worden.

Met één druk op de knop moet alle verlichting in een bepaalde ruimte of zelfs in een hele woning worden bediend. Verder werkt Ikea aan een smartphone-app, waarmee onder andere de lichtsterkte, het bereik en de kleur van het slimme lichtsysteem vooraf kunnen worden bepaald op basis van de voorkeur van de gebruiker. “Dit vergroot het gebruiksgemak. Zo hoeven gebruikers de lampen niet één voor één aan of uit te doen.”

“Sommige bedrijven vragen veel geld voor hun producten, omdat ze dat kunnen, niet omdat het ze meer kost om te produceren”

Duurzaamheid betaalbaar maken

Duurzaamheid moet niet vertaald worden in premium producten, waar consumenten veel geld voor moeten neertellen, maar vooral in producten die toegankelijk en betaalbaar zijn voor grote doelgroepen, stelt Skjelmose. Zo hebben simpele maatregelen, zoals de verpakking, aanpassing van het product en de inkoop van de onderdelen geleid tot betaalbare LED-lampen.

“Sommige bedrijven vragen veel geld voor hun producten, omdat ze dat kunnen, niet omdat het ze meer kost om te produceren”, zegt Skjelmosse. “Consumenten moeten dan de indruk krijgen dat ze een kwaliteitsproduct in handen hebben, terwijl dat niet altijd het geval is.”

Bij de ontwikkeling van Ikea-producten gaat duurzaamheid gepaard met een combinatie van vorm, functie, kwaliteit en een betaalbare prijs. Dit zijn onderdelen van het Democratic Design-principe dat Ikea hanteert bij alle producten. Een voorbeeld van dit principe in de praktijk is de Lampan-tafellamp. Deze LED-lamp beschikt over een lampenkap, waarin de andere onderdelen van de lamp ingepast kunnen worden. Daardoor heeft de lamp, behalve een plasticfolie, geen verpakking nodig. Dat levert minder afval op.

Skjelmosse: “Ikea heeft nog een lange weg te gaan voordat duurzaamheid in de wereld om ons heen de norm wordt. Met de verkoop en ontwikkeling van onze LED-lampen hebben we in elk geval een stap in de goede richting gezet voor de klant om eenvoudig bij te dragen aan een duurzamer leven thuis.”

Foto's: Ikea (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)