Aan het woord is Anne Jongkind, strategisch adviseur op het gebied van duurzaamheid bij Waterschapsbedrijf Limburg (WBL), een dochterbedrijf van het Waterschap Limburg.
De belangrijkste taken van de waterschappen zijn: de waterstand regelen met bijvoorbeeld gemalen en sluizen; rioolwaterzuivering en het onderhoud van waterkeringen, zoals dijken en duinen. In onderstaande YouTube-video worden die taken uitgebreider uitgelegd.
In Limburg zijn de taken opgesplitst. Daarbij neemt WBL het zuiveren van het rioolwater voor haar rekening. WBL transporteert het afvalwater van 500.000 Limburgse huishoudens en 30.000 bedrijven naar haar zeventien Limburgse rioolwaterzuiveringsinstallaties. In totaal zuiveren deze installaties jaarlijks circa 150 miljoen kubieke meter vuil water. Het gezuiverde water komt vervolgens terug in beken en rivieren. Maar voordat dit gebeurt, haalt WBL zoveel mogelijk stoffen uit het water.
Het belang van rioolwaterzuivering
In Nederland beschouwen we schoon water als een vanzelfsprekendheid, maar het is nog niet zo lang geleden dat de levensverwachting van mensen een stuk lager lag door een gebrek daaraan. De ontwikkeling van waterzuivering speelde een belangrijke rol in het verbeteren van de levensverwachting. Zo sterven er veel minder mensen door infectieziekten door de afvoer en zuivering van vuil water, schrijft stichting Rioned, de koepelorganisatie voor stedelijk waterbeheer, op haar website. De levensverwachting verdubbelde mede daardoor in 160 jaar tijd van 39 naar 79 jaar.
Impact van klimaatverandering
Net als de waterschappen in Nederland focust WBL vooral op de toekomst om adequaat te kunnen inspelen op de gevolgen van klimaatverandering. Sommige gevolgen van klimaatverandering merkt WBL nu al, zoals extreme droogte of juist hevige regenbuien. Deze hebben een grote impact op de hoeveelheid water die binnenstroomt bij de installaties. Onder andere door het gebruik van big data kan WBL tijdig maatregelen treffen tegen dit soort weersextremen.
Door het gebruik van big data kan WBL tijdig maatregelen treffen tegen weersextremen
Het bedrijf wil echter niet alleen reactief omgaan met de gevolgen van klimaatverandering, maar ook actief. Daarom investeerde WBL in maatregelen om voor 40 procent in de eigen energie behoefte te voorzien. Het gaat om verschillende maatregelen. Ten eerste zet het in op energiebesparing. In Weert maakt WBL bijvoorbeeld gebruik van een zuiveringstechnologie van Royal HaskoningDHV. Deze maakt de zuivering energie-efficiënter. Daarnaast is de biologische zuiveringsmethode goed voor de ecologische waterkwaliteit van het oppervlaktewater.
Eigen energievoorziening
Naast energie-efficiëntie zet WBL in op duurzame energiewinning. Zo plaatste het bedrijf op elf rioolwaterzuiveringsinstallaties en op het hoofdkantoor in Roermond in totaal 33.000 zonnepanelen. Hiermee wekt WBL jaarlijks 10.000.000 kilowattuur (kWh) aan duurzame stroom op. Dat is te vergelijken met het gemiddelde jaarverbruik van ruim 3.300 huishoudens.
'Het doel: medio 2025 de bedrijfsvoering van de waterzuivering volledig kostenneutraal uitvoeren'
WBL benut de restwarmte voor het drogen van slib. Croonwolter&dros – Mobilis helpt WBL bij het succesvol inzetten van dit slib als energievoorziening. De toevoeging van een warmtekrachtkoppeling maakt het proces efficiënter. Wim de Jong, directeur asset management industrie bij Croonwolter&dros, vertelt hoe het energievoorzieningsproces werkt. “Dat slib of residu vangen we op en dat laten we gisten. De biogassen die daarbij vrijkomen stoken we op met een warmtekrachtinstallatie. Daar maken we energie van die we gebruiken om de waterzuivering van energie te voorzien."
Het doel is om het rendement van dat proces te verbeteren, zodat WBL medio 2025 de bedrijfsvoering van de waterzuivering volledig kostenneutraal kan uitvoeren. Vanaf dat moment kan de waterzuivering in haar eigen energie voorzien.
Radicaal anders
Op het gebied van modulair bouwen is recent een opvallende stap gezet, want voor de rioolwaterzuivering in Weert is de zogenoemde Verdygo-methode gebruikt. Dit is een modulaire bouw- en ontwerptechniek voor zuiveringsinstallaties. De biologische rioolwaterzuivering in Weert komt tegemoet aan de aangescherpte Europese Kaderrichtlijn Water.
“Het is eigenlijk een volledige breuk met de manier van rioolwaterzuivering bouwen tot nu toe”, aldus Jongkind. In tegenstelling tot traditionele zuiveringsinstallaties – vaak ingegraven betonnen constructies – bestaat Verdygo uit compacte bovengrondse tanks en losse modules. Dit maakt de installatie flexibel. Op die manier kan een waterschap eenvoudiger inspelen op klimaatverandering, demografische ontwikkelingen en innovaties op het gebied van waterzuivering. Mochten de modules overbodig raken, dan kunnen deze eenvoudig worden losgekoppeld en op een andere locatie worden ingezet.
Herbruikbare onderdelen
De Verdygo-modules zijn in hun geheel recyclebaar, maar het merendeel van de onderdelen is ook herbruikbaar. Dat komt doordat de onderdelen demonteerbaar zijn. Zo zijn de pompen in de Verdygo-installatie niet in beton gegoten, maar in verplaatsbare units gemonteerd. Dat maakt hergebruik mogelijk en vermindert verspilling. De Jong: “Je bent beter in staat om die modules te upgraden op het moment dat ze verouderd zijn, in plaats van een hele zuivering opnieuw te bouwen of renoveren.”
'Je bent beter in staat om de modules te upgraden'
Jongkind: “Als ik nu een oude variant van de rioolwaterzuivering zou afbreken, dan heb ik te maken met een hoop materiaal dat slecht scheidbaar of niet meer te hergebruiken is. In het Verdygo-concept is dat echt radicaal anders. Doordat het materiaal veel beter van elkaar te scheiden is, kan ik het langduriger gebruiken.” Hij benadrukt dat er nog continu doorontwikkeling plaatsvindt. Zo kijkt WBL constant of er duurzamer materiaalgebruik mogelijk is.
De Jong noemt nog een voordeel: de bouw ervan is sneller. “Als de nieuwe zuiveringsinstallatie in Weert volgens de traditionele bouwmethode zou zijn gebouwd, had dit ongeveer twee jaar in beslag genomen”, stelt hij. De modulaire manier is veel sneller. “Nu hebben we de klus in slechts elf maanden geklaard.”
Lees ook: Innoveren in een conservatieve branche: water besparen met beton
Afbeeldingen: WBL
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
