Blog: Deelnemers blikken terug op de klimaattop in Glasgow

Dinsdag 16 november: Emmelien Venselaar en Freek Geurts (ASN Bank) blikken terug op klimaattop

Emmelien Venselaar: "Twintig jaar geleden waren de uitkomsten van deze COP prima geweest"

"Ik ben teleurgesteld dat deze COP geen grote doorbraak voor het klimaat heeft opgeleverd. Twintig jaar geleden waren de uitkomsten van deze COP prima geweest, maar voor de tijd waarin we nu leven is het niet genoeg. Als je de nationale net-zero doelstellingen afzet tegen de bijbehorende temperatuurstijging, is het duidelijk. Het is onvoldoende om de opwarming binnen 1,5 graden te houden. Volgens Climate Action Tracker stevenen we - inclusief de commitments van Glasgow - af op een rampzalige 2,4 graden temperatuurstijging in 2100. We weten inmiddels goed wat de effecten hiervan op onze planeet zullen zijn. Ik vraag me af wat er moet gebeuren voordat de grootmachten hier naar gaan handelen."

Freek Geurts: ‘De COP biedt me toch ook weer hoop’

“Ondanks dat deze COP geen grote doorbraken kende, biedt de top me toch ook hoop. In Glasgow zijn stappen gezet in de juiste richting. Een mooie uitkomst is het nieuwe streven naar 1,5 graad in plaats van 2 graden. Dit was bij de COP in Parijs nog onbespreekbaar. Ook zie ik dat de politieke wind in Nederland aan het draaien is, mede door druk vanuit de maatschappij. Zo maakte Rutte een draai toen er veel maatschappelijke weerstand bleek te zijn over het feit dat Nederland zich niet bij een overeenkomst over buitenlandse fossiele investeringen wilde aansluiten. Bij de Klimaatmars in Amsterdam, tijdens de COP, was hier ook veel aandacht voor. Deze druk heeft gewerkt: Nederland heeft zich nu wél aangesloten bij deze overeenkomst.”

Zaterdag 13 november

De ultieme belofte: het slotakkoord

Na lang overleg stemden alle delegaties met de slotverklaring in. NOS schrijft dat voorzitter Alok Sharma de afgelopen dagen geregeld benadrukte dat de "1,5 graad levend gehouden" moest worden. Dat is gelukt, zei hij zaterdagavond, maar "de pols is zwak". Op het laatste moment verzochten China en India om tekst-aanpassingen over fossiele brandstoffen. Daardoor werd bijvoorbeeld de tekst over steenkool aangepast van ‘uiteindelijk stoppen met steenkool’ naar ‘vermindering van steenkoolgebruik’.

Donderdag 11 november

Belofte 6: Nederland en Namibië gaan samen aan waterstof werken

Nederland heeft tijdens de klimaattop afgesproken om samen te werken met Namibië voor de import van waterstof. De landen ondertekenden een intentieverklaring, maar er zijn nog geen concrete plannen.

Woensdag 10 november

Belofte 5: China en de Verenigde Staten sluiten klimaatdeal

China en de Verenigde Staten sloten een akkoord om de komende jaren nauwer samen te werken om klimaatverandering tegen te gaan. In de deal beloven de twee grote vervuilers om tegen 2030 hun methaanuitstoot sneller terug te dringen en het gebruik van steenkool sneller afbouwen. Concrete cijfers werden niet genoemd.

Belofte 4: Nieuwe vrachtauto’s en bussen uitstootvrij in 2040

Vanaf 2040 moeten alle nieuwe vrachtwagens en bussen uitstootvrij zijn. Nederland nam hiertoe het initiatief in Glasgow. Naast Nederland doen Turkije, Uruguay, Oostenrijk, Canada, Chili, Denemarken, Finland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk mee. Als tussenstap willen de landen dat in 2030 30 procent van alle nieuw verkochte vrachtwagens en bussen geen CO2 uitstoten. In 2050 moeten dan alle vrachtwagens en bussen die nog wel CO2 uitstoten van de weg af. De elf landen gaan nu beleid maken om de doelstellingen te halen. Ook zijn ze van plan om kennis uit te wisselen en jaarlijks te rapporteren over de voortgang.

Dinsdag 9 november

Emmelien Venselaar en Freek Geurts blij met draai Mark Rutte

"We zijn erg opgelucht dat Nederland toch een handtekening heeft gezet onder de fossiele verklaring van initiatiefnemer Verenigd Koninkrijk. Hiermee zegt Nederland toe dat het nieuwe internationale projecten met niet alleen steenkool, maar ook met olie en gas staakt voor eind 2022. Als Nederland deze verklaring niet had getekend, had dat een enorme deuk in de geloofwaardigheid geslagen - zeker na de oproep van Rutte tot 'actie, actie, actie'. Gelukkig erkent het demissionaire kabinet wat nu nodig is en niet langer kan wachten: de geldkraan naar de fossiele sector moet dicht.

