Studenten maken stenen voor terras en spoor van onbruikbaar afval

1.400 graden Celsius: zo heet is de speciale oven van het studententeam CORE, verbonden aan de TU Eindhoven. Dat is een temperatuur waarop elk stukje afval dat erin gaat als kolkend magma eruit stroomt. De moleculenstructuur van dat afval is door de hitte helemaal veranderd, waardoor er nuttig materiaal van gemaakt wordt.

Kankerverwekkende stenen

Voor wie niet weet wat basalt is: het is een hard gesteente dat allerlei toepassingen heeft. Als tuintegels, bijvoorbeeld. Maar het zijn ook de stenen die tussen de rails liggen van het spoor. Over de stenen ontstond vorig jaar ophef omdat er kankerverwekkende kwartsstof in de stenen zit, waaraan spoormedewerkers blootgesteld worden.

Lees ook: Steenmeel van basalt haalt CO2 uit de lucht

ProRail moet van het ministerie van SZW overstappen op stenen zonder kankerverwekkende stoffen. En laat Team CORE nou precies dat soort stenen maken. Niet verrassend dus dat ProRail een groot deel van de nieuwe oven financierde.

De oven gebruikt vliegas, de vervuilende deeltjes die uit schoorstenen vliegen. Soms is deze vliegas relatief ‘puur’. Bij kolencentrales bestaat de as bijvoorbeeld maar uit één materiaal. De cementindustrie gebruikt het graag als grondstof. Maar bij afvalverwerkers komt er een hutspot van verschillende deeltjes uit de schoorstenen, die tot nu toe geen toepassing hadden.

Modellen en data over afval


Het geheim van CORE is dat ze met modellen en data precies kunnen berekenen hoe je goed basalt krijgt uit vliegas. “We hebben een heleboel gegevens over het afval dat we binnenkrijgen, en welke toevoegingen we moeten doen om goed basalt te krijgen”, vertelt teamcaptain Tatum Simons aan de telefoon. “Ook de snelheid waarmee we het magma storten en af laten koelen maakt daarin uit. We kunnen aan een heleboel knoppen draaien om een hoogwaardig gesteente te krijgen.”

Naast het ontbreken van kwartsstof zijn er meer voordelen. Het afval komt uit Nederland en hoeft dus geen grote afstanden af te leggen. Nu moet basalt over het spoor uit andere Europese landen naar Nederland komen. Aan het eind van de levensduur moet het weer getransporteerd worden naar een afvalinstallatie, die doorgaans ook in het buitenland ligt.

Lees ook: Deze uitvinder slaat energie op in stenen

CO2-uitstoot


Dat gezeul met steen levert natuurlijk veel CO2-uitstoot op. “En voor hoogwaardige toepassingen zoals basalten tuintegels komt het materiaal vaak uit China”, vertelt Simons. “Dan kost het transport nog meer CO2. En de prijs van die stenen is de afgelopen jaren ook nog eens flink gestegen.”

Nu is het niet zo dat een oven tot 1.400 graden stoken mogelijk is zonder fossiele energie. Maar ook daar heeft CORE een oplossing voor. Simons: "Om de oven op temperatuur te krijgen heb je fossiele brandstof nodig. Maar daarna hopen we dat een andere afvalstroom, van shreddermateriaal, gebruikt kan worden om de oven op temperatuur te houden. Zo gebruik je ook die verder onbruikbare afvalstroom nuttig."

Genoeg reden dus om Nederlands basalt te produceren. Met de proefoven bij Son wordt de laatste stap voltooid voor er een echte fabriek kan komen. “Er zijn plannen om bij Moerdijk een fabriek te bouwen die 30.000 ton afval per jaar kan verwerken. Dat zal dan gaan via een spin-off van het studententeam, zodat mensen er fulltime mee bezig kunnen zijn.”