Het aantal zonnepanelen in Rotterdam is in twee jaar tijd verdubbeld, berichtten verschillende media op basis van het ANP. “De zonneprojecten schieten als paddenstoelen uit de grond, op schooldaken, sportkantines en bedrijventerreinen. In dit tempo is Rotterdam hard op weg om zonne-energiehoofdstad van Nederland te worden”, zegt de Rotterdamse wethouder Duurzaamheid Arno Bonte in Trouw.
De Rotterdamse stad is niet de enige die voor zonnepanelen kiest. “Zonnestroom is in alle regio’s bezig met een inhaalslag”, schrijft de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) in een analyse van 28 concept regionale energiestrategieën. Deze regionale energiestrategieën spelen een belangrijke rol bij de uitvoering van het Nederlandse Klimaatakkoord. In deze strategieën onderzoeken dertig energieregio’s namelijk waar en hoe de opwekking van duurzame elektriciteit op land het beste kan plaatsvinden, hoe de warmtevoorziening in de gebouwde omgeving eruit gaat zien en wat dat betekent voor de energie-infrastructuur in 2030.
Zonne-energie maakt een inhaalslag doordat het draagvlak voor zonnepanelen groter is dan voor windturbines. Door die inhaalslag verschuift de verhouding in de opwek van duurzame elektriciteit sterk, stelt de NVDE. Uitgedrukt in vermogen wordt de verhouding circa 20 procent wind en 80 procent zon. Uitgedrukt in opgewekte elektriciteit wordt de verhouding ongeveer 50-50. Dat komt doordat je voor dezelfde hoeveelheid energie veel meer vermogen aan zonnepanelen nodig hebt dan aan windmolens.
Ook netbeheerders merken dat de interesse in zonnepanelen toeneemt. Zo plaatsen steeds meer particulieren en bedrijven zonnepanelen op hun dak, waardoor de druk op het energienet groter wordt. Als de zon schijnt, komt er in één keer heel veel extra energie op het net. Die pieken kan het net niet goed hebben. Om die reden startten netbeheerders een week geleden een gezamenlijke campagne om woningeigenaren en kleine bedrijven te wijzen op de verplichting hun zonnepanelen te registreren. Hoe meer informatie er beschikbaar is over waar en hoeveel zonnepanelen er op daken liggen, hoe beter de netbeheerders het energienet stabiel en betrouwbaar kunnen houden.
Van daken naar dijken
“De transitie naar duurzame energie in Nederland vraagt veel ruimte. De klimaatdoelstellingen halen we niet als we zonnestroomsystemen alleen op daken installeren. Dubbel functiegebruik van dijken, waterveiligheid en energieopwekking is hierom een aantrekkelijke optie”, zegt Maarten Dörenkämper, projectleider bij TNO, in een persbericht. TNO onderzoekt samen met onder andere Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) en het kenniscentrum van alle waterschappen de mogelijkheden van zonnepanelen op dijken met een proefinstallatie in Zeeland.
Op de binnendijk van de Spuikom bij het Zeeuwse Ritthem plaatsten ze afgelopen maanden verschillende systemen. Zo installeerde systeembouwer Delmeco een systeem dat in de dijk is geïntegreerd, terwijl het systeem van Eurorail juist boven de dijk uitsteekt. TNO meet de energieprestaties van de verschillende systemen. Wageningen University & Research focust juist op het effect van de zonnepanelen op het gras; de grasmat vormt een belangrijk onderdeel voor het goed functioneren van de dijk. Samen met Deltares kijkt de universiteit naar de gevolgen op het gebied van waterveiligheid. Daarnaast onderzoeken de experts welke zonnepanelen het beste in het landschap passen en wordt het draagvlak in de omgeving bekeken. De uitkomst van het onderzoek in Ritthem wordt meegenomen in de Regionale Energie Strategie.
Zonne-energie als energiebron van de toekomst
Zonne-energie als de dominante energiebron van de toekomst, dat is waar investeringsfonds Patronale Solar en zonne-energiespecialist Ecorus in geloven. Daarom richtten zij samen het Nationaal Zonne-energie Fonds (NZF) op. Het doel: Nederland op de kaart zetten als zonne-energieland. Het NZF wil ontwikkelaars en initiatiefnemers verder helpen door middel van kennis, ervaring en goedkope financiering. Het NZF investeert in zonne-energie projecten waar de plannen al voor ontwikkeld zijn, maar de financiering nog ontbreekt om tot realisatie over te gaan.
En wind dan?
“Windmolens zijn op dit moment de meest effectieve vorm van duurzame opwekking van elektriciteit", zei Jurgen Roovers in een eerder interview met DuurzaamBedrijfsleven. De procescoördinator lokale participatie Energie A16, een lokaal windenergieproject dat onderdeel uitmaakt van de regionale energiestrategie van West-Brabant.
Roovers wijst erop dat het vanuit een energietransitie-perspectief onhandig is dat er minder draagvlak is voor windturbines dan voor zonnepanelen. "Windmolens draaien hier jaarlijks meer dan 3.000 vollasturen, dit is de eenheid die wordt gebruikt om de effectiviteit te berekenen. Voor zonnepanelen wordt in Nederland gerekend met ongeveer 950 vollasturen per jaar", aldus Roovers. Dat betekent dat er veel meer hectaren aan zonnepanelen nodig zijn om dezelfde hoeveelheid energie op te wekken als één windmolen. Daardoor is de dure kabel die wellicht moet worden gelegd veel later terugverdiend. Dat kan leiden tot een hogere energierekening voor burgers.
Het is dezelfde boodschap als Olof van der Gaag, directeur van de (NVDE) in het Financieele Dagblad verkondigde. 'Wind is goedkoper dan zon en grote projecten zijn goedkoper dan kleine. Als aannemer zou ik zeggen dat het allemaal wel kan, maar niet voor dezelfde prijs’, aldus Van der Gaag. Ook de benodigde overheidssubsidies voor zon- en windparken komen volgens hem hoger uit dan geschat in het Klimaatakkoord door de voorkeur voor zonne-energie. In plaats van 200 miljoen euro denkt hij dat de kosten op minstens 300 miljoen euro per jaar uitkomen tot 2030.
Lees hier het interview met Roland Pechtold van zonne-energieontwikkelaar GroenLeven, die zegt dat deze verschuiving slecht nieuws is voor een wind-land als Nederland.
Winnen zonnepanelen van windturbines?
Wordt Nederland hét land van de zonne-energie? “Dat zullen we de komende tijd zien”, zegt Marc Londo, energiedeskundige bij de NVDE. Hij wijst erop dat de regionale energiestrategieën niet statisch zijn. De conceptversies waren vooral ruimtelijke verkenningen en inschattingen van draagvlak. Daarin valt hem op dat daarin vooral draagvlak is voor zonnepanelen op daken, meer dan voor zonnepanelen op gronden én voor wind. De volgende stap is dat netbeheerders kijken wat deze ambities betekenen voor de inpassing in de netinfrastructuur. Daarbij zal ook aandacht zijn voor de kosten. Als blijkt dat de keuze voor zon veel duurder is dan wind, zou het kunnen dat de voorkeuren weer verschuiven. Londo benadrukt dat het voor NVDE niet uitmaakt welke techniek de overhand heeft, als het maar een uitkomst is van een afweging tussen al deze aspecten. Zij zijn als organisatie voorstander van alle vormen van duurzame energie. “We zullen beide technieken heel hard nodig hebben voor het halen van onze energie- en klimaatdoelen.”
Lees ook: Flexibiliteit als goud in de energietransitie
Afbeeldingen: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
