Waarom iedereen beter af is met een duurzame verpakking

Wie denkt aan verpakkingen, kan eigenlijk aan alles denken. Want wat wordt er niet verpakt? Sterker, een goede verpakking maakt in veel opzichten een groot verschil. Want wie goed verpakt en daardoor efficiënt kan stapelen en vervoeren, is spekkoper ten opzichte van bedrijven die daar slordig mee omgaan en meer kosten maken doordat meer vervoer en grotere voorraadruimtes nodig zijn. Daarnaast is er een grote rol weggelegd voor verpakkingen in het behalen van de klimaatdoelstellingen door de impact op de carbon footprint.

Realistische doelstellingen voor klimaat

Het beeld van enorme hoeveelheden verpakkingen die zich ophopen in onze oceanen staat bij iedereen op het netvlies, maar ook is de irritatie over zwerfvuil en 'overpacking' herkenbaar. Frank Sinnige van Smurfit Kappa: “Als wij als consument voor ons maximale gemak van alles blijven kopen, dan hebben we verpakkingen nodig. Verpakkingen die producten veilig vervoeren en in goede conditie af kunnen leveren. Daar ontkom je niet aan. Het is gek om dat uit mijn mond te horen, maar minder consumeren is natuurlijk de meest duurzame oplossing. Maar dat is niet realistisch. Dus laten we dan aan goede verpakkingen werken.”

Zie daar de nuchtere blik van Sinnige. Smurfit Kappa laat naast haar reguliere jaarverslag al veertien jaar een eigen Sustainable Development Report opmaken dat door Deloitte wordt gecontroleerd. Daarnaast heeft het bedrijf zijn ambitieuze toekomstdoelstellingen verwoord in het plan Better Planet Packaging en neemt het de Sustainable Development Goals serieus. Sinnige: “In onze sector gaat het om emissies, grondstoffen, water, afval, maar ook om de gezondheid en veiligheid van mensen en de diversiteit en de samenstelling van ons team.”

Innovatie met karton

Smurfit Kappa stamt uit 1934 en komt van oorsprong uit Ierland. In de loop der jaren fuseerde het wereldwijd met diverse bedrijven, tot en met het Nederlandse Kappa Packaging in 2005. Het verpakkingsbedrijf heeft 46.000 medewerkers, vestigingen in 36 landen en een jaaromzet van ruim 8,5 miljard euro. Dus als een bedrijf van deze grootte internationaal werkt aan de ambitie om in 2030 de uitstoot van fossiele brandstoffen met 55 procent te verminderen en in 2050 geheel klimaatneutraal te opereren, dan gaat er wat bewegen.

Sinnige is de Customer Experience en Innovation Director voor de Benelux en deelt graag zijn kennis en inzicht over duurzame ontwikkelingen: “We zijn als bedrijf FSC-gecertificeerd voor het papier dat we gebruiken, en hebben als doel dat in 2025 onze belangrijkste grondstoffen voor 95 procent traceerbaar moeten zijn en uit verantwoorde bronnen moeten komen. Als je ziet dat we jaarlijks wereldwijd miljarden vierkante meters per jaar aan karton gebruiken voor onze verpakkingen, kunnen we echt een verschil maken.”

In de afgelopen jaren heeft Smurfit Kappa zich dan ook ontwikkeld tot marktleider op het gebied van duurzame verpakkingsoplossingen. Door karton anders in te zetten, te snijden of te variëren in dikte, zijn er nieuwe inzichten ontstaan. “Karton is ook nog eens dubbel duurzaam”, legt Sinnige uit. “Hout is een hernieuwbare grondstof die CO2 absorbeert door de groei van bomen. En wij gebruiken duurzaam gekweekte bomen. Maar als wij karton maken, gebruiken we veel warmte om het papier te laten drogen. De meeste energie gebruik je dus bij de productie van papier.”

Smurfit Kappa kijkt daarom verder dan naar karton alleen. Er loopt continu onderzoek naar duurzamere productie, bijvoorbeeld door biobrandstoffen in te zetten. Een andere manier waarop Smurfit Kappa duurzaam wil werken, is door gerecycled papier te gebruiken. Maar ook dat is niet perfect.

Sinnige: “Recycling heeft een negatief effect op de CO2 uitstoot. Dat komt door het energieverbruik tijdens het inzamelen en sorteren en produceren van nieuw papier uit oud papier. Het klinkt gek, maar van een boom papier maken is een duurzamer proces. Alleen kun je niet zuiver papier van nieuw materiaal maken, want dan hebben we 6 tot 8 keer zoveel bomen nodig en gaan waardevolle grondstoffen na eenmalig gebruik verloren.”

Sinnige legt uit dat papiervezels zeven tot acht keer meegaan. “En daarna worden die nog gebruikt voor materialen die absorberen: luiers, tampons, incontinentiemateriaal.” Volgens Sinnige haal je ook bij het proces van recyclen het meeste rendement in duurzaamheid uit de papierproductie: “Daarom zorgen we dat we ook daar zoveel mogelijk met biomassa werken als brandstof.”

Duurzaam in de keten

Om te komen tot de duurzame kartonnen verpakkingen, werkt Smurfit Kappa samen met partners in de keten om innovaties te kunnen doorvoeren. Het bedrijf brengt opgedane kennis daarnaast ook graag naar buiten. Sinnige: “Waarom zouden we dat niet actief delen? We willen onze klanten helpen met het maken van duurzame keuzes.” Zo heeft Smurfit Kappa instrumenten ontwikkeld waarbij de duurzame stappen in de toeleverketens kunnen worden gesimuleerd. “Soms kan je door een simpele wijziging van formaat van de verpakking meer in een vrachtwagen kwijt. Of kun je een primaire verpakking zo ontwerpen dat er meer in één zogeheten transportverpakking passen. Zo maak je de hele keten efficiënter.”

