Bliksem in je planten

VitalFluid, opgericht door Paul Leenders en Polo van Ooij in 2014, is ongewoon. Het komt niet voort als spin-off van universitair onderzoek. In plaats daarvan wist Leenders een subsidie aan te vragen voor een project, en raakten er vervolgens universiteiten bij betrokken. Dat project kwam voort uit Leenders interesse. Hij hoorde iets over plasmawater, en wat het kan betekenen voor de land- en tuinbouw. Hij besloot te onderzoeken hoe je plasmawater kunt maken en wat het doet voor planten. Dat begon simpel: studenten kochten bossen rozen en besprenkelden die met verschillende soorten water. “Die resultaten waren zo interessant dat ik dacht: laten we er een bedrijf mee oprichten.”

Dat bedrijf kwam er in 2014. In 2016 was het subsidieproject dat Leenders startte klaar en het jaar erna kwam het bedrijf echt van de grond. VitalFluid verhuisde, uiteindelijk naar de High Tech Campus, en kreeg verschillende subsidies. Inmiddels werken er 30 mensen.

Wat doe jij om de duurzaamheid te versnellen?

"Plasmawater kan veel betekenen, vooral in de biologische landbouw. Het heeft een ontsmettende werking én het geeft voedingsstoffen aan de planten die normaal uit kunstmest komen. Met ons water zou je minder kunstmest kunnen gebruiken. En dat is hard nodig, want mest is een van de meest vervuilende dingen op aarde. Het zorgt voor giantische hoeveelheden CO2 en andere soorten vervuiling.

Het is natuurlijk een hele nieuwe manier van dingen doen in de land- en tuinbouw. Dus we moeten mensen overtuigen. Maar de zaken lopen goed; in de VS zijn er inmiddels tien van onze apparaten verkocht en Europa volgt hopelijk snel.

Daarbij lopen we wel tegen een bottleneck aan: de regelgeving. Wij vinden dat plasmawater biologisch is; het bootst immers een proces na dat ook in de natuur voorkomt. Maar in de regels is men gewend aan zakken met korrels. Iets als ‘plasma-geactiveerd-water’ past niet in dat systeem, en dat maakt het soms wel lastig. De goedkeuringstrajecten zijn bovendien heel duur en kosten jaren. In de VS is dat makkelijker geregeld.

We hopen dat er wel schot in gaat komen, anders zouden we het bedrijf naar Amerika moeten verhuizen. Maar liever blijven we hier, om bij te dragen aan de BV Nederland.

Die regelgeving viel ons wel tegen. Men denkt: als je een goed product hebt verkoopt het zichzelf. Maar je moet altijd blijven ontwikkelen, betere businesscases maken voor klanten en dus zorgen dat je voldoet aan de wet- en regelgeving. Dat moet allemaal tegelijkertijd. En al die dingen zijn niet ingericht op vernieuwende dingen. Dat kan heel frustrerend zijn."

Wat voor leider is er nodig voor zo’n bedrijf?

"Ik heb al zelfstandig ondernemer sinds 1986. En ik zat altijd in de high-tech, dus ik ken dit soort bedrijven. Hoe leid ik mijn bedrijf? Door goede mensen aan te nemen, mensen aan me binden die voor dezelfde zaak willen gaan. Wij streven duurzame landbouw na, een alternatief voor gewasbescherming en kunstmest. Dat spreekt veel mensen aan waardoor ze meewerken. Ook al zouden ze bij een bedrijf als ASML meer verdienen. Een jong innovatief bedrijf dat een verandering in een sector teweeg gaat brengen, dat trekt veel mensen aan.

Ik hoef als CEO niet overal grip op te hebben. Ik vertrouw de kennis en kunde van mijn mensen. En we hebben een heel goed management team dat elk aspect van de business in de vingers heeft. Dat helpt.

Als we groter groeien, dan hebben we daar plannen voor. Maar mijn ervaring is wel dat het nooit gaat zoals je verwacht. We lopen voorlopig op schema. En wat scheelt: wij zullen een R&D-bedrijf blijven. De daadwerkelijke machines worden door VDL gemaakt, en dat is een groot bedrijf dat relatief eenvoudig kan opschalen als de vraag toeneemt. Dat maakt groeien ook iets eenvoudiger, hoewel we natuurlijk wel getalenteerde mensen moeten vinden."

Wat heb je nog nodig?

"Zoals gezegd: wet- en regelgeving die meebeweegt met innovatie zou helpen. Dat dat niet gebeurt is zonde; daardoor lopen veel ideeën die ons veel kunnen opleveren vast.

Nu gebruikt iedereen kunstmest en dat is heel inefficiënt; 70 procent van de korrel gaat in de bodem in plaats van in de plant. Men wil kunstmestproductie vergroenen met groene waterstof, maar dat zal pas rond 2050 het geval zijn. Terwijl wij nu al een groen alternatief hebben dat alleen maar water, elektriciteit en lucht gebruikt. Ik hoop dat men inziet hoe waardevol dat kan zijn."