We hopen dat er vergelijkbare aandacht komt voor andere CO2-intensieve sectoren, zoals de staal- en transportsector. En natuurlijk zijn we benieuwd naar de precieze uitwerking en de kleine lettertjes van deze pledge. Maar, voor nu zijn we in ieder geval blij met de richting, mede dankzij druk van milieuorganisaties en politici. Dit is precies wat de tractie rondom een COP kan veroorzaken."

Maandag 8 november

Emira Mujkic blikt terug: Sense of urgency nog groter door COP26 in Glasgow

“Na een paar intensieve dagen in Glasgow is het tijd om alle indrukken van de Klimaattop te verwerken. Van de zonnige, maar frisse aankomst in de industrieel ogende stad, tot de aankomst bij de COP-locatie die van buiten af lijkt op een dystopisch festival, tot aan de grote groepen activisten op straat en de vele delegaties strak in pak in de blauwe zone. Bijzonder om al deze mensen op één plek te zien met als doel om op eigen manier een bijdrage te leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Al met al een indrukwekkende ervaring.

Een aantal zaken vielen zo met het blote oog op. Er waren delegaties uit o.a. Zuid-Amerikaanse, Afrikaanse en Aziatische landen aanwezig, maar de boventoon leek toch gevoerd te worden door de westerse landen. Wellicht dat dit te maken had met de corona-maatregelen tijdens de COP, van strenge visa- en toelatingscriteria en dagelijkse testverplichting, maar ook met de ambities van Europa en Amerika. Want de Verenigde Staten zijn terug op het klimaattoneel. Dit was te merken aan de grote Amerikaanse aanwezigheid tijdens de COP. De Verenigde Staten willen onder president Biden een grotere rol spelen en dat is bemoedigend.

Ook zijn er inmiddels een aantal deelakkoorden afgesproken tussen verschillende landen over onder meer het tegengaan van ontbossing, het uitfaseren van kolen en het beëindigen van financiering voor fossiele brandstoffen. Hierbij gaat het om kleinere groepen landen en is er sprake van toezeggingen, maar zonder een stok achter de deur. Het is hoe dan ook een begin.

Verder zorgde de scheiding tussen de NGO’s en activisten in de groene zone en de overheidsvertegenwoordigers in de blauwe zone ervoor dat juist de publieke druk en positieve energie van de maatschappelijke organisaties onvoldoende in de blauwe zone kon doordringen. Vanuit het perspectief van de organisatoren begrijpelijk, maar toch een gemiste kans. Tussen neus en lippen door werd er ook al gesproken over de COP27 in Egypte. Hieruit blijkt dat er al uitgekeken wordt naar de volgende klimaattop.

Vanuit Port of Amsterdam hebben we op uitnodiging van de Europese Commissie deelgenomen aan de Klimaattop en was het ons doel om vooral aandacht te vragen voor hernieuwbare energie en het aanjagen van de groene waterstofeconomie. Wij wilden onze eigen ervaringen delen en contacten leggen, want verduurzamen kan je niet alleen. Dit is wat mij betreft goed gelukt. We hebben veel interessante gesprekken gehad met vertegenwoordigers vanuit verschillende overheden en bedrijven, die hopelijk een basis kunnen leggen voor verdere samenwerking en opschaling van duurzame energieproductie.

Persoonlijk kom ik terug van de COP met een nog grotere ‘sense of urgency’. Met name een digitale kaart in een van de paviljoenen heeft indruk op me gemaakt. Deze kaart toont op basis van berekening de geografische impact aan van de opwarming van de aarde. Bij verdere opwarming van 1,5°C is het beeld voor veel landen, waaronder Nederland, Bangladesh en verschillende eilandstaten, al zorgwekkend. Klimaat mitigerende-maatregelen worden onmisbaar. Elk land, elk bedrijf en elk individu moet actie ondernemen om het tij te keren; echt samen. Ik hoop dan ook dat alle aandacht voor de COP wereldwijd en de klimaatmarsen afgelopen weekend de ‘sense of urgency’ ook bij de onderhandelaars zullen verhogen, om ambitieuze, concrete en afdwingbare afspraken te maken. Het is nu of nooit.”

Nederland sluit zich alsnog aan bij de landen die willen stoppen met investeren in kolen, olie en gas

Nederland sluit zich alsnog aan bij een groep landen die wil stoppen met investeren in kolen, olie en gas. Dat zeggen betrokkenen tegen NU.nl. Het kabinet zet toch haar handtekening onder een verklaring daartoe, bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Algemeen Dagblad. De overheid geeft daarmee aan voor 2022 te stoppen met investeren in nieuwe fossiele energieprojecten in het buitenland, zoals de zoektocht naar nieuwe olievelden of de aanleg van gascentrales. Later vandaag stuurt het kabinet een brief naar de Tweede Kamer.

