DDW 2018: 'Ruimtes creëren die meer geven dan nemen met biophilic design'

Als ‘provocateur’, vicevoorzitter van het Europese COST Restore-programma en ambassadeur van de Living Building Challenge daagt Brown mensen uit om verschillend na te denken over duurzaamheid van gebouwen. Dat deed de Brit ook met zijn in 2016 verschenen boek FutuREstorative waarin hij ontwerpers en bouwers opriep om werk te maken van duurzaamheid.

“We hebben al dertig jaar een definitie van duurzaamheid – de ‘Brundtland-definitie’ – maar in de praktijk doen we niets en brengen we toekomstige generaties blijvend in gevaar”, vindt Brown. “Dit blijkt ook uit het recente IPCC-rapport van de Verenigde Naties dat ons twaalf jaar de tijd geeft om een klimaatveranderingscatastrofe te voorkomen. Veel KPI’s gaan de verkeerde kant op. Duurzaamheid wordt vooral met de mond beleden. De hoeveelheid CO2 die gebouwen en de bouwsector uitstoten, neemt toe. Hetzelfde geldt voor de hoeveelheid afval die we produceren. We blijven vervuilen. Ook zetten we nog altijd gebouwen neer die slecht zijn voor mensen, met componenten die via moderne slavernij op de markt komen.”

Sickbuildingsyndroom

Volgens Brown is het ‘sickbuildingsyndroom’ actueler dan ooit. Het gebrek aan bijvoorbeeld licht, verse lucht en uitzicht kan een directe bedreiging vormen voor de gezondheid van de gebouwbewoners. Droevig genoeg scoren met name schoolgebouwen nog altijd slecht. “Daar is de lucht buiten meestal beter dan binnen.”

Het gebruik van giftige chemicaliën en lijmsoorten bij de bouw draagt bij aan die slechte luchtkwaliteit. “Hier besteden we nog steeds geen aandacht aan.” Vreemd, vindt Brown. “Het zijn toch mensen die ontwerpen voor mensen. Daar komt een verantwoordelijkheid bij kijken als het gaat om de gezondheid van de bewoners.”

Lees ook: 'Energieneutraal bouwen gaat ook over veiligheid en gezondheid'

Biophilic design

“Tijdens mijn presentatie in Eindhoven zal ik aandacht vragen voor biophilic design als een manier om gebouwen gezonder te maken”, vervolgt de duurzaamheidsspecialist. “We lijken soms te vergeten wat natuurlijke elementen doen met mensen, en welke positieve impact gebouwen hebben als ze verbonden zijn met de natuur. Het gevoel dat je hebt tijdens een boswandeling wil je ook hebben als je binnen zit.”

"Op de lange termijn heeft een duurzaam en gezond gebouw een veel betere return on investment"

Als voorbeelden van gezonde gebouwen noemt hij Living Building Challenge-projecten zoals het Cuerden Valley Park in het Verenigd Koninkrijk en het Bullitt Center in Seattle. Dit laatste gebouw functioneert en voelt aan als een boom. Het maakt optimaal gebruik van het daglicht, zuivert zijn eigen water en genereert meer energie dan het verbruikt. En dat alles zonder toepassing van giftige materialen.

“Maar duurzaamheid stopt niet bij het design en de constructie”, benadrukt Brown. “Je kunt een prachtig ontwerp hebben en een verantwoorde constructie, maar het gaat er ook om hoe het gebouw wordt beheerd en hoe de bewoners erin leven, werken en spelen. Als de kantine water verkoopt in plastic flessen, niet-duurzaam gewonnen voedselproducten serveert en het afval niet op de juiste manier scheidt, maakt dat het gebouw als geheel onduurzaam. Voor het International Living Future de aanleiding een Living Building Challenge-accreditatie te baseren op het bewijs van duurzaamheid dat is verkregen tijdens twaalf opeenvolgende maanden.

Lees ook: Zo helpt biophilic design bij verduurzaming kantoorgebouw

Return on investment

Met zijn presentatie roert Brown geen nieuw onderwerp aan, zo weet hij zelf als geen ander. “Over biophilic design en de voordelen van het verbinden met de natuur wordt al jaren en jaren gesproken, maar nog altijd worden deze concepten niet op waarde geschat. De focus ligt nog steeds op kapitaalkosten, maar het rendement van investeringen in duurzaamheid hangt af van de waarde die wij hechten aan het gebouw en de impact op de bewoners. Het idee van de biophilic principles wordt al snel duidelijk: tegen veel lagere kosten kunnen we een gebouw bouwen dat niet duurzaam is, maar dan bouwen we ook gezondheids- en bedrijfsrisico's voor de toekomst in.”

“Op de langere termijn zal een duurzaam gebouw kosten besparen”, besluit Brown. “Zeker als een gebouw net als een bloem meer geeft dan neemt. Door bij te dragen aan de gezondheid van de mens, de planeet en het doel van het gebouw.”

Het seminar ‘Creating Biophilic Buildings for a Regenerative Future’ door Martin Brown – mogelijk gemaakt door het International Living Future Institute met Interface DesignLaB en Dutch Design Week – vindt plaats op 24 oktober om 14.00 uur. Locatie is Het Veem, Torenallee 36 in Eindhoven.