Solar Duck test nieuwe techniek voor zon op zee

Het is Hollands Glorie in optima forma. Een groep van vier technische ingenieurs en een bedrijfskundige met gezamenlijk meer dan 80 jaar ervaring in de maritieme techniek, bedacht een methode waarmee op grote schaal duurzame energie kan worden opgewekt op zee. In samenwerking met grote bedrijven uit de Nederlandse offshore industrie zoals Damen en Marin en met kapitaal van het Noorse Katapult Ocean fonds, bouwden ze in zeven maanden tijd een eerste proefmodel.

“Ik ben ongelofelijk trots”, zegt CEO Koen Burgers. “We zijn begonnen vanuit de overtuiging dat we iets kunnen met onze kennis en ervaring waar de wereld iets aan heeft. En als je het dan realiteit ziet worden, dat is prachtig.”

Driehoek

De uitvinding van de start-up is vergelijkbaar met het fundament van drijvende windparken en olieplatforms. Het is een driehoekige aluminium platform dat een paar meter boven het water drijft met behulp van zogenaamde ‘floaters’. Bovenop het platform liggen de zonnepanelen. Ankers voorkomen dat het hele zaakje wegdrijft. Dankzij de driehoekige vorm zijn de platforms flexibel. Ook kunnen ze eenvoudig aan elkaar gekoppeld worden om zodoende grote drijvende elektriciteitscentrales te vormen.

Tijdens de webinar ter ere van de lancering van het concept laat hoogleraar in offshore techniek aan de TU Delft Andrei Metrikine weten positief te zijn over het concept. “De driehoekige vorm is veelbelovend omdat ze ten opzichte van elkaar kunnen bewegen en gemakkelijk modulair gebouwd kunnen worden.” Ook het feit dat de panelen boven het water zweven en niet op het water liggen is een groot voordeel. “Daardoor is er geen direct contact tussen het zeewater en de panelen. Dat vermindert de kans op schade en iedereen weet dat water en elektriciteit geen geweldige combinatie zijn.”

Natuurlijk zijn er ook uitdagingen. Want alles beweegt op zee en de vraag is of de structuren de krachten van golven en getijde kunnen weerstaan. De panelen staan weliswaar boven water maar de platforms zijn met ankers bevestigd aan de zeebodem. Stroming is daarom een serieuze uitdaging. “Hoe groter het platform, hoe heviger de stroming zal trekken”, zegt Burgers. Een uitdaging die het bedrijf in de volgende pilot zal aangaan.

Onbenut

Hoewel drijvende zonneparken niet nieuw zijn, wordt de techniek op zee nog relatief weinig toegepast. Vooral de ruige condities en hoge golfslag zijn de grootste uitdagingen. In 2019 installeerde Oceans of Energy het eerste drijvende zonnepark ter wereld in de Noordzee. Het is tot nu toe een van de weinige toepassingen in de wereld. Zonde, vindt Metrikine. “70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water in de vorm van zeeën en oceanen. Dus een groot deel van de energietransitie zal daar plaatsvinden. Regio’s rond de evenaar kennen weinig wind maar heel veel zon. Dat moeten we optimaal gebruiken, maar wel op een verantwoorde manier. Voor de energietransitie moeten we alle mogelijkheden gebruiken en zon op zee is nog te weinig ontwikkeld.”

De markt voor offshore drijvende zonneplatformen mag jong zijn, ze groeit wel exponentieel. Volgens internationaal gerenommeerd onderzoeksbureau DNV-GL zal rond 2050 maar liefst 20.000 gigawatt door zon op zee worden opgewekt. Voornaamste reden is dat zonne-energie voor landen in de ‘sunbelt’ – het deel van de wereld dat veel zon, maar weinig wind kent – de goedkoopste wijze is om duurzaam energie te produceren.

Lees meer: Zijn 'slaafvrije' zonnepanelen te garanderen?

De platforms van Solar Duck zijn bedoeld voor de kust van megasteden zoals Tokyo en Singapore waar de energievraag enorm is maar de ruimte voor het opwekken van duurzame elektriciteit schaars. De zonnepanelen steken slechts een paar meter boven het wateroppervlak uit en zijn daardoor vanaf de kust niet zichtbaar. Daardoor kunnen ze dichter op de kust gebouwd worden en gemakkelijk aangesloten worden op het elektriciteitsnet.

Hoewel de techniek nog in de kinderschoenen staat en de start-up pas sinds oktober fulltime werknemers heeft, is er internationaal veel interesse. “Van Bermuda tot Japan, van over de hele wereld stromen aanvragen voor projecten binnen”, zegt Olaf de Swart die verantwoordelijk is voor de business development van de start-up. “Dat komt door de wereldwijde wil om naar duurzame energie over te stappen enerzijds, maar gebrek aan betaalbare ruimte om zonnepanelen te plaatsen anderzijds. Dat speelt vooral op eilanden, in megasteden als Tokyo of Singapore, of op offshore platforms. Maar zelfs in Oman hebben we een project aanvraag: ook daar zijn de landprijzen inmiddels zo hoog, dat men voor ruimte voor zonne-energie naar de zee kijkt.”

Marine life

Uiteindelijk is het de bedoeling om grote zonneparken op zee te plaatsen. Dat zal niet zonder gevolgen zijn voor het leven op en onder het water. “Dat is een aspect dat wij heel belangrijk vinden”, zegt De Swart. “De transparantie van het platform is een van de belangrijkste factoren daarin. De panelen die wij gebruiken laten zonlicht door. Bovendien ‘zweven’ de panelen een paar meter boven het wateroppervlak waardoor ook vanaf de zijkanten licht kan doordringen.” De start-up werkt onder andere samen met het Bermuda Institute of Ocean Sciences om de zonneplatforms zo te ontwerpen dat negatieve effecten worden geminimaliseerd en misschien zelfs een positieve impact zullen hebben op het leven in de zee.

Meer weten over de energietransitie? Je leest het hier.