Christian Aid lanceert vandaag een rapport over de economische impact van klimaatverandering op de armste landen

Als de aarde 2,9 graden opwarmt, dan zal het Bruto Nationaal Product van de 65 meest kwetsbare landen ter wereld in 2050 gemiddeld 20 procent lager uitkomen dan zonder klimaatverandering. Dat blijkt uit een onderzoek dat in opdracht van Christian Aid is uitgevoerd. Vooral Afrikaanse landen worden getroffen: acht van de tien zwaarst getroffen landen liggen in Afrika, twee in Zuid-Amerika.

Zondag 7 november: waarom ook de tweede week belangrijk is

‘De tweede week gaat over de spelregels’

In de eerste week waren de regeringsleiders in Glasgow. Ze deden beloften over ontbossing stoppen, methaan terugdringen en geen nieuwe kolencentrales bouwen. “De beloftes liggen er. De vraag is: hoe ga je ze uitvoeren en met welke spelregels? En over die spelregels gaat eigenlijk de tweede week.” Dat vertelt Oud-ambtenaar Leo Meijer in Met het Oog op Morgen.

In de tweede week wordt bepaald wie welke kosten voor klimaatverandering voor zijn rekening neemt. Ook gaat het om de spelregels er omheen: “Hoeveel, wanneer, voor wie beschikbaar, hoe wordt dat gecontroleerd, wie gaat daar eigenlijk over, hoe moet je erover rapporteren? Dat is eigenlijk het grote ding wat er volgende week ligt en waar overeenstemming over moet komen. Want zonder een akkoord over het geld loopt die hele machinerie niet. Het is als het ware de smeerolie waar de hele uitvoering van het Parijsakkoord op drijft.”

Vrijdag 5 november: Freek Geurts rekende uit: bleven hij en Emmelien Venselaar binnen het 'carbon budget'?

"Na een hectische week met veel evenementen en ontmoetingen is het tijd om een kleine balans op te maken van onze carbon footprint van de afgelopen dagen. Dit is wel een achterkant-van-bierviltjes analyse op basis van openbare data, maar je krijgt er wel een goed idee van. Je ziet ook welke keuzes wij (grotendeels onbewust) hebben gemaakt om dit te verkleinen.

De reis van en naar Glasgow (96,5 kg/persoon)

Hoewel de COP26 zelf geen initiatief had genomen om treinverkeer te stimuleren was er gelukkig vanuit de ‘youth for sustainable travel’ en diverse spoorwegmaatschappijen wel een verbinding opgezet. Er bestaan verschillende websites waar je CO2-uitstoot kan berekenen van je treinreis. Volgens de website EcoPassenger komt dit neer op 50,7 kg per persoon voor de heenreis en 45,8 kg per persoon voor de terugreis (naar Utrecht met andere bezettingsgraad). Het voordeel van de trein wordt meteen duidelijk, want het vliegtuig van Amsterdam naar Glasgow had voor vier keer zoveel uitstoot gezorgd (198 kg CO2-uitstoot voor een enkele reis volgens Atmosfair). Daarbij wordt de uitstoot grotendeels veroorzaakt door elektriciteit, waar in Europa grote stappen op worden gezet om deze koolstofarm te maken. Dezelfde treinreis zal over dertig jaar dus aanzienlijk minder uitstoot veroorzaken.

Onderdak (12,2 kg/persoon)

Qua uitstoot zou je natuurlijk het beste op een camping kunnen slapen, hoewel dit wat optimistisch is voor Schotland in oktober. Een hotel heeft over het algemeen een wat hogere uitstoot, omdat het een bedrijf op zich is (13,9 kg/p.p./per nacht volgens de GHG reporting conversion factors van de overheid van het VK). Wij hebben gekozen voor een Airbnb, niet alleen qua kosten wat voordeliger, maar ook qua uitstoot doordat je de mogelijkheid hebt om de ruimte te delen met meerdere mensen, in ons geval drie personen. Daarnaast is het natuurlijk veel gezelliger. Het is wat lastig in te schatten hoeveel energie we hebben verbruikt tijdens ons verblijf maar volgens understandingglasgow.com veroorzaakten de 292.619 huishoudens in Glasgow in 2018 zo’n 779 kton CO2-uitstoot te wijten aan hun energieverbruik. Dit komt neer op 36,5 kg voor vijf nachten, oftewel 12,2 kg per persoon.

Voedsel (22,9 kg/persoon)

De uitstoot van voedsel is misschien wel het moeilijkst in te schatten. De grootste impact kan je maken door lokaal en plantaardige opties te kiezen. Volgens een grote analyse van UK diëten (Scarborough et al., 2014) veroorzaakt een vegetarisch dieet 3,8 kg CO2-uitstoot per persoon per dag, tegenover 7,2 kg CO2-uitstoot per dag voor vleeseters. Een flink verschil dus! Inclusief reisdagen waren we in totaal zes dagen onderweg, dus 22,9 kg CO2-uitstoot per persoon.

