Stel, u wilt een duurzaam huis of kantoor bouwen. De productie van traditionele materialen zoals cement, beton, lijm en isolatieschuim kost veel energie. De materialen zijn doorgaans slechts mondjesmaat recyclebaar. Welke bouwmaterialen kunt u dan wel gebruiken?
De antwoorden lijken uit de voorzichtig opbloeiende biobased economy te komen. Hierbij draait het om het maken van energie en materialen op basis van bio-grondstoffen. Vijf Nederlandse innovaties bewijzen dat de biobased bouw er aan zit te komen.
1. Ceranex
Waarom niet al dat plantaardig restafval uit de tuinbouw verwerken tot hoogwaardig plaatmateriaal? Aubergineteler Johan Groenewegen ontwikkelde het materiaal Ceranex, een gevelbekleding die voor 90 procent bestaat uit plantenvezels.
Niet alleen aubergine, maar elke houtachtige vezelsoort is geschikt om Ceranex te maken. Over de resterende 10 procent zijn de ontwikkelaars wat geheimzinnig. Het gaat in ieder geval om een natuurlijk poeder en een vloeistof. Het uiteindelijke product is een versteend keramiek, dat zowel hitte- als waterafstotend is.
Met zijn bedrijf Nova Lignum won Groenewegen in 2013 de zilveren Herman Wijffels innovatieprijs. De bouw van een productiehal is in volle gang. Nog voor het eind van het jaar rollen de eerste platen van Ceranex van de band.
2. Hennep
Grote kans dat u bij het woord hennep niet aan huizenbouw denkt. Toch is het eerste huis van hennepbeton sinds 2012 een feit. De Nederlandse primeur staat op naam van hennepverwerker DunAgro. De prefabwoning in Oude Pekela, Groningen is enorm isolerend en zelfs CO2-negatief. Bij het uitharden neemt het materiaal CO2 op. Hennepbeton – een mengsel van hennephout, natuurlijke lijm en water – is ook nog volledig recyclebaar. En al deze materialen zijn lokaal geproduceerd.
Hennep werd al duizenden jaren geleden gebruikt als bouwmateriaal, maar de kennis is verwaterd, zegt architect Jan Timmer. Hij is betrokken bij het project in Oude Pekela, waar de bouw verre van oubollig was. “We maken het proces industrieel. Dat zorgt voor lagere kosten en gegarandeerde kwaliteit.”
Er zijn plannen voor meer hennephuizen. De wanden worden gemaakt van hennepkalk, een nieuwe variant op hennepbeton, dat op dit moment in ontwikkeling is.
De hennephuizen zouden nog wel eens in trek kunnen raken bij de Groningers, het is namelijk mogelijk aardbevingsbestendig. De elastische hennepvezels zouden trillingen beter opvangen dan beton en steen, dat snel scheurt. Hiervoor is echter meer onderzoek nodig.
3. Biofoam
Wie zijn huis met schuim wil isoleren om energie te besparen, heeft verschillende opties, zoals PUR-schuim of piepschuim. Beide zijn uiteindelijk olieproducten en stoten dus CO2 uit.
Voor piepschuim is nu een biobased variant op de markt: BioFoam van Isobouw Systems. Het materiaal wordt gemaakt uit bioplastic (PLA). Hoe je er vanaf komt? Gewoon composteren. De CO2-uitstoot is 50 procent lager dan van normaal piepschuim. Het bio-piepschuim kreeg al een zilveren Cradle-to-Cradle certificering, en in 2011 won het product de Nederlandse Bouwprijs.
4. Biocomposiet
Een composiet is een vezelversterkte kunststof. Een biocomposiet is een combinatie van een natuurlijke vezel en een biobased hars, een vorm van kunststof. Een voorbeeld is de eerste biobased gevel op het bedrijventerrein Nieuw Prinsenland bij Dinteloord. NPSP uit Haarlem maakte de gevel op basis van een biohars en hennepvezel.
NPSP gooide al hoge ogen door een elektrische scooter, twee racewagens en een zeilboot van biocomposiet te maken. Dat lijkt pas het begin te zijn van de eindeloze mogelijkheden voor deze materiaalsoort.
5. Biobrick
Voor wie liever wat dichter bij de traditionele baksteen blijft, is zelfs hiervoor een biovariant. Biomason groeit stenen met behulp van bacteriën en rioolwater. De bacteriën hechten zanddeeltjes in een mal aan elkaar vast. Na vijf dagen is het resultaat de biobrick. Die is stevig genoeg voor gebruik in de bouw. Het product won in 2013 de Postcode Lottery Green Challenge. Dit is een internationale wedstrijd, uitgeschreven door de Nationale Postcodeloterij.
Bron: biobasedeconomy, groenegrondstoffen, Nova Lignum, Biomason, architectureanddesign | Foto's: Youtube, garlandcannon via Flickr
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
