In dit artikel neemt Change Inc. de Europese verkiezingsprogramma’s van de zes grootste Nederlandse partijen door. Per partij lichten we een aantal opvallende punten uit. De redenaties bij de opgesomde standpunten zijn partij-eigen en worden niet aangevuld met fact checks of reflecties door Change Inc. Daarbij weidt de ene partij meer uit over klimaat en duurzaamheid dan de ander.
VVD
De VVD begint zijn klimaathoofdstuk met de erkenning van het feit dat klimaatverandering impact heeft op ons land en verband houdt met gevolgen als extremer weer. Maar omdat ‘klimaat zich niet tot landsgrenzen beperkt’, pleit het voor klimaatmaatregelen in Europees verband. Ook wil de VVD minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen. Kernenergie is daarbij een ‘onmisbaar element’ in de energietransitie. In die transitie ziet de VVD nog steeds een beperkte rol voor olie en gas, om betaalbaarheid en draagvlak te bewaren. Verder denkt de partij dat de EU een rol kan spelen in het verbinden van energie-infrastructuren van verschillende landen om zo de levenszekerheid te vergroten.
Via het Europese emissiehandelssysteem (ETS) wil de VVD aansturen op de ‘vervuiler betaalt’. Sectoren die nu buiten het ETS vallen, zoals de binnenvaart, moet binnenkort ook toegevoegd worden. Ook moeten meer sectoren betrokken worden bij de CO2-grensheffing CBAM. Lucht- en scheepvaart moeten verduurzamen, maar ook betaalbaar blijven. De belastingvrijstelling op de brandstoffen in deze sectoren gebruiken, moeten wel verdwijnen. Tot slot pleit de VVD voor een versnelling van het vergunningsproces voor duurzame projecten.
PVV
Volgens de PVV zijn we de afgelopen jaren steeds verder de ‘EU-fuik’ in gezwommen. De partij wil er dan ook vooral voor waken dat er niet meer zeggenschap naar Brussel gaat. In het klimaathoofdstuk laat de PVV weten dat klimaatverandering van alle tijden is. Tegelijkertijd is Nederland de afgelopen jaren overspoeld door een ‘tsunami aan regels’, zoals de Green Deal en CO2-heffingen. Volgens de PVV mag natuur- en stikstofbeleid er niet toe leiden dat boeren ‘het faillissement in worden gedrukt’ of dat de woningbouw wordt platgelegd. Het hoofdstuk sluit af met: ‘En of je vlees eet, het vliegtuig pakt of een brandstofauto rijdt, dat bepalen we zelf wel. Niet Brussel.’
D66
D66 wil vol inzetten op duurzame energie en een snellere reductie van de CO2-uitstoot. Fossiele subsidies moeten afgeschaft worden en vervuilers moeten meer betalen. D66 pleit voor een klimaatneutraal Europa in 2040, zodat we in 2050 klimaatpositief kunnen zijn. De partij heeft ambitieuze plannen op het gebied van natuurbeleid. Zo wil het dat in 2030 ten minste 30 procent van alle land en zeegebieden zijn hersteld. Het oppert een plan voor ‘grensoverschrijdende Europese parken, zoals in de Verenigde Staten, die onder Europese coördinatie beschermd worden. De partij ziet het liefst ook een grensoverschrijdend spoornetwerk dat alle Europese hoofdsteden met elkaar verbindt. Ook moet het openbaar vervoer voor afstanden tot 700 kilometer goedkoper en aantrekkelijker zijn dan het vliegtuig.
D66 presenteert ook plannen die van Europa een circulaire economie moeten maken in 2050. Zo moeten er circulaire doelen komen voor sectoren of producten zoals staal, plastic en kleding. Ook wil het dat producten zo ontworpen worden dat je ze kunt demonteren of repareren. Wat betreft de landbouw wil D66 dat subsidies in de intensieve bio-industrie worden stopgezet. Het biologisch areaal moet daarentegen fors worden vergroot en de productie van kweekvlees moet gestimuleerd worden.
