‘Driekwart woningcorporaties heeft geen plan voor het gasloos maken van woningvoorraad’

Woningcorporaties worstelen met de vraag hoe ze hun bestaande woningvoorraad moeten verduurzamen. Dat blijkt uit het Marktonderzoek Verduurzaming Warmtevoorziening dat een consortium onder leiding van Econic uitvoerde onder zestig woningcorporaties.

Met name de onzekerheid over technische oplossingen, geldgebrek en onduidelijkheid op beleidsniveau zorgen ervoor dat 76 procent van de ondervraagde woningcorporaties nog geen planning heeft voor het gasarm of gasloos maken van hun woningvoorraad. "In 2018 wilden we in 2030 gedeeltelijk gasloos zijn, maar door hogere kosten en beperkte capaciteit van onze mensen en vakmensen wordt dat niet gehaald. Ook omdat technische oplossingen nog niet helder zijn”, laat een ondervraagde woningcorporatie weten.

Van de 24 procent die wel al een planning heeft sluit 64 procent aan op een bestaand warmtenet. Belangenbehartiger Dorris Derksen bij vereniging voor woningcorporaties Aedes herkent dat er op sommige punten onduidelijkheid is qua beleid of regelgeving. “Tegelijk zien we dat corporaties juist wel aan de slag zijn.”

Aan de slag met duurzaamheid

Ook het marktonderzoek erkent dat woningcorporaties zich bezighouden met duurzaamheid. ‘Bij verduurzaming gaat het vooralsnog over goed geïsoleerde, gezonde en betaalbare woningen.’ De meerderheid van de ondervraagde corporaties is druk met onderzoek naar de beste verwarmingsoplossing. Maar een keuze maken ze vaak nog niet. “Waterstof, biogas, open/gesloten bronnen, warmtenetten, all-electric. We schuiven alles zo ver mogelijk naar achteren om desinvestering te voorkomen”, laat een ondervraagde woningcorporatie weten.

Het vooruitschuiven van keuzes zit Alexander Weisz van Econic dwars. “Om de klimaatdoelen te halen moeten we echt op de korte termijn versnellen. We moeten vooral doen wat nu wel kan. Dat besef moet er komen”, vindt hij. Het consortium waar hij aan deelneemt, werkt aan de ontwikkeling van een nieuw soort hybride warmtepompsysteem. Een systeem dat nu al toe te passen is. Dat maakt het logisch dat hij pleit voor deze oplossingen. “Met een mix tussen gas en hybride warmtepompen kun je woningen vaak al een heel stuk duurzamer maken.”

Dat nog niet alle woningcorporaties een keuze maken, vindt Derksen juist begrijpelijk. “Daar is onder andere ook afstemming met huurders voor nodig. Voor hen kan dit een aanzienlijke ingreep in hun woning betekenen.” Daarnaast is er geen standaardoplossing die voor alle woningen werkt. “Er is niet één betere warmteoplossing dan de andere. Het hangt echt af van de lokale situatie.” Tot slot kunnen woningcorporaties het volgens haar niet alleen. Of het nou om een warmtenet of all-electric oplossingen gaat. “Het is goed om daarin samen op te trekken met in elk geval gemeenten en netbeheerders.”

Het marktonderzoek is hier te downloaden.

Extra versnelling voor de woningcorporaties

Hoe kan het dan sneller? Om woningcorporaties als startmotor aan te zwengelen, ziet Derksen verschillende kansen. Duidelijkheid over de wijkplannen van de gemeente, over regelgeving en over beleid zijn volgens haar essentieel om echt vaart te maken. En de afschaffing van de verhuurderheffing natuurlijk. Deze belasting op sociale huurwoningen zit woningcorporaties al langer dwars. Dit jaar wordt deze belasting met 500 miljoen euro verlaagd. De afschaffing ervan is opgenomen in het regeerakkoord.

“Voor het regeerakkoord zaten de woningcorporaties allemaal een beetje gevangen in die verhuurderheffing”, merkte Maarten van Poelgeest ook. Als voorzitter van het uitvoeringsoverleg Gebouwde Omgeving hoorde hij het vaak. “Of je het nou over nieuwbouw, verduurzaming of doorstroming had, de verhuurderheffing beperkte altijd in meer of mindere mate het gesprek. Zij zeiden aan het einde altijd: ‘Ja, dat is allemaal leuk en aardig, maar we hebben dat geld gewoon niet.’” Daarom verwacht hij veel van de afschaffing. “Er ontstaat nu meer financiële armslag dus ze kunnen sneller gaan.”

De onzekerheid over regelgeving en beleid blijft dan als hindernis over. “Zolang die onzekerheid er is, zal er qua versnelling niet zo veel gaan gebeuren”, schat Van Poelgeest in. Maar echt zorgen maakt hij zich niet. “Het is de kunst om de komende jaren niet alleen maar naar de aantallen te kijken.” In plaats daarvan pleit hij voor een twee sporen aanpak. Enerzijds inzetten op warmtenetten waar het kan. Anderzijds door tot een standaardaanpak te komen voor specifieke woningen. Dan doelt hij niet specifiek op woningcorporaties, maar op de woningmarkt in het algemeen. Als voor vijftig woningen een bepaalde aanpak goed werkt, wil hij deze aanpak aanbieden aan woningeigenaren met vergelijkbare woningen. “Dat is allemaal zoeken en proberen.” De versnelling komt daarmee later. Maar op 1 januari 2050 gaat de gaskraan dicht. Daar is hij stellig over. “Er moet nog enorm veel gebeuren, maar we hebben nog 29 jaar de tijd.”

Lees ook: Onze stad in 2050: 'Het toekomstbeeld van de nieuwe stad is niet zo vastomlijnd is als we denken'