IBM verlegt grenzen van de zorgsector met kunstmatige intelligentie

“De maatschappij is in hoge mate gedigitaliseerd waardoor alle apparaten gegevens produceren. Dagelijks komen er ook meer gegevens bij”, zegt Nicky Hekster, voormalig IBM technical leader healthcare & life sciences, nu verantwoordelijk voor de voorverkoop van het productportfolio van IBM Watson Health. “Door hun werkzaamheden hebben artsen vaak weinig tijd om alle wetenschappelijke literatuur door te nemen en deze te combineren met inzichten en ervaringen uit de praktijk. Daarvoor biedt Watson uitkomst.”

Het geesteskind van IBM, vernoemd naar IBM-oprichter Thomas J. Watson, is een cognitieve computer. Deze computers zijn bedoeld om het cognitieve vermogen van de mens, zoals nadenken, redeneren, spreken en lezen, op te schalen.

Meer lezen over de duurzame kansen van digitalisering? Klik hier om te lezen over succesvolle businesscases en de laatste ontwikkelingen binnen dit thema.

De wereld begrijpen

Hekster: “De mens heeft altijd dingen bedacht om zijn tekortkomingen weg te halen. Denk bijvoorbeeld aan auto’s. We kunnen met onze eigen benen niet verder komen dan een bepaalde afstand, maar met de auto kunnen we grotere afstanden afleggen. Zo ook met Watson. Dagelijks kunnen mensen een beperkt aantal kennisbronnen tot zich nemen, maar Watson verlegt die grenzen. Door meer bronnen te lezen en data te analyseren, is er ook veel meer kennis te vergaren.”

In tegenstelling tot wat verschillende bronnen beweren, is IBM Watson geen supercomputer. “Dat zijn computers die al heel lang bestaan en wiskundige modellen doorrekenen. Supercomputers kunnen bijvoorbeeld op basis van gestructureerde data met getallen berekenen of we kans hebben op neerslag. Watson maakt daarentegen berekeningen op basis van ongestructureerde data, zoals tekst, beeld en spraak. Dat zijn geen functies waar computers voor werden uitgevonden.”

Volgens Hekster zijn computers in eerste instantie ontwikkeld om administratieve taken van mensen over te nemen en om deze taken te automatiseren. IBM Watson gaat echter een stap verder door structuur te brengen aan grote hoeveelheden data en daar de kennis uit te halen. Vervolgens kan de kennis die Watson oplevert aan de hand van dataverzameling en -analyse direct in de praktijk worden toegepast. “IBM Watson is gemaakt om de wereld te begrijpen.”

"Door meer bronnen te lezen en data te analyseren, is er ook veel meer kennis te vergaren.”

Duurzame verwerking van kennis

Op het gebied van duurzaamheid in de medische zorg betekent dit dat kennis duurzaam wordt verwerkt. Naast de verzameling en analyse van data die dagelijks op het wereldwijde web wordt gedeeld, kunnen artsen hun eigen kennis en ervaringen in de computer stoppen, stelt Hekster. Op die manier wordt Watson aangevuld en getraind op basis van de kennis van de artsen, die uiteindelijk met pensioen gaan en hun opgedane kennis niet langer kunnen delen. “Met Watson zorg je ervoor dat je die waardevolle kennis behoudt en hergebruikt. Dit is een duurzame manier van kennisverwerking, omdat de kennis zo niet verloren gaat.”

Zorg personaliseren

Ook voor de ontwikkeling van geneesmiddelen biedt Watson een oplossing. Zo draagt de cognitieve computer bij aan het vinden van nieuwe functies voor bestaande medicijnen. “Dit is ook een vorm van duurzaamheid”, zegt Hekster. “Veel bestaande medicijnen zijn ontwikkeld om een specifieke aandoening te genezen, maar Watson kan helpen om diezelfde medicijnen of bestanddelen daarvan te gebruiken om meerdere ziektes te behandelen.”

Hekster vertelt over een farmaceutisch concern dat Watson gebruikt om de effecten van medicijnen aan te tonen. De computer wordt door het farmaceutische bedrijf geprogrammeerd om patiëntveiligheid te waarborgen bij het testen van geneesmiddelen. Dit draagt bij aan het versnellen van het testtraject om medicijnen op de markt te brengen.

Een andere toepassing voor Watson in de zorg laat het medische technologiebedrijf Medtronic zien, bij het maken van slimme apparatuur voor de zorg van diabetespatiënten. Via apparaten als insulinepompjes meet Medtronic de gezondheidsgegevens van een groot aantal patiënten met diabetes. Watson verwerkt de verzamelde data tot voorspellingen over wanneer patiënten het grootste risico lopen op een lage bloedsuikerspiegel. “Hoe meer data er wordt verzameld, des te preciezer de zorg kan worden ingericht. Dit maakt het mogelijk om de zorg voor bijvoorbeeld diabetes te personaliseren en de behandeling per individu effectief te maken.”

Intelligente assistent

Ondanks de mogelijkheden die Watson biedt om zorg efficiënter te laten verlopen, zijn sommige zorginstellingen toch nog huiverig voor toepassing in de praktijk, meent Hekster. “Watson is niet gemaakt om de arts te vervangen, maar om de arts te helpen bij zijn dagelijkse werkzaamheden. Zie het als een zeer intelligente assistent. Artsen die nog huiverig zijn voor Watson willen er zeker van zijn dat de computer voldoet aan de strenge eisen op het gebied van technologie in de zorg.” Ook als het gaat om de veiligheid met omgang van patiëntgegevens gelden er strenge regels.

“Hoe meer data wordt verzameld, des te preciezer de zorg kan worden ingericht."

Wat betreft omgang met data en privacy, hoeven artsen die gebruikmaken van Watson zich echter geen zorgen te maken, stelt Hekster. Alle persoonsgebonden data die Watson verwerkt, worden anoniem gemaakt. Bovendien moeten bedrijven die met data werken in 2018 voldoen aan de zogeheten General Data Protection Regulation (GDPR) van de EU. Die stelt onder andere vast dat persoonlijke data, zoals patiëntgegevens, alleen gedeeld mogen worden met toestemming van de eigenaar. Watson is volledig toegespitst op het handhaven van deze regels.

“In de toekomst maken cognitieve systemen als Watson standaard deel uit van onze maatschappij”, zegt Hekster. “Niet alleen in de gezondheidszorg, maar ook in bijvoorbeeld de financiële sector of de energiesector. Daardoor gaan er banen verdwijnen, maar er komen ook banen bij, zoals mensen die Watson moeten trainen om uit ongestructureerde data de juiste inzichten op te leveren. Met elke technologische sprong die we maken, nemen we afscheid van antieke banen. Tegelijkertijd moeten we mensen opleiden om de nieuwe banen te vervullen. We moeten erop vertrouwen dat cognitieve systemen als Watson onze maatschappij beter gaan maken. De computer staat immers in dienst van de mens.”

Meer lezen over de kansen van digitalisering? Klik hier om te lezen over succesvolle businesscases en de laatste ontwikkelingen binnen dit thema

Foto's: IBM (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)