Transport (1,1 kg/persoon)

Het openbaar vervoer was goed geregeld in Glasgow tijdens de COP. Zo kon je met vertoon van je deelnamebewijs aan de COP gratis gebruik maken van het OV, om te voorkomen dat mensen alsnog in de auto zouden stappen. Dankzij het uitgebreide bus- en metro-netwerk kon je praktisch overal komen in de stad. Ook worden er stappen gezet om dit te netwerk te elektrificeren en wordt het als een van de belangrijke stappen gezien om de stad klimaatneutraal te krijgen in 2030. Cijfers over de uitstoot van bussen zijn echter nog moeilijk te vinden. Voor de UK in het algemeen geldt dat een emissiefactor van 105 gCO2/passagierskilometer. Aangezien wijzelf op een gegeven moment de deelfietsen hadden ontdekt en ook veel hebben gewandeld, hebben we slechts sporadisch de bus gebruikt. We schatten dat we opgeteld met ons drieën dertig passagierskilometers in de bus hebben gezeten, wat neerkomt op 3,2 kg. Fietsen zelf resulteert in geen uitstoot en bleek ook nog eens de leukste manier van reizen (mede dankzij het goede weer).

Onze footprint

De COP26 heeft een 'carbon management plan' om uitstoot te minimaliseren en te voorkomen. Hierin staan bijvoorbeeld ook de keuzes om de deelnemers te verleiden om het OV te pakken of de fiets. Het eerste half uur fietsen was gratis tijdens de COP26. Hier kwamen we zelf bij toeval achter, en ik denk dat weinig mensen überhaupt wisten dat ze een fiets konden pakken. Ook zeggen ze dat het voedsel grotendeels lokaal en vegetarisch wordt verzorgd. Dit kunnen we niet helemaal controleren, maar de paar sandwiches die we in de green zone zagen liggen hadden wel gewoon vlees erop. De resterende uitstoot wordt gecompenseerd door de COP26, hopelijk hebben ze daar een betrouwbaar plan voor. Hoe groot de resterende uitstoot was, was niet zo snel te vinden maar ik vermoed dat het nog wat lager had kunnen zijn met wat kleine ingrepen.

Voor onze eigen keuzes op de COP26 komen we gemiddeld tot 22,1 kg CO2 per persoon per dag uit voor de zes dagen dat we weg waren.

Ter informatie: om onder de 2 graden te blijven zeggen wetenschappers dat we maximaal 2 ton per persoon per jaar als ‘carbon budget’ mogen hebben. Dat is gemiddeld 5,5 kg CO2 per dag. We hebben dus nog een flinke weg te gaan. Desondanks is mooi om te zien dat je nu al keuzes kan maken die in een grote verbetering van je footprint resulteren. En ook zijn er veel aspecten van onze reis, transport en verblijf goed nog klimaatvriendelijker te maken!"

Donderdag 4 november

Emmelien Venselaar en Freek Geurts reizen terug naar huis

Inmiddels zijn we per trein vertrokken uit Glasgow. Gek om niet meer omringd te zijn door mensen met verschillende kleuren keycords en gesprekken over iets anders dan het klimaat te horen. Een goed moment om even stil te staan bij afgelopen week. Wat ons bijblijft: de media verhalen met name over de onderhandelingen, maar wat er deze twee weken verder in Glasgow plaatsvindt is minstens zo belangrijk.

Elke organisatie die iets met klimaat te maken heeft is er - met eigen gedachtegoed en soms zelfs eigen cameraploeg. De COP is voor deze mensen een enorme kans om nieuwe contacten op te doen en om ideeën te verspreiden. Zelfs als je niet direct bij een onderhandelingstafel aanschuift kun je hier makkelijk twee weken in onder dompelen. Ookal komt er uit de onderhandelingen niet genoeg, iedereen die wij hebben gesproken is enorm gemotiveerd is om een bijdrage te leveren aan de oplossing. Wij gaan hierdoor zelf ook met hernieuwde energie door met onze eigen oplossingen.

Emmelien Venselaar: “In de green zone zijn er veel minder grijze pakken”

“In de green zone is een heel ander publiek, dan in de blue zone. Er zijn veel minder mensen in grijze pakken en officiële delegaties en veel meer jonge mensen en activisten. Op zich fantastisch dat er voor alle groepen ruimte is, maar idealiter zouden de mensen veel meer moeten mengen. Er waren enorm indrukwekkende events hier in de green zone waarvan het goed was geweest als de onderhandelaars ze hadden gehoord... Zoals het Poets for the Planet event waar we het eerder in dit blog over hadden.

Nog een verschil dat ik in de wandelgangen hoorde: blijkbaar wordt mensen die wel de blue zone in mogen aangeraden om niet naar de green zone te gaan, omdat in de green zone niet op Covid-19 wordt getest, in de blue zone wel. Dat laat ook weer zien hoe gescheiden die twee werelden zijn."

Emira Mujkic is aangekomen in Glasgow, wat gaat zij daar doen?

“Als Port of Amsterdam zijn we uitgenodigd om deel te nemen aan het event van de Europese Commissie op 5 november over offshore wind in de waterstof-economie. Vanuit de Amsterdamse haven leveren we graag een bijdrage vanuit onze expertise. Dat is vooral energie, want de Amsterdamse haven is een belangrijke energie-hub in Europa. Verschillende energiestromen worden hier op- en overgeslagen.