NSC
Voor NSC is ook bij klimaatbeleid het toverwoord ‘bestaanszekerheid’. Ja, het is belangrijk om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te bouwen (in Europees verband) en de natuur te versterken, maar dit moet ‘in omvang en tempo haalbaar en betaalbaar zijn’. Daarom is NSC voorstander van het toetsen van de gevolgen van maatregelen als CO2-beprijzing, om ervoor te zorgen dat energiekosten betaalbaar blijven voor burgers en bedrijven. Kwetsbare Nederlanders moeten hulp krijgen bij het verduurzamen van bijvoorbeeld hun huis en auto, en dat moet betaald worden uit de inkomsten van het ETS (specifiek het gedeelte voor de gebouwde omgeving en de transportsector). Ook moet er oog blijven voor de binnenlandse industrie, die volgens NSC dreigt te vertrekken als gevolg van huidig klimaatbeleid. NSC pleit ervoor om geothermie- en waterstoftechnologieën te stimuleren. Het kappen van hout met alleen als doel om er bio-energie mee op te wekken, moet stoppen. Er moet een Europees kenniscentrum komen dat zich met de uitbreiding van kernenergie bezighoudt. En als vereiste om in te kunnen stemmen met de Europese begroting noemt NSC het herzien van het Natura 2000-netwerk, dat geleid zou hebben tot ‘onverteerbare stikstofdiscussies’.
GroenLinks-PvdA
Ook in Europa voeren GroenLinks en PvdA gezamenlijk campagne, al zijn ze daar wel onderdeel van verschillende partijen. De partijen sturen aan op een systeemverandering naar een groene welzijnseconomie, maar met een sterk sociale tint. Ze willen dat personen met een krappe beurs voorrang krijgen bij het gebruik van groene stroom, schoon vervoer en duurzame huisvesting. Het Europese Sociaal Klimaatfonds moet daarom volgens hen flink worden uitbreid. Ze willen al in 2040 klimaatneutraal zijn en pleiten voor een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen. De Europese Investeringsbank moet een grotere verantwoordelijkheid krijgen in de transitie en meer kapitaal beschikbaar stellen voor groene investeringen tegen een lage rente.
Er wordt in Europees verband vol ingezet op het ombouwen van vervuilende, fossiele sectoren naar ‘kansrijke maakindustrieën’. En voor sectoren die geen toekomst hebben, geldt: die moeten stoppen. Het moet verplicht worden voor bedrijven om te ondernemen met duurzaamheid en natuurbescherming in het achterhoofd. Bonussen voor topmannen- en vrouwen moeten daarvan afhangen. Het landbouwsysteem moet op de schop, en daarbij moet aandacht zijn voor boeren die de omslag willen maken naar kringlooplandbouw. Op mobiliteitsgebied moeten belastingvoordelen voor de luchtvaart verdwijnen en wordt er vol ingezet op treinvervoer.
BBB
De BBB wil het op klimaatgebied iets rustiger aan doen, omdat de partij vindt dat er in Europa te ambitieuze doelstellingen geformuleerd zijn. Voorop bij de BBB staat het belang om klimaatbeleid goed af te wegen tegen de invloed die dat beleid heeft op burgers en bedrijven. Daarom is de partij het oneens met de doelstelling om in 2040 90 procent klimaatneutraal te zijn. Zulke strenge eisen zouden klimaatrechtszaken aanwakkeren, die een ongewenst gevaar vormen voor het bedrijfsleven. De BBB is voorstander van het benutten van Europese gasvoorraden, en ziet een grote rol voor kernenergie. Zonne- en windenergie moeten minder aandacht krijgen. De partij wil grote Europese samenwerking om duurzame energie te produceren en wil in Europese context het elektriciteitsnetwerk integreren en versterken. Het afvangen en opslaan van CO2 is een goede ontwikkeling, maar alleen als de kosten opwegen tegen de baten. Zo niet, moeten er wederom minder strenge klimaatdoelstellingen worden geformuleerd. Wel wil de partij initiatieven steunen die het hergebruiken van materialen stimuleren, aangezien die materialen nodig zijn in de energietransitie.
Voor de landbouwsector ziet de BBB mogelijkheden voor het opwekken van groene energie, door middel van bijvoorbeeld waterstof- en biogasinstallaties. Verder is de partij tegen de Natuurherstelwet, moet er een herziening komen van het Natura 2000-netwerk en moet de nitraatrichtlijn op de schop.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
