Afgelopen week liet Battolyser Systems weten dat het onder de auspiciën van de nieuwe CEO klaar is om de Battolyser de wijde wereld in te sturen. Rond 2014 bedacht hoogleraar Fokko Mulder op de TU Delft dat je een ongewone batterij en een ‘waterstoffabriekje’ samen in een ontwerp kon passen. Sindsdien bewees dat ontwerp zich in het lab, maar nu is het tijd voor het echte werk; er loopt een proef om de werking en veiligheid van de Battolyser vast te stellen bij een energiecentrale van Vattenfall.
Ondertussen krijgt Slee al steeds meer vragen wanneer de Battolyser gekocht kan worden. En dus is hij in gesprek over serieuze, commerciële toepassingen van de Battolyser - terwijl de tests nog lopen. Volgens Slee is dat geen probleem. “De tests gaan over de veiligheid en operatie. Dat moeten we natuurlijk goed uitzoeken. Maar de techniek die we gebruiken heeft zich al in het lab en testopstellingen bewezen, en we weten wat de voordelen zijn ten opzichte van andere manieren om energie op te slaan.”
Gratis stroom voor waterstof
De Battolyser is volgens Slee namelijk dé oplossing voor energieopslag. Als straks alle stroom uit duurzame bronnen zoals zon en wind komt, moeten we die stroom op kunnen slaan. In de avond, als er geen zon is, heeft men immers veel stroom nodig. En ook in de zonloze winters moeten we nog stroom kunnen krijgen. Maar zo’n opslagsysteem moet wel flexibel zijn, om op elk moment in te kunnen spelen op ‘de energiemarkt’.
Met de Battolyser worden oude windparken weer winstgevend
Als het hard waait en er is overproductie door windturbines, kost de stroom bijna niks. Door hem dan op te slaan in de batterij, en hem te verkopen als er weinig opwek is, kun je geld verdienen. En mocht er zóveel stroom zijn dat de batterij vol loopt, dan maakt ons systeem er automatisch waterstof van. Die kan de industrie of zwaar transport gebruiken, je kunt ermee verwarmen, of je kan hem opslaan en later gebruiken om weer stroom te maken.”
Een nieuw soort batterij
Nu bestaan er natuurlijk al batterijen, en ook elektrolysers (de ‘fabriekjes’ die waterstof maken) zijn niet nieuw. Maar de Battolyser is anders, verzekert Slee. “Ten eerste gebruiken wij een heel ander soort batterij dan je meestal ziet. Die van ons heeft elektroden van nikkel en ijzer. Twee materialen die ruim voorradig zijn, goedkoop, en ze komen niet uit conflictgebieden.” Zulke batterijen bestaan al sinds de 19e eeuw, maar bleken toen gevaarlijk omdat ze zuurstof en waterstof produceren. “Maar Fokko bedacht dat dat ongewenste bijproduct in deze tijd juist gewenst is, en maakte daarom een ontwerp dat de waterstof die vrijkomt bij het opladen van een nikkel-ijzer-batterij isoleert en opvangt.”
Het idee kwam precies op het juiste moment, toen waterstof nog niet zo populair was als nu. Daardoor kon Mulder zijn ideeën patenteren, en nu is het tijd om daar de vruchten van te plukken. De nikkel-ijzer-batterij zorgt er wel voor dat het ontwerp afwijkt van andere batterijen. “Wij willen dat de elektroden zo groot mogelijk zijn, zodat er veel elektriciteit opgeslagen kan worden en daarmee kan je ook veel efficiënter waterstof maken. Dat maakt het ontwerp van de Battolyser wat groter dan van elektrolysers.”
Deze techniek maakt nieuwe businessmodellen mogelijk
Een flexibel energiesysteem
Dat is echter een klein offer voor de voordelen: veel meer flexibiliteit in wanneer je stroom opslaat, ontlaadt en wanneer je waterstof maakt, een hogere efficiency dan de meeste waterstofmachines nu halen en robuust; nikkel-ijzer batterijen zijn niet stuk te krijgen. “In het lab halen we zelfs 80-90% procent rendement. Daar gaat in de praktijk wat vanaf, omdat je stroom moet transporteren en omvormen, maar ik denk dat dat mee zal vallen. Een groot voordeel is dat de waterstof in ons systeem al onder druk uit de machine komt. Daardoor hoef je het niet te comprimeren, een proces dat normaal veel energie vraagt.”
De techniek lijkt dus onberispelijk. Maar is de markt al klaar voor iets als de Battolyser? Groene waterstof is nog veel duurder dan de grijze variant, gemaakt van aardgas. En batterijen zijn duur, waardoor lokale stroomopslag vaak niet loont. Maar het is de combinatie van flexibiliteit, efficiency en levensduur die dat volgens Slee gaat veranderen.
En de commerciële projecten die Battolyser nu op het oog heeft, kunnen sowieso al geld verdienen. “Het gaat dan bijvoorbeeld om windparken die gebouwd werden toen de stroomprijzen veel constanter waren. Met dat idee werden grote investeringen gedaan, die nu moeilijk terugverdiend worden als stroomprijzen steeds lager zijn als de wind hard waait. Door een Battolyser te plaatsen bij zulke windparken, kun je de stroom opslaan en pas verkopen als de prijs hoger is of de goedkope stroom gebruiken om waterstof te maken. Zo haalt de investeerder in dat windpark toch nog geld uit een project.”
Bij dat soort projecten kan de Battolyser de komende tijd zijn waarde bewijzen. Als er nog meer zon- en windenergie wordt opgewekt zal energieopslag steeds belangrijker worden en daarmee de business case voor Battolyser nog aantrekkelijker. “We kijken nu al naar systemen met een capaciteit van een megawatt. Die kan je bij elkaar zetten om veel grotere Battolysers te maken; net als de andere elektrolysers is ook ons systeem modulair, je kunt het in blokjes opbouwen.” Dus ook als er straks gigantische projecten zijn met groene waterstof, zoals NortH2 van Shell, kan de Battolyser daar uitkomst bieden.
Van Shell naar duurzaam
Voor Slee, die pas sinds 1 mei bij Battolyser Systems werkt, is dit het begin. Hij komt zelf van Shell, waar hij bij Renewables & Energy Solutions (de ‘groene tak’ die zich op duurzame energie richt) en Shell Ventures zat, die investeert in allerhande (duurzame) start- en scale-ups. “Maar ik merkte dat ik niet telkens de investeerder wilde zijn; ik wil zelf impact maken.”
Na een tijd bij de waterstof business van Shell, besloot hij over te stappen naar Battolyser Systems. Een veel kleiner bedrijf dan de oliekolos Shell. “Maar hier kan ik volgens mij nóg meer impact hebben op de wereld - en dat is uiteindelijk wat ik wil doen.” En daarin zijn zijn ambities allerminst kleiner dan die bij Shell. “Iedereen wil dat de energie transitie versnelt en de marktpotentie is enorm, maar er is innovatie nodig om economisch te kunnen schalen. Battolyser Systems maakt nieuwe businessmodellen mogelijk, en kan daarmee echt een grote speler worden.”.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