Ontwikkelingen op het vlak van duurzame energie, energie-infrastructuur en investeringen in nieuwe technologieën, kennisontwikkeling en technici zijn cruciaal om ons energiesysteem op termijn volledig te kunnen te verduurzamen. Tijdens het evenement zal onze Chief Investment Officer Dorine Bosman spreken over de rol van havens als aanjager van de waterstofeconomie.

Ik ben zelf bij de Klimaattop aanwezig om te horen wat er internationaal speelt en om contacten te leggen met overheden, bedrijven en andere organisaties om samenwerkingsopties voor de verduurzamingsprojecten in het Amsterdamse havengebied te onderzoeken. Zo hebben we onlangs een groot plan gepresenteerd voor een waterstof-hub in het Amsterdamse havengebied met verschillende partijen, waaronder de gemeente Amsterdam, Schiphol maar ook bedrijven als Vattenfall en Tata Steel. Hiermee kunnen we de waterstofeconomie vanuit Nederland kickstarten. Want alleen door samen te werken met andere landen kunnen we daadwerkelijk verduurzamen.”

Belofte 3: Achttien landen gaan geen nieuwe kolencentrales meer bouwen

Achttien landen beloven geen nieuwe kolencentrales meer te bouwen, dat maakt de Britse regering bekend. Onder andere Polen, Vietnam en Chili behoren tot de landen die aangeven te willen stoppen met investeren in kolencentrales. Volgens The Guardian gingen Australië, China, India en de Verenigde Staten niet akkoord.

Aniek Moonen reageert op Nederlands besluit om te blijven investeren in olie- en gas: "gênant"

"Ik vind dit een erg gênante beslissing van Nederland, omdat we vanuit het rapport van Internationaal Energieagentschap weten dat het noodzakelijk is dat we geen euro meer investeren in de ontwikkeling van nieuwe olie- en gasvelden. Een leefbare toekomst gaat gewoon niet samen met het investeren in olie en gas."

Woensdag 3 november

Ilse de Vos-van Eekeren is bij lancering WBCSD's Business Manifesto for Climate Recovery

Het WBCSD's Business Manifesto for Climate Recovery (Manifesto) wordt nu gelanceerd in het Business Pavilion op COP26 en Ilse de Vos-van Eekeren is erbij. Het is de eerste keer dat 's werelds meest duurzame, ambitieuze bedrijven hun collectieve stem hebben gebruikt om te schetsen wat nodig is om het wereldwijde klimaatherstel te versnellen. Het manifest beschrijft twaalf actieprioriteiten rond het verminderen, verwijderen en rapporteren van emissies en benadrukt de publiek-private samenwerking die nodig is om klimaatactie te stimuleren.

Lees hier meer: Oproep CEO's wereldwijd: ‘Met deze twaalf actiepunten kunnen leiders het klimaat redden’

Freek Geurts en Emmelien Venselaar overhandigen meetmethode aan Nederlandse klimaatgezant

Freek Geurts en Emmelien Venselaar zijn bij de overhandiging van de meetmethode die laat zien hoe bouwen met hout en andere biobased materialen bijdraagt aan een beter klimaat.

"De Klimaatgezant stond volledig achter onze boodschap. Hij erkende meteen dat beton en staal enorm vervuilende sectoren zijn, en dat daar alternatieven voor moeten komen. Hij is hard bezig om meer focus te krijgen op nature based solutions (in plaats van bijvoorbeeld CO2-opslag onder de grond). En hij ziet enorm veel mogelijkheden om de Nederlandse bouwsector internationaal onderscheidend te maken door middel van biobased bouwen”, laat Emmelien Venselaar weten.

Aniek Moonen: “In de blue zone is geen ruimte voor activisme”

“Het is mij de afgelopen paar dagen opgevallen dat er in de blue zone echt geen ruimte is voor activisme. Dat hebben ze heel slim gedaan. Je hebt de green zone en de blue zone. De blue zone is heel moeilijk in te komen: daar heb je een speciale status voor nodig. Dus je ziet dat hier voornamelijk hele grote organisaties, hele grote bedrijven en de delegaties rondlopen, maar eigenlijk geen activisten. Al die activisten zijn in de green zone gestopt. Daar zitten geen beleidsmakers. Dus die groepen zijn echt van elkaar gescheiden. En dat merk je hier in de sessies: er worden bijna geen kritische vragen gesteld. Wij liepen net door de gang en stuitten toch op één protest, van Act Now. Dat waren een stuk of tien mensen die letterlijk achter een hekje waren geplaatst en stil moesten blijven staan. Dus er is echt geen ruimte voor activisme op de blue zone. Buiten gebeurt er van alles; daar zijn allerlei protesten. En ook in de green zone gebeurt er van alles, maar het wordt hier in de blue zone dus echt heel bewust buiten gehouden. Dat vind ik best wel kwalijk.”