Sinnige noemt het voorbeeld van de koffiepads. Deze pads worden in zakken verpakt die altijd rechtop staan in de winkelschappen en aan de bovenkant altijd smaller zijn dan aan de onderkant omdat het volume naar beneden zakt. Met een Belgische koffieproducent heeft Smurfit Kappa de kartonnen clickbox ontwikkeld waarin de sta-zakjes om en om geplaatst zijn. Sinnige: “Deze aanpassing bespaart 40 procent ruimte per pallet. En daarmee bespaart deze klant 70 jaarlijkse vrachtwagenritten naar zijn grootste exportmarkt, en daarmee een heleboel CO2.”

Koud karton

Een ander voorbeeld van innovatie: de Thermobox. Wie aan karton denkt, denkt niet in eerste instantie aan warmte-isolatie. Normaal gesproken wordt hiervoor, of voor vervoer van gevoelige producten, gebruik gemaakt van polystyreen (piepschuim), een van olie gemaakte kunststof. Sinnige: “Een polystyreen verpakking isoleert en de vrachtwagen koelt daarnaast ook, maar het gaat vooral om de last mile, als je spullen naar bijvoorbeeld een restaurant brengt en de producten daar - onbedoeld - nog enige tijd buiten de koeling staan.”

Onderzoekers in het bedrijf gingen met deze casus aan de slag om met karton oplossingen voor isolatie in te zetten. Sinnige: “Lucht isoleert en in honingraadkarton zit door de structuur veel stilstaande lucht opgesloten. Door dit materiaal als binnenbekleding te gebruiken, blijven producten gedurende 36 uur net zo koel als dat het in polystyreen, een fossiel materiaal, verpakt zou zijn.” Een grote stap, want dit is een effectieve vervanger van de moeilijk te recyclen kunststof. En, geeft Sinnige nog als bijkomende voordelen aan: “De Thermobox wordt gevouwen aangeleverd. Dat scheelt enorm in vervoer en opslag, en na gebruik kan het via de afvoer van oud papier makkelijk worden gerecycled.”

De winst zit in de keten

Om te komen tot deze oplossingen, wordt in het Experience Centre van Smurfit Kappa altijd met een team gewerkt dat uit verschillende disciplines bestaat. Sinnige: “We gaan dan mind mappen over de gezamenlijke vraag, zoals: hoe houden we de producten koel? Of hoe houden we de warmte eruit? Dan gaan we brainstormen en komen we tot mooie oplossingen, zoals de Thermobox.” Het bedrijf nodigt daarvoor ook altijd klanten uit. “Met name industry leaders uit het midden- en kleinbedrijf. We zijn nu met een bedrijf in gesprek, dat elektronica maakt voor de offshore industry. Zij moeten dure componenten vervoeren en we gaan nu samen kijken of we dat kunnen oplossen met de Thermobox.”

Zo ontstond ook voor Smurfit Kappa zelf een oplossing voor de productie in de papierfabriek in Roermond. “Daar hebben we bio-boilers om energie op te wekken voor de productie. Er is fosfaat nodig om het proces aan de gang te houden. In melk zit fosfaat en dat moet er uit worden gehaald voor de productie van babymelkpoeder. Voor een van onze klanten was dit fosfaat dus een afvalproduct, wat nu als grondstof aan Smurfit Kappa wordt geleverd voor gebruik in onze bio-boilers. Dat is echt circulair: afval van de één inzetten als brandstof voor de ander. Met meer partners kunnen we zo werken naar de zogeheten closed loop. Want de winst zit in de keten.”

Een ander voorbeeld is zetmeel, dat gebruikt wordt bij de productie van karton. Bij klanten van Smurfit Kappa in de fritesindustrie, waar veel aardappelen worden gesneden en schoongespoeld, zit zetmeel in het afvalwater. Sinnige: “Wij onderzoeken nu hoe we dat zetmeel kunnen terugwinnen en kunnen gebruiken voor onze kartonproductie.” Om deze stappen te zetten, werkt Smurfit Kappa ook samen met instituten en universiteiten. Ook is het bedrijf aangesloten bij verschillende technologische platformen, zoals Program Council NVC (Nederlands Verpakkingscentrum) en Packaging Technology Center aan de Universiteit van Hasselt.

Lucratieve duurzaamheid

Wat Sinnige een uitdaging vindt, is dat duurzaamheid voor veel bedrijven eerst wat moet opleveren. “En als die economische opbrengst relatief laag is, dan zie je dat ze ook weer uitstappen.” Terwijl, meent Sinnige, we juist in een tijd leven dat je samen moet werken aan oplossingen die misschien niet direct in je eigen financiële voordeel zijn. “Het kan zijn dat iemand anders aan tafel zit die er in eerste instantie meer voordeel van heeft. Ben je dan als management in staat om te zeggen, ik vind onze gemeenschappelijke klimaatdoelstellingen zo belangrijk, dat we blijven investeren in dit project?”

Sinnige hoopt van wel. Want zelf heeft hij ervaren dat gedeelde ervaringen in een volgend project juist weer lucratief kunnen zijn voor de andere partner. “We moeten dit samen doen.” Het doel gaat nog veel verder dan de miljarden vierkante meters karton. Het gaat om kennis delen, voorbeelden laten zien, samen optrekken om de Klimaatdoelstellingen in 2050 te gaan halen. Sinnige: “Er is altijd iets te winnen, zeker nu de nood zo hoog is.”