Alternatief regeerakkoord lost alle problemen op

Nederland staat voor nogal wat uitdagingen. En het is voor een belangrijk deel aan de overheid om die op te lossen, want de markt lukt het niet alleen. Maar Rebel laat in hun regeerakkoord zien dat je met een paar economische regels beleid kan bedenken dat al die uitdagingen tackelt.

Die economische regels klinken simpel. Zo is ‘brede welvaart’ belangrijker dan het BBP alleen. “Dat is gelukkig een overtuiging die steeds meer economen delen,” vertelt Matthijs van Neerbos, consultant bij Rebel en een van de breinen achter het akkoord. Ook gaat Rebel ervan uit dat economische prikkels werken en dat investeringen van de staat een signaalfunctie hebben. En misschien wel de belangrijkste: risico’s in de toekomst hebben nu al waarde. Dus als een overstroming door stijgen van de zeespiegel straks veel geld kost, moet je dat nu al meerekenen als je kijkt naar de kosten van een dijkverhoging of klimaatbeleid.

Bekijk hier het hele regeerakkoord

Beperkte ruimte

Met deze regels, die volgens Rebel niet ideologisch zijn, rolt er volgens het bedrijf bijna vanzelf een regeerakkoord uit. In dat akkoord worden problemen rondom wonen, klimaat en mobiliteit aangepakt. Niet elk afzonderlijk, maar samen. “We hebben in Nederland beperkte ruimte, en die bepaalt voor een groot deel hoe we wonen, hoe we reizen en wat we moeten doen tegen klimaatverandering. Het Rebel regeerakkoord laat zien dat je die drie dingen dus niet los moet zien, maar als een samenhangend geheel.”

Er komen een heleboel verschillende plannen langs om de problemen waar we als land voor staan op te lossen. Zo moet de ‘jubelton’, de schenking voor huizenkoop, verdwijnen. Net als de hypotheekrenteaftrek. “Als je als VVD’er dit akkoord leest ben je misschien niet blij. En voor linkse partijen laten we misschien nog te veel aan de markt”, zegt Van Neerbos.

Toch staan er veel dingen in die wellicht links klinken: investeringen in OV, in sociale huur, en een investerende overheid? “Het denken daarover is veranderd. Klimaatverandering tegengaan en schone mobiliteit werden vroeger misschien gezien als linkse hobby’s. Nu is het veel meer gezond verstand. Klimaatverandering bestaat.”

Falende fondsen

Rebel denkt dat de markt, met een steuntje in de rug van een overheidsfonds, wel degelijk kan innoveren voor een duurzame toekomst. Dat is een opvallend statement, want er bestaan nu al fondsen die precies dat doel moeten dienen. Denk aan Invest-NL, of het Wopke-Wiebesfonds. Deze initiatieven zijn echter weinig succesvol.

Waarom zou dat in Rebels regeerakkoord anders zijn? “Het probleem van de fondsen die er nu zijn, is dat ze zich te veel als de markt moeten gedragen. De focus ligt op risico’s vermijden en geen verlies draaien en dat staat investering in echte innovatie in de weg. In ons idee pakt een fonds met publiek geld de voordelen van de overheid optimaal mee: het is mogelijk om pas op langere termijn winst te maken, want de overheid heeft diepere zakken dan de gemiddelde investeerder.”

Toch wordt er niet met geld gesmeten. Rebel houdt netjes bij hoeveel al hun plannen kosten, en wat ze uiteindelijk opleveren. “Incidenteel is er veel geld nodig, om te gaan bouwen, om de klimaatplannen uit te voeren en ons land klaar te stomen voor de toekomst. Maar structureel houdt je per jaar zo’n 5 miljard euro over, dus die incidentele investering verdien je ook terug.”

Lees ook dit eerdere interview met Wouter Bos, CEO Invest-NL, die zegt eerst duurzame impact te willen maken en daarna pas financieel rendement.

Inspiratie voor Den Haag

Het klinkt allemaal te mooi om waar te zijn. Hoopt Van Neerbos dat Den Haag straks, als de formatie eindelijk klaar is, dit akkoord een-op-een overneemt? “Dat zou natuurlijk heel leuk zijn, maar is wel optimistisch. Het is een stuk ter inspiratie. Hopelijk doen formerende partijen er hun voordeel mee. We zijn niet als lobbyclub bezig om Den Haag per se een kant op te sturen, maar we willen wel laten zien wat er kan als je economische principes volgt en impact wil maken. Ik zou het heel leuk vinden als we een belletje krijgen van een beleidsman of -vrouw. Dat ze bijvoorbeeld willen weten hoe ons plan voor meer betaalbare woningen of een groenere energiebelasting werkt.”