Gemiste kans 1 Nederland blijft investeren in olie en gas

Nederland sluit zich niet aan bij een groep landen die besluit om te stoppen met investeringen in wereldwijde fossiele energieprojecten. Denk aan leningen en kredietverzekeringen voor olieboringen en aardgascentrales. Initiatiefnemer van het plan is het Verenigd Koninkrijk.

Ilse de Vos-van Eekeren enthousiast over Schotse spoorwegen

“Net reisde ik met de trein van Edinburgh naar Glasgow. Tof om te zien hoe op de stations en treinen gecommuniceerd wordt over "net zero". De Schotse spoorwegen spelen een grote rol bij het terugdringen van de CO2-emissies van de industrie tot nul tegen 2035.

Tussen 2014 en 2019 heeft de Schotse spoorwegen 325 kilometer van het centrale spoorwegnet van het land geëlektrificeerd. Deze investering ondersteunde de introductie van een nieuwe vloot van 370 miljoen pond van zeventig snellere, groenere, moderne elektrische treinen, de klasse 385 gebouwd door Hitachi, met 44 procent meer capaciteit voor klanten.

Deze treinen verminderen de CO2-uitstoot met meer dan 10.000 ton per jaar, wat het equivalent is van het jaarlijks van de weg halen van 2.238 auto's, of het planten van 5.138.151 bomen gedurende de verwachte levensduur van dertig jaar van de vloot.

Meer dan 76 procent van de passagiers- en 45 procent van het vrachtvervoer is al geëlektrificeerd op de Schotse spoorwegen, en het spoor is nu al de meest duurzame vorm van openbaar vervoer en draagt slechts één procent bij aan de totale CO2-uitstoot van Schotland. Zo tof. Dus... Reis je de trein en draag bij aan het klimaat!”

Dinsdag 2 november

Belofte 2: Ruim 100 landen ondertekenen 'methaanpact'

Landen gaan de methaanuitstoot met 30 procent terugdringen ten opzichte van tien jaar geleden. Daartoe ondertekenden 103 landen een zogenoemd 'methaanpact'. Nederland is één van de ondertekenaars. Grote methaan-uitstoters als Rusland, China, India en Australië tekenden niet. Brazilië wel. De afspraken zijn niet-bindend en er is geen manier om de toezeggingen af te dwingen, luidt de kritiek van milieuorganisaties.

Freek Geurts en Emmelien Venselaar over ‘net zero’ uitspraken op de top: “De ene net zero-doelstelling is de ander niet”

"Heel Glasgow hangt momenteel vol met reclames van bedrijven om ‘net zero’ te worden en landen onderhandelen over hun eigen net zero-doelstelling. Maar wat betekent dat? Een kleine leeswijzer.

Net zero houdt in dat er onderaan de streep geen CO2-uitstoot meer is. Landen (of bedrijven) kunnen hun uitstoot compenseren door bijvoorbeeld in bosaanplant of windturbines te investeren. Dit is vaak erg goedkoop, bijvoorbeeld 2 dollar per ton (!) CO2-uitstoot. Er wordt veel gegoocheld met getallen bij dit soort doelstellingen. Het is opletten welk target year een land gebruikt (India zet in op 2070, de EU op 2050), en welk base year (sinds de industriële revolutie of sinds het Parijsakkoord?). Elk land gaat hier anders mee om. Daarnaast is het opletten of de doelstelling daadwerkelijk in nationale wetten is verankerd en dat er transparant over de voortgang wordt gerapporteerd. Het is dus belangrijk om te realiseren dat net zero níet automatisch betekent dat er geen uitstoot meer wordt veroorzaakt.

Voor bedrijven is dit niet anders. De ene net zero doelstelling is de ander niet. Het kan dus helpen om te kijken of een bedrijf zich gecommitteerd heeft aan een instelling die standaardisatie en een bepaald ambitieniveau nastreeft, zoals het Science Based Target Initiative. Overigens zou ook in net zero-doelstellingen nog steeds emissiereductie centraal moeten staan. Wat niet in de lucht komt hoeft er ook niet uitgehaald te worden."

Aniek Moonen over de situatie in “de blue zone”

“Ik ben tot nu toe alleen nog maar in de blue zone geweest. De blue zone is voor ons het meest interessant. Hier lopen alle beleidsmakers rond. Op de blue zone heb je per land een klein paviljoen waar side-events plaatsvinden. Meestal voor groepen van circa vijftien man, omdat de paviljoens best klein zijn. Het gros van de mensen kan hier dus niet bij zijn. In de green zone zijn deze twee dagen heel veel meer evenementen.

In de blue zone vindt nu namelijk de world leaders summit plaats. Daarom gebeurt er nu niet zo veel voor niet-wereldleiders. Er zijn vooral veel plenaire onderdelen voor leiders die afgeschermd zijn voor het publiek, die je mee kunt kijken op je laptop. Dus deze eerste twee dagen zijn heel interessant voor ons om mee te kunnen kijken via schermen, maar we kunnen zelf niet heel veel doen. Je loopt hier de hele dag politici tegen het lijf en kunt met hen in gesprek over wat er gebeurt bij de onderhandelingen.”

