De stichting Duurzame Samenleving, die sinds 2006 een wereldranglijst van duurzame landen publiceert, heeft alle 408 Nederlandse gemeenten op zestien punten getoetst. Het is voor het eerst dat alle Nederlandse gemeenten langs zo'n groene meetlat worden gelegd. Dit wordt gedaan aan de hand van een de nieuwe index, de GDI-2014.
Zestien criteria
De zestien criteria waarmee Duurzame Samenleving de gemeenten vergeleek waren niet alleen gericht op het energieverbruik of de kwaliteit van het water, lucht en natuur. Punten als onderwijs, sociale zekerheid, gezondheid, sport, veiligheid, werkgelegenheid en de financiële status van gemeenten zijn ook vergeleken. Gezamenlijk bepalen deze punten hoe duurzaam een gemeente daadwerkelijk is, aldus de stichting.
Volgens organisatieadviseur Geurt van de Kerk, één van de samenstellers van de duurzaamheidsindex, geeft GDI-2014 gemeenten - in een paar muisklikken - inzicht in de status van duurzame ontwikkeling. Zo komen sterke en punten van verbetering boven tafel. Op de website van de GDI-2014 kan iedereen vanaf vandaag het resultaat van zijn of haar eigen gemeente inzien.
Kop- en achterlopers
Van de provincies is Flevoland de koploper op het gebied van duurzaamheid, gevolgd door Friesland en Gelderland. De opgespoten provincie scoort hoog dankzij haar grote oppervlakte aan natuurgebieden en aandeel in hernieuwbare energie: Flevoland is de provincie met de meeste windmolens.
Zuid-Holland scoort het slechtst van de twaalf provincies, onder meer door hoge consumptie (en dus meer afval), mindere waterkwaliteit en hoge concentraties fijnstof in de lucht. Ook Groningen, Noord-Holland, Drenthe en Limburg scoren laag op het gebied van duurzaamheid.
Van de Kerk geeft aan dat de index nog volop in ontwikkeling is: "We hebben bijvoorbeeld de gegevens van de uitstoot van CO2 in gemeenten verzameld, maar nog geen kans gezien om deze op een statistisch verantwoorde manier in de index te krijgen." Hij hoopt dat gemeenten en andere geïnteresseerden willen bijdragen aan verbetering van de index.
Grote steden
Van de zes steden met meer dan 200.000 inwoners behaalt Tilburg de hoogste score in de ranglijst. Amsterdam, Den Haag en Rotterdam staan bijna onderaan. De waslijst met bijvoorbeeld start-ups of initiatieven die zich bezighouden met duurzaamheid in steden wordt alsmaar groter. Aangezien het aantal duurzame onderneming géén criteria is geeft de index wellicht dan ook een vertekend beeld.
Er zijn dan ook bezwaren tegen de GDI-2014. Zo is bijvoorbeeld de Lochemse wethouder Thijs de la Court, met positie #65 in de Duurzame 100 van Trouw, niet te spreken over de duurzaamheidsindex.
Volgens de la Court zijn de zestien punten waarop de index is gebaseerd te willekeurig en te grofmazig. "Er is sprake van een selectieve beoordeling", zegt hij. "Hier hebben gemeenten niets aan."
Ideale uitgangspositie
Wethouder duurzaamheid Gerben Dijksterhuis van Zeewolde is blij met de koppositie van zijn gemeente in de GDI-2014. Zeewolde dankt die positie onder andere aan haar windenergiebeleid. "Het is voor ons in Flevoland makkelijker windmolens te plaatsen dan op het ‘oude’ land. Onze uitgangspositie is ideaal, die voorsprong hebben we."
Maar het duurzame beleid van Zeewolde wordt niet alleen bepaald door windenergie. Dijksterhuis: "We proberen lokale initiatieven te koppelen aan het bedrijfsleven. Ons streven is om straks de duurzame energie en het voedsel die in onze regio wordt geproduceerd, ook echt in onze eigen gemeente te consumeren." Volgens Dijksterhuis is een duurzaamheidsindex niet zaligmakend: "Maar onze positie geeft aan dat we op de goede weg zijn.”
De index is gebaseerd op openbare bronnen van het CBS en van organisaties als het Planbureau voor de Leefomgeving en ministeries.
Bron: ANP & Trouw | Foto: ANWB Vrijwilligers via Flickr
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
