Teleurstellende uitspraak voor Natuurmonumenten: Vattenfall mag biomassacentrale neerzetten

Meerdere eisers, waaronder Natuurmonumenten en Coöperatie Mobilisation for the Environment, tekenden bezwaar aan tegen de vergunningen die op 9 september 2020 werden verleend. Zij stellen dat de Gedeputeerde Staten deze namelijk ten onrechte zou hebben uitgegeven. Natuurmonumenten en haar mede-eisers maken zich zorgen over het effect van de nieuwe biomassacentrale op het milieu en de leefomgeving. Zij vrezen onder meer voor een hogere uitstoot van schadelijke stoffen, waaronder stikstof. Maar de rechtbank meent dat de biomassacentrale aan de daarvoor gestelde eisen voldoet, en dat de biomassacentrale niet kan worden beschouwd als afvalverbrandingsinstallatie. 

Geen milieueffectenrapportage nodig

In de rechterlijke uitspraak valt te lezen: de houtpallets die door de biomassacentrale als brandstof worden gebruikt, worden niet aangemerkt als afvalstof, omdat het schoon hout betreft dat niet chemisch is behandeld. Een milieueffectenrapportage was daarom niet nodig. Daarnaast stelt de rechtbank dat er met de komst van de biomassacentrale geen hogere uitstoot zal komen van schadelijke stoffen dan wettelijk is toegestaan. Ook vindt de rechtbank het niet relevant of de biomassacentrale in de praktijk zal leiden tot een hogere uitstoot van stikstof dan de huidige centrale. Wel relevant noemt de rechtbank de vraag of de uitstoot van stikstof door de biomassacentrale zal toenemen ten opzichte van de verleende vergunning voor de huidige centrale. Maar dat is volgens het hof niet het geval.

Natuurmonumenten versus Vattenfall

Natuurmonumenten vindt dit bericht slecht nieuws voor de natuur. Door de omvorming van de centrale van gas naar biomassa zal de stikstofuitstoot op natuurgebieden waarschijnlijk toenemen. Ambassadeur Willem Hellevoort van Natuurmonumenten: “De centrale mag meer stikstof gaan uitstoten omdat daar op papier ruimte voor is. De vraag of er in de praktijk meer stikstof in de lucht komt is voor de rechter niet relevant. Erg teleurstellend.” 

Volgens Natuurmonumenten is stikstof voor het Naardermeer al een groot probleem. Hellevoort: “Zeldzame plantensoorten houden van de voedselarme grond van het Naardermeer. Maar stikstof in de lucht dwarrelt neer en verrijkt de bodem. Juist soorten die afhankelijk zijn van voedselarme bodems worden door de grote hoeveelheid aan stikstof overwoekerd door grassen en brandnetels”. Natuurmonumenten laat weten zich te beraden op eventuele verdere stappen.

Anouk IJfs reageert namens Vattenfall: “Het is goed dat er nu duidelijkheid is over de vergunningen. Dat verandert niets aan wat wij eerder al hebben aangegeven, namelijk dat we het definitieve besluit of de bio-warmte installatie er komt of niet, niet eerder zullen nemen dan in het voorjaar van 2022.” Ondertussen zegt IJfs dat het Zweedse energiebedrijf aan alternatieven werkt. “En wij zetten vol in op de versnelling en de ontwikkeling van andere duurzame warmtebronnen, zoals de 150MW E-boiler die we vorige week aankondigden, maar ook geothermie, aquathermie en het gebruik van restwarmte uit datacentra.” In reactie op de uitspraak zegt IJffs te merken dat er veel vragen zijn over de brandstof: “Áls de bio-warmte installatie er komt, zal de biomassa bestaan uit bijproducten van de bosbouw- en houtindustrie. Er zullen dus geen bossen worden gekapt voor deze centrale.”

Meerdere stemmen

Professor André Faaij, wetenschappelijk directeur bij TNO Energietransitie en universiteitshoogleraar Energiesysteemanalyse aan de Universiteit Groningen, had het nieuws nog niet gezien. “Maar interessant en ook zeer terecht omdat deze centrale zeker niet gaat leiden tot meetbare toename van stikstofuitstoot ten opzichte van gasgebruik, en tevens een grote bijdrage gaat leveren aan verlagen CO2 uitstoot omdat het om duurzame biomassa gaat.” Eerder al zei hij in het Change Inc magazine: “Je kunt niet zeggen, biomassa moeten we niet doen. Het is én zon én wind én biomassa, en heel veel andere opties. Juist die combinatie maakt het einddoel haalbaar, want iedere optie heeft grenzen qua potentieel.”

Hoogleraar ecologie en professor emeritus Louise Vet van NIOO-KNAW is het niet met Faaij eens. Zij zegt tegen Change Inc. dat de uitspraak absurd is, maar, zegt ze ook, “er komt een hoger beroep”. Vet: “Het is een tegenvaller, maar de maatschappelijke tegenstand blijft groot. Vattenfall heeft ook aangegeven dat ze een e-boiler kunnen bouwen die wel duurzaam is. Ik heb daar aanmoedigend over getweet, maar het is geen volledige vervanging van deze biomassacentrale. Hout stoot twee keer zoveel CO2 uit als gas. We hebben geen tijd meer voor de illusie van een korte koolstofcyclus.”