Duurzaamheidsthema’s zoals de gebouwde omgeving, het energiesysteem, de mobiliteit en voedselvoorziening bleven niet onbesproken tijdens de vele sessies op het Waddeneiland Terschelling. Dit jaar lag het accent op de doorbraken die Nederland de komende jaren nodig heeft om een duurzame toekomst dichterbij te brengen: Morgen is allang begonnen.
1. Leiderschap: het ego voorbij
De transitie naar een duurzame economie vraagt om nieuwe kwaliteiten van leiders. Er is niet alleen daadkracht en lef voor nodig. Leiders moeten ook hun ego opzij kunnen zetten voor een groter geheel. Daar hoort ook een kwetsbare opstelling bij. Tijdens een inspirerende sessie deelden leiders hun ervaringen. Verhalen die inzicht gaven in hun onzekerheden, geleerde lessen, en hoe zij obstakels overwinnen.
Ook geïnspireerd raken door duurzame leiders? Luister dan naar de podcast met Wieger Droogh, CEO Suez, of een van onze andere Green Leaders podcasts met presentator Paul van Liempt.
2. Het kan wél! Oplossingen tegen klimaatverandering
Er zijn genoeg oplossingen tegen klimaatverandering om vandaag al mee aan de slag te gaan. Het Project Drawdown presenteerde eerder tachtig oplossingen waarmee CO2 uit de atmosfeer kan worden gehaald. In een ‘Drawdown crash-course' werden de mogelijkheden in de stad besproken. Een stad kan namelijk in plaats van CO2 uitstoten, het broeikasgas opnemen en vastleggen. Het begint bij wegen en paden van grasfalt, gebouwen van hout en veel groen.
Wij spraken eerder met Chad Frischmann, directeur research bij Project Drawdown. Lees hier het interview:
3. Duurzame voedselvoorziening
Het klimaatprobleem is zo opgelost: gewoon fossiele brandstoffen in de grond laten zitten. Het echte vraagstuk zit op het gebied van de landbouw. Voedsel is nodig, maar de manier waarop landbouw nu plaatsvindt is niet langer houdbaar. Het stikstofprobleem, biodiversiteitsverlies en uitstoot van broeikasgassen; de boer wordt vaak neergezet als de slechterik.
Ten onrechte, want het is niet enkel de verantwoordelijkheid van de boer, maar van ons allemaal. Wij hebben het probleem als maatschappij gecreëerd. Daarom is er een systeemverandering nodig. Daarbij staan de boer en de natuur niet tegenover elkaar, maar met elkaar in verbinding. Een hekje om een natuurgebied bouwen, is daarom ook niet de oplossing. Twee derde van het landoppervlakte van Nederland wordt voor de land- en tuinbouw gebruikt. De waarde van die grond met elkaar (op)waarderen is dé uitdaging van dit moment.
4. Klimaat: Spelregels bijstellen
We moeten accepteren dat de problemen die we zien, niet de issues zijn die we moeten oplossen. Dat was één van de inzichten die tijdens de klimaatsessies naar boven kwam. Het probleem zit niet in de duurzaamheidskwestie zelf, maar in de spelregels - het systeem - eromheen. Omdat wij de spelregels zelf creëren, kunnen we ze ook veranderen. Zoals bijvoorbeeld de huidige wet- en regelgeving die dikwijls schuurt bij het verduurzamen van de economie.
Daarnaast werd gesteld dat de circulaire economie en energietransitie elkaar meer kunnen versterken. Bij elke stap in de energietransitie, zoals het aanleggen van nieuwe windmolens of zonnepanelen, moet ook circulairiteit worden meegenomen zodat beide doelen kunnen worden gerealiseerd in 2050.
5. Biomassa: de polarisatie voorbij
Biomassa inzetten voor de energievoorziening, als grondstof voor producten óf helemaal niet gebruiken. De meningen over plantaardige grondstoffen zijn verdeeld en de emoties lopen soms hoog op. In een Springtijsessie werden de argumenten op een rij gezet door de deelnemers. Weinig mensen waren voor de maximale inzet van biomassa puur als energievoorziening, maar ook de dilemma’s kwamen ter sprake. Wat moet een gemeente doen die van het aardgas af moet, maar geen restwarmtebronnen heeft?
Zoals vaak blijkt dat als mensen echt met elkaar in gesprek gaan, dat het niet zwartwit is. Ten eerste is biomassa breed: van groenteafval tot hout en van sinaasappelschillen tot soja. Elk van deze grondstoffen vraagt om een eigen aanpak. Ook is niemand voor de kap van oude Amazonebossen voor de energievoorziening in Nederland. En afvalstromen die nu onbenut de verbrandingsoven ingaan, daar is ook iedereen tegen. Die common ground biedt wellicht een weg uit de impasse, het is daarom afwachten of dit buiten Springtij vervolg krijgt.
Lees ook: Transitieagenda Biomassa en Voeding: zo wordt onze voedselvoorziening circulair
Afbeelding: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
