Het was heet afgelopen week. En in de stad is het dan nog een paar graden warmer. Opgewarmde stenen, donker bouwmateriaal, asfalt en een gebrek aan groen zorgen ervoor dat het op verschillende plekken in de binnenstad 7 tot 8 graden warmer is dan op het platteland. Voor dit soort bebouwde plekken die nauwelijks afkoelen is een naam: hitte-eilanden.
De Nationale Hittestress Kaart van Buro Boot toont de gebieden waar hittestress zich manifesteert. Bertrick van den Dikkenberg, een van de samenstellers van de kaart, waarschuwt op deingenieur.nl dat kantoorgebieden die worden getransformeerd tot woonwijk, zoals de gemeente Amsterdam met een gebied in Zuid-Oost van plan is, groot risico lopen om een hitte-eiland te worden.
“Deze plekken waar het zo heet blijft, zijn slecht voor de gezondheid van kwetsbaren zoals ouderen, chronisch zieken en baby’s", zegt D66-raadslid Dehlia Timman in een persbericht. "Een hittegolf kunnen we niet voorkomen, maar de stad sneller laten afkoelen, dat kan wel. Maak van een hitte-eiland een koeltezone”, aldus het raadslid. DuurzaamBedrijfsleven zet alvast een paar simpele oplossingen op een rij.
1. Meer groen toevoegen
Groen verkoelt, zo simpel is het. Daarnaast zorgt het voor ontspanning, waardestijging van huizen en als een ander effect van klimaatverandering zich voordoet, een hoosbui, dan verminderen gras, struiken en bomen de kans op wateroverlast. 
“Een onderzoek van de Vereniging Deltametropool toont dat een huis in het stedelijk groen zo’n 7 procent meer waard is dan eenzelfde huis dat niet in het groen staat. Met dat waardeverschil heb je dus meteen een financieringsbron”, zei Harry Boeschoten van Staatsbosbeheer in een eerder interview. Hij pleit voor groen als nutsvoorziening die net als de waterleiding ieder huis bedient.
Lees verder: Stadsgroen als nieuwe nutsvoorziening
2. Het asfalt verven
Op een warme zomerdag trilt de hete lucht boven het asfalt. Dat komt doordat donkere oppervlakten zoals asfalt licht absorberen waardoor zij warmer zijn dan licht gekleurde voorwerpen. Los Angeles is in 2017 een test gestart om te onderzoeken of het lichtgrijs verven van straten helpt om de opwarming van de stad terug te dringen. Het doel: temperatuur in de stad verlagen, waardoor de leefbaarheid vergroot en de behoefte aan airconditioning vermindert.
In tegenstelling tot conventioneel zwart asfalt dat 80 tot 95 procent zonlicht absorbeert, reflecteert lichtgrijs geverfd asfalt het zonlicht juist. Dit zou bij gebruik van slechts één verflaag al kunnen leiden tot een verlaging van de grondtemperatuur van 7 graden Celsius, verwacht Los Angeles.
Lees verder: LA verft straten grijs om opwarming van de stad tegen te gaan
3. Platte daken benutten
Wanneer er in de straten geen ruimte is voor groen, kiezen we toch voor een plek waar wel ruimte is: de daken. Dat is de gedachte van Rooftop Revolution. "Als je op straat loopt, realiseer je je niet hoeveel verschillende soorten daken er zijn. En elk dak biedt andere mogelijkheden", zegt Jan Henk Tigelaar, project manager bij Rooftop Revolution.
'Elk dak biedt andere mogelijkheden'
Mooie bijkomstigheid van groene daken: zonnepanelen op dit soort daken leveren vanwege de koelte een beter rendement op. “Zonnepanelen worden minder efficiënt als het warmer wordt dan 25 tot 30 graden en een traditioneel dak kan op een ’s zomerse dag wel 70 tot 80 graden worden.”
Lees ook: Daken maken de stad klimaatbestendig
De impact op bedrijven
Niet alleen steden, ook bedrijven krijgen te maken met de effecten van klimaatverandering: ongeconcentreerde werknemers in hete kantoorgebouwen, productieproblemen in de textielindustrie doordat niet alleen voor de verbouw van katoen, maar ook voor het verven van het textiel veel water nodig is en de andere kant op: hoosbuien waardoor splinternieuwe auto’s die klaarstaan voor transport waterschade oplopen, omdat het parkeerterrein niet goed afwatert.
Het gebeurt nu al en zal nog vaker voorkomen, verwacht David van Raalten, Europees directeur watermanagement bij advies- en ingenieursorganisatie Arcadis. Hij is gespecialiseerd in de klimaateffecten die met water te maken hebben: extreme regenbuien, overstromingen en zeespiegelstijging. Het gaat hem niet om het voorkomen van klimaatverandering, maar om de voorbereiden van bedrijven, steden en landen op de gevolgen.
Lees verder: David van Raalten, Arcadis: ‘Tijd voor oplossingen voor de effecten van klimaatverandering’
Hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden
Manuel Tayara, relatiemanager binnendienst bij drinkwaterbedrijf Vitens, heeft tips voor bedrijven die wat aan het klimaateffect willen doen dat nu plaatsvindt: droogte. Met als kanttekening dat de oplossing per sector verschilt, maar het hebben van een eigen reservoir is een van de middelen om een dreigend tekort op te vangen en de watervraag beter te spreiden.
“Bij veel bedrijven is het waterverbruik niet constant, maar zijn er gedurende dag piekmomenten. Met behulp van een eigen reservoir kun je prima aan die vraag voldoen zonder extra druk te leggen op het leidingnet. Je vult het reservoir ’s nachts als er weinig vraag is en gebruikt dat om aan je eigen piekvraag te voldoen.”
Lees verder: Wat kunnen bedrijven doen tegen dreigende waterschaarste?
Bronnen: o.a. D66 en De Ingenieur | Afbeeldingen: Adobe Stock & Shutterstock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
