Zweedse kroonprinses Victoria op duurzame expeditie in Amsterdam

Om 09:15 verzamelt een hoopje mensen zich op de kade voor het gemeentehuis van Amsterdam. De ene helft strak in pak, de andere helft wat alledaagser gekleed. Het is duidelijk wie bij de handelsdelegatie hoort en wie bij de pers. “Nog vijf minuten!”, roept er iemand. Camera’s met telelenzen worden omhoog getild. Even later stopt een colonne van auto’s en motoragenten voor de aanlegsteiger. De in het groen geklede kroonprinses stapt uit, lacht vriendelijk voor de camera en stapt aan boord van de rondvaartboot. Daarna volgen 'de pakken' en daarna de journalisten en fotografen. “Er is veel te veel pers”, fluistert er één in pak. Ingrijpen kan niet meer. De trossen zijn los.

Klimaatuitdagingen Amsterdam

We varen het IJ op, twee politieboten in ons kielzog. Micha Bos, lid van het Dagelijks Bestuur Amsterdam Centrum, voert het openingswoord. Van hem leren we over de Zweedse palen waarop Amsterdam gebouwd is. Maar ook over de grote uitdagingen die de stad te wachten staan op het gebied van klimaatverandering. Duurzame mobiliteit moet gestimuleerd worden, evenals de circulaire economie en de energietransitie. En vergeet ook de strijd tegen het water niet. Het zijn allemaal onderwerpen waar Amsterdam mee bezig is, maar waar nog veel harder aan getrokken moet worden.

Vattenfall

Dat Amsterdam goede stappen zet in de energietransitie, legt Martijn Hagens, CEO van energiebedrijf Vattenfall Nederland uit. Het van oorsprong Zweedse bedrijf wil in 2040 klimaatneutraal zijn. In Nederland zijn al goede stappen gezet, vertelt Hagens. Zo sloot in 2019 na 25 jaar de Hemweg kolencentrale in Amsterdam en bouwt Vattenfall op dit moment Hollandse Kust Zuid: het grootste subsidievrije offshore windpark. Zeker 140 windturbines zijn daar samen goed voor een capaciteit van 1.500 megawatt. “De bouw gaat voorspoedig”, zegt Hagens. “We hopen in 2023 operationeel te zijn.”

Polarisatie in energietransitie

Maar daarmee zijn we er nog niet, zegt Hagens. “We moeten veel meer elektriciteit gebruiken. Dat is de grote paradox van de energietransitie. De Nederlandse industrie moet gas vervangen door waterstof of directe elektrificatie. De grote uitdaging verwarming, waar gasboilers plaats gaan maken voor elektrische warmtepompen. Om heel Nederland van groene stroom te voorzien, hebben we twintig tot dertig keer zoveel hernieuwbare energie als nu nodig.”

Volgens Hagens moeten we alle vormen van hernieuwbare energie omarmen. “Polarisatie rond verschillende duurzame oplossingen zit de transitie in de weg. Laten we accepteren dat we alles nodig hebben.”

Lees ook: Pas als Frans Timmermans over elektrische auto's praat, worden de Europarlementariërs wakker

Schoonschip

Na een U-bocht na een verkeerde afslag (kapitein: “Het staat verkeerd aangegeven op m’n kaart”), varen we langs Schoonschip. Schoonschip is een duurzaam woonproject in Buiksloterham, bestaande uit dertig woonarken. Pieter Kool is één van de 144 bewoners van deze drijvende wijk. Kool: “Tien jaar geleden wilden we met een groep mensen een nieuwe standaard zetten voor duurzaam wonen. In Schoonschip zie je dit terug in de energie, materialen, mobiliteit en sociale duurzaamheid.”

Kool zegt dat alle woonboten warmtepompen en zonnepanelen hebben. Ook is er een aantal batterijen dat oplaadt bij zonnig weer. De bewoners profiteren van deze batterijen op regenachtige dagen. Verder wisselen de boten onderling warmte en koude af. “En de boten zijn zo duurzaam mogelijk gebouwd”, gaat Kool verder. “Zo hebben bewoners hun huizen met hooi geïsoleerd in plaats van met purschuim.

Auto’s en spullen delen

Autobezit is uitgesloten voor de bewoners. In plaats daarvan kwam er een mobiliteitshub. Zo gebruiken bewoners deelauto’s en elektrische bakfietsen. Kool: “En als we met z’n allen tegelijk besluiten op vakantie te gaan, dan kunnen we met korting extra’s auto’s huren.” Tot slot is sociale duurzaamheid belangrijk voor Schoonschip. Iedere bewoner draagt op zijn eigen manier bij aan de ontwikkeling van de woonwijk. Spullen worden kosteloos via een appgroep verhandelt. En niemand is te beroerd om een medebewoner uit de brand te helpen.

Hoe harmonieus Schoonschip ook klinkt, makkelijk is het niet geweest, zegt Kool. “Het is ongelofelijk moeilijk om een project als dit te starten. De gemeente heeft niet zomaar plekken beschikbaar om dergelijke woonwijken op te zetten. Wat dit uiteindelijk tot een succes heeft gemaakt zijn de tienduizenden uren vrijwilligerswerk die alle bewoners erin hebben gestopt.”

Lees ook: Zorgt klimaatverandering voor kleinere mensen?

Houthaven

Tegen het einde van de boottocht passeren we de Amsterdamse nieuwbouwwijk Houthaven. Een directe ode aan het Scandinavische hout, aangezien de straten voorzien zijn van Zweedse namen. De laatste spreker, Martin Buijck (COO van Westpoort Warmte), doet zijn best een aantal van deze straatnamen uit te spreken. De Zweden lachen.

Water uit het IJ

“Westpoort Warmte is een joint venture tussen Vattenfall en de gemeente Amsterdam”, aldus Buijck. “En levert straks warmte en koude aan zo’n 2.200 huizen. De wijk wordt verwarmd door de verbranding van Amsterdams huishoudafval in een nabijgelegen afvalverbrandingsinstallatie. In de zomermaanden worden de appartementen gekoeld met koud water uit het IJ, dat tevens opgeslagen ligt in een buffer op de bodem.”

Fotografie

De boottocht loopt inmiddels op z’n einde. De fotografen vragen of de zeilen wand achter de kroonprinses weg mag. Achter die wand wappert namelijk de Nederlandse vlag. “De kroonprinses én de Nederlandse vlag in beeld; dat zou een mooi plaatje opleveren”, begrijp ik. Het mag niet. Teveel gedoe. Bovendien waait het te hard en kan de prinses wegwaaien. Dan stapt kroonprinses Victoria van boord en bedankt alle sprekers vriendelijk. Ze knikt me even toe. Daarna stapt ze elegant over de houten steiger richting een verse autocolonne. Ik pak het OV. Wel zo duurzaam.