Vlieland gaat tijdelijk overtollige duurzame energie ‘affakkelen’

Vorige week hield Oeds Kuipers, relatiemanager regio Friesland bij Liander, een presentatie voor de beleidsmedewerkers van de Waddeneilanden over de situatie van de elektriciteitsnetten. De capaciteit staat onder druk door een toename van duurzame energie. Dat geldt op meerdere plekken in het werkveld van Liander, maar op Vlieland blijkt de situatie acuut. “Daar kan niet meer duurzame energie opgewekt worden”, vertelt Kuipers.

Zonnepanelen als stoorzender

Bij een storing, of als er onderhoud aan de kabelverbinding met het vaste land plaatsvindt, gaat het noodaggregaat op Vlieland aan. Dat werkte goed, maar de vele zonnepanelen leveren nu problemen op. Op het moment dat zowel de kabel buiten gebruik is én er piekmomenten zijn in duurzame stroomopwekking kan het noodaggregaat dit niet aan. Om die situatie te voorkomen plaatst Liander nu voor 1 november een zogenoemde weerstandsbank om extra verbruik te creëren.

 Het gaat om een noodoplossing, benadrukt Kuipers. “Wij 'fakkelen' tijdelijk groene energie af, maar dat is alleen als de kabel in storing dan wel in onderhoud is én er maximaal teruggeleverd wordt door zonnepanelen. En dat gebeurt vrijwel nooit”, vertelt de relatiemanager. Maar omdat de situatie kán voorkomen wil Liander wel een oplossing bieden.

Kuipers heeft al met onderhoudspartijen afgesproken dat zij geen onderhoud of inspecties plegen in april en mei. Dat zijn de maanden waarin de zonnepanelen de meeste stroom leveren. “Op die manier voorkomen we dat het eiland in het donker komt te zitten, maar wij willen de bevolking graag laten zien dat wij hun probleem op hele korte termijn serieus nemen.” De noodoplossing zorgt ervoor dat Vlieland weer nieuwe duurzame energieplannen kan ontwikkelen en aansluiten.

De weerstandsbank blijft op Vlieland totdat er een definitieve oplossing is om de energie zoveel mogelijk op het eiland te houden. Kuipers heeft de hoopvolle verwachting dat dit over een of twee jaar het geval zal zijn. “Het allermooiste zou het natuurlijk zijn als je de energie die opgewekt wordt op de eilanden ook weer op de eilanden gebruikt.”

Zelfvoorzienende Waddeneilanden

De wens van Kuipers om de energie zoveel mogelijk op het eiland te houden, sluit aan bij die van Vlieland zelf. Samen met de andere Waddeneilanden presenteerde Vlieland in 2007 de ambitie om in 2020 zelfvoorzienend te zijn op het gebied van water en elektriciteit. Die ambitie haalt het eiland niet. Ook de andere eilanden merkten dat het lastiger was dan gedacht om zelfvoorzienend te worden. Netbeheerder Liander wil hen nu helpen bij het behalen van die ambities, omdat dit ook in hun belang is.

'Als we de energie daar kunnen houden, dan is dat voor ons ook een voordeel'

“Als je daar kabels bij moet gaan leggen dan gaat dat om enorme geldbedragen. Vlieland alleen al kost 15 miljoen euro, dus als we dat kunnen voorkomen en de energie daar kunnen houden, dan is dat voor ons ook een voordeel”, legt Kuipers uit. Nog een nadeel is dat de kabels door de Wadden lopen: een Natura 2000-gebied. Daarom zullen een hoop mensen niet blij zijn met een eventuele kabeluitbreiding. “Dus we zijn met de gemeente en de Energie Corporatie Vlieland overeengekomen dat wij dat moeten voorkomen.”

Samen met Vlieland en de andere Waddeneilanden onderzoekt Kuipers nu de mogelijkheden om de duurzaam opgewekte stroom op de eilanden te houden. Dat begint met het delen van de ‘best practices’ van het ene eiland met het andere eiland. “Want iedereen zit opnieuw het wiel uit te vinden”, merkt Kuipers op.

Lees ook: Duurzaamheidsambities Waddeneilanden 2020 gestrand, maar van uitstel komt geen afstel

Grenzen aan duurzame energie

Kuipers noemt verschillende mogelijke oplossingen: energie-opwekkers tijdelijk gedeeltelijk afschakelen, of overtollige groene energie via een elektrolyser omzetten in waterstof. Liander test op verschillende plekken deze oplossingen, maar op grote schaal loopt de netbeheerder tegen grenzen aan. De regels zijn dé bottleneck van de energietransitie, volgens Kuipers . “Wet en regelgeving houdt ons tegen.”

Voor een succesvolle energietransitie moeten netbeheerders daarom meer vrijheden krijgen, vindt hij. “We willen niet meer alleen de gas- en elektriciteitsnetten aanleggen en onderhouden. We willen een aantal stappen verder gaan zodat we flexibeler met energie om mogen gaan.”

De netbeheerder blijft hier aandacht voor vragen in Den Haag, maar zit ondertussen niet stil. Liander blijft inzetten op innovatieve projecten en blijft ook de Waddeneilanden adviseren bij het halen van hun ambities. “Die adviseursrol hadden wij in het verleden niet, maar wij willen steeds meer kennis van onze teams en ons netwerk beschikbaar stellen.”

Lees ook: Het elektriciteitsnet raakt vol. Wat is de oplossing?

Afbeeldingen: Adobe Stock