Natuur & Milieu, Stedin en Alliander onderzochten welke warmte-installaties Nederland aanschaft: hr-ketels, warmtepompen, pelletkachels, biomassaketels, zonneboilers en inbouwkookplaten. Hiervoor keken zij naar de verkoopcijfers van de afgelopen vijf jaar en het aantal aangevraagde subsidies (ISDE). De resultaten lopen tot en met 2017 en zijn opgetekend in de zogenoemde Gasmonitor. De partijen hebben de ambitie om deze jaarlijks te publiceren.
Lees ook: Klimaatakkoord: 'In 2030 kwart woningen aardgasloos verwarmd'
De uitdaging van de energietransitie
Binnen de energietransitie vormt de warmtetransitie in de gebouwde omgeving een grote uitdaging. Voor de verwarming van hun woning en van het tapwater gebruiken huishoudens vaak aardgas. ‘In 2016 werd 94 procent van deze warmtevraag door huishoudens nog ingevuld met fossiele brandstoffen, voornamelijk aardgas’, zo staat in de Gasmonitor.
De op aardgas gestookte hr-ketels zorgen voor CO2-uitstoot. Natuur & Milieu, Stedin en Alliander berekenden dat de verwarming van een gemiddelde eengezinswoning waarin vier personen wonen jaarlijks een CO2-uitstoot van 3.300 kilo oplevert. Ter vergelijking: dat staat gelijk aan 21.000 kilometer rijden in een benzineauto.
‘Teleurstellende trend’
Uit het onderzoek naar de verkoop van warmte-installaties, merkten Natuur & Milieu, Stedin en Alliander dat het aandeel nieuwbouwwoningen met een hr-ketel in 2015 harder steeg dan het totale aantal gerealiseerde nieuwbouwwoningen. In 2014 had 52 procent van de nieuwbouwwoningen een hr-ketel, in 2015 was dat 78 procent en in 2016 75 procent. ‘Een teleurstellende trend’, schrijven de partijen, ‘omdat juist deze nieuwe woningen vaak technisch uitermate geschikt zijn om met een warmtepomp te verwarmen. Dit is een gemiste kans.’
Volgens Natuur & Milieu, Stedin en Alliander is de oorzaak van de stijging van het aantal hr-ketels in nieuwbouwwoningen onbekend. Zij zien wel twee mogelijkheden. Ten eerste kan het dat bouwprojecten die door de financiële crisisjaren na 2008 stil lagen in 2015 en 2016 weer zijn opgepakt. Deze bouwprojecten hebben vaak een paar jaar oude bouwvergunning, waar welllicht een hr-ketel in was opgenomen. Een tweede verklaring kan zijn dat er in 2013 of 2014 enkele grote nieuwbouwwijken op stadsverwarming of warmtenetten zijn aangesloten en dat daarom het percentage nieuwbouwhuizen met een hr-ketel in 2013 en 2014 zo laag is.
Lees ook: Klimaatakkoord volgens Samsom: “Er dienen zich weinig grotere kansen aan dan deze”
Alternatieven voor aardgasverwarming
Er zijn verschillende alternatieven voor verwarming met aardgas, zoals warmtepompen, pelletkachels en zonneboilers. Deze worden, ondanks de dominantie van hr-ketels, steeds populairder. In 2017 werden er 425.000 hr-ketels verkocht tegenover bijna 70.000 gasloze alternatieven. In 2017 werden ongeveer vijf keer zoveel hr-ketels verkocht als warmtepompen.
Vanaf 2013 neemt de verkoop van warmtepompen toe, het gaat daarbij zowel om warmtepompen die werken op buitenluchtwarmte als op bodemwarmte. Onderstaande grafiek toont het totale aantal verkochte aardgasloze verwarmingstechnieken per jaar.
Aardgasloos in de keuken
Ook in de keuken maken mensen gebruik van aardgas. Opvallend is dat elektrisch het in de keuken inmiddels wel wint van aardgas. ‘In de keuken is de transitie naar een aardgasloos huishouden begonnen’, concluderen Natuur & Milieu, Stedin en Alliander in de Gasmonitor.
Sinds 2016 worden er meer elektrische inbouwkookplaten verkocht dan inbouwgaskookplaten. Onder elektrische inbouwkookplaten vallen alle kookplaten met elektriciteit als warmtebron, zoals inductiekookplaten, halogeenkookplaten en keramische kookplaten. Van alle verkochte inbouwkookplaten in 2017 was meer dan de helft (57,5 procent) elektrisch.
De voortgang van de warmtetransitie
Natuur & Milieu, Stedin en Alliander concluderen in de Gasmonitor dat op zowel de particuliere als op de zakelijke markt nog geen omslag zichtbaar is naar aardgasloze ruimteverwarming.
Het is mogelijk dat de Gasmonitor in 2019 een ander beeld laat zien, vanwege de recente politieke ontwikkelingen. Zo is per 1 juli 2018 de aansluitplicht op het aardgasnet voor nieuwbouwwoningen vervallen en wordt er binnen de voorstellen voor het Klimaatakkoord gesproken over een verhoging van de energiebelasting op aardgas.
In de DuurzaamBedrijfsleven podcast stelt Roelof Potters, general manager van Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling, dat Nederland zeker van het gas af kan, maar dat het wel hard werken wordt:
Dit fragment maakt onderdeel uit van een complete podcast. Abonneer je op de podcast via Soundcloud, iTunes of op je telefoon via een podcastapp. Zoek op: DuurzaamBV.
Bron: De Gasmonitor | Grafieken: De Gasmonitor | Afbeelding: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