Belofte 1: Wereldleiders beloven een einde te maken aan ontbossing

Meer dan honderd wereldleiders beloofden om voor 2030 een einde te maken aan ontbossing. Ze gaan ervanuit dat daarvoor circa 16,5 miljard euro nodig is uit publieke en private fondsen. Dit geld wordt onder andere gebruikt om beschadigde bossen te herstellen, natuurbranden te bestrijden en inheemse bevolkingen te ondersteunen. Voor degenen die dit bekend in de oren klinkt: wereldleiders beloofden eerder om ontbossing tegen te gaan. Global Forest Watch bracht recent naar buiten dat landen sinds 2010 echter slechts 0,5 tot 5 procent van de geschatte 460 miljard dollar per jaar die nodig is, geïnvesteerd hebben.

Emira Mujkic hoopt dat ambitieuze EU en president Biden andere internationale leiders inspireren om mee te doen

Emira Mujkic reist donderdag 4 november af naar Glasgow.

“Deze zomer vloog ik op weg naar Griekenland over de bosbranden. Daarnaast woont mijn moeder in Zuid-Limburg en heeft de overstromingen van dichtbij meegemaakt. Ik ben dan ook heel erg bezorgd over de gevolgen van de klimaatcrisis. Er zijn concrete acties nodig voor de korte en lange termijn. Ook ontwikkelingslanden hebben ondersteuning nodig. Zij kunnen niet de rekening betalen van de geïndustrialiseerde wereld.

Mijn verwachtingen van COP26 zijn door de mediaberichtgeving en het wegblijven van een aantal leiders van cruciale landen niet heel erg hoopvol. De EU zet gelukkig stevig in met hun plannen om 55 procent CO2-reductie te halen in 2030 en het ‘Fit for 55’ wetgevingspakket. Ik hoop dat grote landen als Rusland en China zullen volgen. Toch heb ik goede hoop dat door de ambities van de EU en de VS onder president Biden de druk toeneemt en dat dit andere leiders inspireert om mee te doen. Dat er een soort kritieke massa kan komen, waardoor we extra emissies kunnen reduceren. Een belangrijke eerste stap is gisteren gemaakt door de ambitie van 100 landen om binnen tien jaar een einde te maken aan de ontbossing.

Bij grote internationale toppen is er altijd sprake een compromis, maar ik denk wel dat het gevoel heerst dat we nu niet kunnen achterblijven. Ik hoop dat dat ertoe leidt dat er een aantal concrete en ambitieuze afspraken worden gemaakt.”

Maandag 1 november; de eerste evenementen

Aniek Moonen dineert met Mark Rutte

Op maandagavond dineerde Aniek Moonen samen met andere jongeren uit binnen- en buitenland met Mark Rutte, klimaatgezant Jaime de Bourbon de Parme en andere overheidsafgevaardigden. "We hebben echt inhoudelijke gesprekken gehad". Lees hier meer over hoe het was.

Emmelien Venselaar voelt zich machteloos in 'the green zone'

Emmelien Venselaar en Freek Geurts (ASN Bank) bezochten het evenement 'Poets for the Planet'. Emmelien Venselaar laat in onderstaande video weten wat ze ervan vond en legt het verschil uit tussen 'the blue zone' en 'the green zone'.

Ilse de Vos-van Eekeren op weg naar de evenement-locatie

Ilse van de Vos-van Eekeren is door de eerste screeningspoortjes heen. Onderweg naar de evenement-locatie viel haar op dat er nog geen elektrische bussen in Glasgow rijden (wel rondom de klimaattop). Op straat kwam ze verschillende verwijzingen naar COP26 tegen, zoals een pipowagen met "Act Now" erop en fietsen met uitingen die tot actie aansporen.

Zondag 31 oktober; gespreksonderwerpen in Glasgow

IMF-topvrouw Kristalina Georgieva roept op tot ambitieuzer klimaatbeleid

IMF-topvrouw Kristalina Georgieva roept wereldleiders op ambitieuzer te zijn in hun klimaatdoelstellingen. Zondagavond publiceerde ze een blog waarin ze de klimaatverandering een ernstige bedreiging voor de macro-economische en financiële stabiliteit noemt.

Aniek Moonen: "COP26 de witste en meest bevoorrechte klimaattop ooit"

“Ik merk dat de gesprekken op de klimaattop in Glasgow nu veel gaan over de mensen die er niet bij kunnen zijn. Actievoerders waarschuwen dat duizenden mensen uit frontliniegemeenschappen in het mondiale zuiden zijn uitgesloten waardoor de wereldwijde klimaattop in Glasgow de witste en meest bevoorrechte ooit zijn. Dat ligt ook aan het feit dat de COP organisatorisch slecht in elkaar zit: het is heel moeilijk om informatie te vinden over wat voor visa je nodig hebt en wat voor vaccinatie je nodig hebt.

