Het blijven markante verschijningen, de creaties van Blade-Made. Vanaf boven gezien lijkt het alsof er stukken windmolen uit de lucht zijn komen vallen, in werkelijkheid zijn het zorgvuldig ontworpen bankjes, glijbanen, geografische markeringen en klimmuren. Allemaal van windmolenwieken die anders op de schroothoop zouden zijn beland. Het is een nuttige toepassing voor een afvalstroom die alleen nog maar gaat toenemen, en bovendien een manier om de CO2-uitstoot van andere bouwprojecten te verkleinen.
Steward ownership
In 2022 was de start-up nog onderdeel van het Rotterdamse architectencollectief Superuse Studios. Inmiddels staat het bedrijf op eigen benen, waarbij de keuze is gevallen op de rechtsvorm steward ownership. Dat wil zeggen dat het bedrijf niet in handen is van aandeelhouders maar van een stichting, waardoor de focus komt te liggen op de morele ambitie van de onderneming. Het management stort zich volledig op die ambitie en is niet gedreven door financiële prikkels.
“De missie van Blade-Made is namelijk groter dan wij”, zo rechtvaardigt Jos de Krieger, tevens architect en partner bij Superuse Studios, zijn keuze. “We zijn gestart met het hergebruiken van windmolenwieken omdat we zagen dat die uitdaging niet vanzelf door de markt werd opgepakt. Maar het is niet mijn ambitie om over 25 jaar nog directeur van Blade-Made te zijn. We willen ervoor zorgen dat anderen het leiderschap over een tijdje gaan overnemen, zonder daarbij de missie te verloochenen. Misschien ben ik dan als steward in de stichting nog wel betrokken.”
Honderd procent
De missie waar De Krieger over spreekt, heeft hij glashelder voor ogen: honderd procent van de afgedankte windmolenwieken hergebruiken. Juist, állemaal. Een ambitieus, maar volgens hem erg nodig doel. “Op dit moment is de recyclingcapaciteit nog onvoldoende. Er worden stappen gezet, maar het proces is nog erg energie-intensief en levert een relatief laagwaardig product op. Daarnaast hebben we als samenleving ook een ruimte- en een materialenprobleem. Als wij hoogwaardige producten van windmolens kunnen maken, die we zoveel mogelijk in hun oorspronkelijk vorm proberen te behouden, kan de recyclingbranche verder innoveren. En we dragen met onze projecten op die andere vlakken ook iets bij.”
In 2022 hield Blade-Made zich nog hoofdzakelijk bezig met openbare speeltoestellen en zitgelegenheden. En zulk soort projecten is nog niet uit het portfolio van de start-up verdwenen. Zo werkt Blade-Made nu samen met constructiebedrijf Beens aan het Bleekerseiland voor de gemeente Meppel, waarbij twee tot vijf oude windmolenwieken worden opgewaardeerd tot zitplekken langs bloemperken. Maar Blade-Made heeft sindsdien ook zijn focus verruimd. Zo wil het zich gaan richten op grotere projecten, waaronder geluidsschermen langs snelwegen en bruggen. Zo’n brug komt er misschien al op het Bleekerseiland te staan.
“Voor geluidsschermen hadden we de concepten al liggen. We werken samen met Dura Vermeer Infra aan een proefopstelling, en hebben van Rijkswaterstaat een locatie toegewezen gekregen om dat te doen. Eigenlijk is een geluidsscherm bouwen niet zo spannend. Als het hoog genoeg is, houdt het geluid tegen. We kunnen een prototype in twee tot drie maanden bouwen. Dit is vooral bedoeld om aan te tonen dat een geluidsscherm schaal- en haalbaar is. Dan kunnen we bij de grotere projecten bewijzen dat het niet ineens twee keer zo duur wordt. Dat is namelijk het heikele punt in de bouw.”
Technisch haalbaar
“Voor het bouwen van bruggen in Nederland zitten we nog één stap eerder in het proces. In Denemarken hebben we al wel een volledige brug ontworpen en wachten we op goedkeuring vanuit de gemeente. Dus dat het technisch haalbaar is, daar twijfel ik niet aan. Of het financieel haalbaar is, dat hangt af wat mensen bereid zijn om te betalen voor een bijzondere brug die duurzaamheidswinsten kan opleveren.”
Momenteel is Blade-Made op zoek naar financiering. Niet alleen om de projecten zelf financieel aantrekkelijker te maken door meer standaardisatie door te voeren, maar ook om de aanzwellende toestroom van windmolenwieken beter te kunnen opvangen. “We hebben gesprekken gevoerd met investeerders, maar hebben nog niks officieel binnen kunnen halen. Daar zijn we nu dus mee bezig. Met het geld kunnen we bijvoorbeeld een werf opzetten om wieken op te slaan en te verwerken. Om op te schalen, is zoiets wel echt nodig. Maar we vinden die financiering nog wel lastig. Voor de ene investeerder komen we namelijk te vroeg, voor de andere vallen we net buiten de scope. Impactinvestering is voor ons een nieuwe wereld en we zijn bovendien nog geen household name. Potentiële klanten weten ons wel te vinden, wij hebben alleen de meest passende investeerder nog niet gevonden.”
Kennis en budget nodig
Daarbij komt dat de toestroom van windmolens uitdagende situaties kan opleveren. “We kunnen ons niet gedragen als een lineair bedrijf dat een constante en betrouwbare aanlevering van grondstoffen heeft die er allemaal hetzelfde uitzien. Bij ons kan het voorkomen dat we een ontwerp hebben gemaakt op basis van een wiek van 20 meter, maar dat we een wiek van 23 meter aangeleverd krijgen die door een andere fabrikant gemaakt is. Dan moet dat ontwerp opnieuw. Nu verwacht ik dat dat steeds minder zal hoeven gebeuren naarmate we meer projecten uitvoeren. Maar zolang we een project nog geen drie keer hebben kunnen doen, blijven we daar tegenaan lopen. We hebben gewoon kennis en budget nodig.”
Aan de vraagzijde ervaart De Krieger juist geen gebrek. Hoewel hij het aantal aanvragen in Nederland ‘nog enigszins bescheiden’ noemt, is dat in het buitenland een ander verhaal. “Een ontwikkelaar in Duitsland, een bedrijf in Oostenrijk, verschillende partijen in Frankrijk, we worden overal door benaderd. Het lastige is dat we in die landen nog de hele keten moeten opbouwen. We hebben namelijk niet de ambitie om in Nederland te gaan produceren voor bijvoorbeeld de Oostenrijkse markt. Dan schieten we ons doel voorbij. We moeten dan dus op zoek naar lokale partners. Dat zijn dus eigenlijk dezelfde stappen als die we de afgelopen twee jaar in Nederland hebben uitgevoerd.”
Maatwerk
Met een windmolenwiek als bouwsteen, kun je al snel je fantasie de vrije loop laten. Wat kun je er allemaal nog meer mee maken? Maar voor Blade-Made is het toch echt de missie – het hergebruiken van alle oude windmolenwieken – die de boventoon voert. “Uiteindelijk vind ik de afzetmarkt niet het belangrijkste”, vertelt De Krieger. “Als we alle afgedankte wieken kunnen inzetten voor geluidsschermen en speeltuinen, dan vind ik dat helemaal prima. Ik denk dat er altijd een gedeelte van de projecten maatwerk zal blijven. Dat is ook leuk, daar kunnen we als architectenbureau plezier uit halen. Maar de kracht zit toch wel echt in de herhaling.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
