De klimaatcrisis is de grootste uitdaging waar de mensheid ooit voor heeft gestaan, zegt Ritzen. Toch is er geen plek die inspiratie biedt om anders te leven en te werken. “Historische landmarks zoals de Eiffeltoren en de Burj Khalifa symboliseren verschillende tijdperken, maar waar is het icoon dat staat voor een duurzame toekomst? Dat ontbreekt. Terwijl we juist nu, midden in deze transitie, behoefte hebben aan iets dat mensen emotioneel raakt en hen richting actie drijft.”
Architectuurwedstrijd voor nieuw 'wereldwonder’
Om deze visie te realiseren, lanceerde Shift een internationale architectuurwedstrijd met een prijzenpot van 250.000 euro. De briefing is bewust open gelaten.
“Het gaat erom dat architecten een icoon ontwerpen dat duurzaamheid in elk aspect integreert”, legt Ritzen uit. “Niet alleen in het ontwerp, maar ook in de materialen, de energievoorziening en de manier waarop bezoekers worden betrokken. We willen de creativiteit van de besten uit de sector benutten om iets te creëren dat echt vernieuwend is: een nieuw wereldwonder.”
De reacties op de wedstrijd zijn veelbelovend. “We hebben al honderden downloads van de briefing en horen van architecten wereldwijd dat onze visie hen inspireert. Dat bevestigt voor mij dat we op de juiste weg zitten. Dit project leeft al voordat het gebouwd is.”
Gebouw
Ritzen is medeoprichter van Rockstart. Hij begeleidde al meer dan 350 start-ups met een totale waarde van 1,7 miljard euro. In 2020 richtte hij de sociale onderneming Shift op. De missie: een beweging starten die mensen inspireert om duurzaamheid in hun dagelijkse leven te integreren. Het hoogtepunt van zijn visie moet een landmark worden dat meer dan een miljoen bezoekers per jaar trekt.
Waarom een gebouw? Volgens Ritzen kan een fysieke plek iets unieks bieden. Mensen kunnen daar elkaar ontmoeten en ervaringen delen. “Online platforms zijn waardevol, maar fysieke interactie heeft een diepere impact. Mensen voelen zich meer verbonden met een idee als ze het kunnen aanraken, ervaren en beleven in een gezamenlijke ruimte. Een gebouw heeft de kracht om te ontroeren, te inspireren en te mobiliseren.”
Tegelijkertijd wil Ritzen mensen stimuleren om hun gedrag te veranderen. “Ze moeten zich niet alleen verbazen, maar ook geïnspireerd raken om actie te ondernemen in hun eigen leven. Ze moeten naar huis gaan met het gevoel: Holy fuck, er is écht iets aan de hand. Ik ga iets doen.”
Van inspiratie naar actie
Het gebouw moet gevuld worden met verhalen van pioniers, innovators en changemakers die laten zien hoe zij obstakels hebben overwonnen om duurzame impact te maken. Ritzen noemt iemand als Boyan Slat van The Ocean Cleanup als voorbeeld. Die verhalen zijn het hart van het concept.
“Hun verhalen inspireren en laten zien dat impact mogelijk is. Dat willen we overbrengen. Maar we willen verder gaan dan alleen inspireren; we willen mensen daadwerkelijk in beweging brengen. Positiviteit speelt daarin een sleutelrol. Niemand verandert door alleen maar te horen wat er niet mag. We moeten laten zien wat er wél kan.”
Bezoekers kunnen via het online platform leren hoe je je energieverbruik kunt verminderen, wat voor energiecoöperaties er zijn in de buurt of hoe kleine veranderingen in het dieet een groot verschil kunnen maken voor het klimaat. Om daarbij te helpen, lanceert Shift in februari een app. Zodat er al impact gemaakt kan worden voor het gebouw er is. “Dit platform biedt praktische handvatten en een gepersonaliseerd aanbod van ruim duizend duurzame initiatieven, producten en start-ups die mensen kunnen helpen duurzamer te leven en werken. Zo kunnen mensen direct aan de slag”, aldus Ritzen.
Meer dan een groene gevel
Shift wil meer dan een ‘groene façade’. Het nieuwe wereldwonder moet laten zien wat mogelijk is als duurzaamheid integraal onderdeel is van ontwerp en bouw. “Wat we vaak zien, is dat gebouwen ogenschijnlijk duurzaam zijn, maar dat alleen de buitenkant klopt. Wij willen dat elk aspect klopt: van het gebruik van circulaire materialen tot energiepositieve systemen. Daarom hebben we bewust ruimte gegeven aan architecten om hun visie op duurzaamheid te laten zien. Het moet de nieuwste innovaties combineren met een krachtige boodschap”, legt Ritzen uit.
Het realiseren van zo'n project brengt uitdagingen met zich mee. Complexe bouwregels, milieuwetgeving en financiering vormen obstakels. Toch ziet Ritzen kansen. “Doordat we volledig duurzaam bouwen, verwachten we minder obstakels rondom milieuregels. Gemeenten tonen bovendien veel interesse. Ze begrijpen dat een project als dit niet alleen duurzaam is, maar ook een enorme economische en sociale impuls kan geven. Dat maakt het aantrekkelijk voor hen om mee te werken.”
De financiering van het project komt uit verschillende hoeken: impact-investeerders, familiebedrijven en crowdfunding: iedereen kan mede-eigenaar worden van het nieuwe wereldwonder, aldus Ritzen. “Dat laatste is een belangrijk onderdeel van dit project. Het gaat niet alleen om geld, maar om betrokkenheid. Mensen voelen zich dan echt verbonden met het gebouw en de missie erachter.”
Wereldwijde ambitie
Ritzens ambitie stopt niet bij Nederland. Hij hoopt wereldwijd meerdere projecten te bouwen. “Het eerste gebouw moet bewijzen dat dit concept werkt. Net zoals het Guggenheim in Bilbao een economische en culturele impuls gaf, kan het een wereldwijde beweging starten. Als het eerste gebouw er staat, zullen andere steden en landen volgen”, hoopt hij.
Shift onderzoekt al mogelijkheden voor locaties in andere landen. “We kijken naar steden met een sterke behoefte aan een duurzaam symbool. Plaatsen waar klimaatuitdagingen zichtbaar zijn, kunnen de ideale thuisbasis worden voor een tweede of derde landmark. Denk aan kuststeden die te maken hebben met stijgende zeespiegels of gebieden waar extreme droogte een groeiend probleem is.”
“We staan voor een enorme uitdaging”, besluit Ritzen. “Maar ik geloof dat we, door verwondering en positiviteit te combineren, een beweging kunnen starten die een duurzame toekomst werkelijkheid maakt. Dit is pas het begin. Het is meer dan een gebouw. Het is een symbool van hoop, daadkracht en verandering.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