Ook sprak ik twee mensen die slechts één week voor vertrek hoorden dat hun accommodatie werd gecanceld. Die werd vervolgens weer voor meer geld online aangeboden. Zij waren onderdeel van een delegatie dus ze konden gelukkig iets nieuws boeken (want geld was geen issue), maar voor veel jonge vrijwilligers en ngo’s (zeker uit de Global South) is dat natuurlijk geen optie."

Zaterdag 30 oktober; aankomst in Glasgow

Freek Geurts en Emmelien Venselaar van ASN Bank komen aan in Glasgow onder begeleiding van een doedelzakspeler.

Emmelien Venselaar: "Het mooiste moment van de dag"

Na een geweldige rit door het Lake District, waarbij het treinpersoneel als ware reisleiders aanwijzingen gaf over mooie uitzichten links dan wel rechts, kwamen we ’s avonds aan in Glasgow. Het beste moment van de dag, volgens mij. We werden onthaald door enorm veel activisten die al in Glasgow aanwezig waren. Onder luid geklap en gezang over climate justice, zelfs begeleid door een doedelzakspeler, bewoog de stoet zich naar de uitgang van het station. Het geeft moed om te zien hoe groot deze beweging is, ook al is iedereen die we spreken sceptisch over de uitkomsten van deze klimaattop. Hoe dan ook: COP26 is voor ons al echt begonnen.

Zaterdag 30 oktober; onderweg in de klimaattrein naar Glasgow

Freek Geurts van ASN Bank en Aniek Moonen van De Jonge Klimaatbeweging komen elkaar tegen in de klimaattrein naar Glasgow. Bekijk hun korte video. Ook Ilse de Vos-van Eekeren is onderweg, zo schreef ze op haar LinkedIn-account.

Ilse de Vos-van Eekeren hoopt op 'resultaatsverplichtingen'

"Zaterdag reisde ik met de speciale ‘klimaattrein’ naar de klimaattop in Glasgow. Onderweg nam ik deel aan workshops en ging ik in gesprek met jongeren, NGO’s, onderhandelingsdelegatie, onderzoekers en overheden over duurzame mobiliteit. Onze boodschap in Glasgow? Investeer in duurzame (internationale) mobiliteit, zoals de trein, om de klimaatdoelen te behalen!

In Glasgow neem ik deel aan verschillende bijeenkomsten en evenementen. En ik kijk uit naar 4 november, dan ga ik samen met UI en Prorail onze 'fossielvrije en circulaire' reis presenteren tijdens een rondrit in een batterij-trein.

Wat verwacht ik van de uitkomsten van deze top? Ik hoop dat er in Glasgow bindende afspraken mét resultaatsverplichtingen worden gemaakt om klimaatverandering écht te stoppen, zodat we onze aarde leefbaar houden en weer mooier door kunnen geven aan volgende generaties. Afspraken die zorgen voor een fossielvrije, circulaire, groene en sociale wereld. En natuurlijk afspraken over investeren in duurzame mobiliteit en stimuleren van (internationaal) reizen met de trein!"

Emmelien Venselaar geeft een workshop over transformative finance in de klimaattrein

Op zaterdagochtend vroeg vertrok de speciale klimaattrein naar Glasgow. Aan boord mocht ik namens ASN Bank een workshop houden op de transformative finance wagon. Een uitdaging, zoveel was zeker. Het was moeilijk om verstaanbaar te zijn op een rijdende trein, met passagiers die nog op zoek zijn naar hun plekje, conducteurs die in diverse talen allerlei boodschappen omroepen (“Have a cracking time, the world is looking at you!”) en treinpersoneel dat middenin de workshop begint met het uitdelen van de vegetarische lunch.

Afijn, samen met Liset Meddens van Fossil Free wisten we er een mooie ochtend van te maken. De deelnemers werden aan het werk gezet om na te denken over hun eigen sfeer van invloed. Wat kunnen zij in hun eigen leven doen om financiële instellingen te bewegen tot ambitieuzere klimaatactie? Het leverde mooie discussies op tussen de activisten, studenten, wetenschappers, journalisten en bedrijfsvertegenwoordigers aan boord.

Wordt Glasgow een succes of een flop?

De verwachtingen zijn niet hooggespannen voor COP26, de klimaatconferentie van de Verenigde Naties. Burgers verwachten dat de wereldleiders er de komende twee weken niet in slagen om daadkrachtige afspraken te maken om klimaatverandering tegen te gaan. Er zijn veel plannen, maar er gebeurt nog te weinig, bleek afgelopen week nog maar eens uit onderzoek. De bij Change Inc. aangesloten Changemakers zijn echter positiever ingesteld. De helft denkt dat Glasgow wél een succes wordt, maar dan moeten de doelen van Parijs worden herbevestigd en moeten er afdwingbare maatregelen worden afgesproken.

Columnist Paul van Liempt vraagt zich ondertussen af welk tempo de wereldleiders de komende weken gaan aanhouden, dat van een slak, of een cheeta?