Om met de klimaatdoelen te beginnen: de Nederlandse 2030-doelstellingen voor het terugdringen van broeikasgassen zijn binnen handbereik. Dat is de uitkomst van een recente analyse door ABN Amro naar de haalbaarheid van de Nederlandse klimaatambities. Maar om die waar te maken, dient er op veel plekken wel een tandje te worden bijgezet.
De bank heeft 21 sectoren onder de loep genomen, die samen goed zijn voor meer dan driekwart van de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen. Er is gekeken naar welke reductiemaatregelen met de huidige stand van de techniek mogelijk zijn, en hoeveel uitstoot het nemen van die maatregelen scheelt.
Maatregelen die op dit moment voor het grijpen liggen, zijn energiebesparingen, elektrificatie, de uitrol van hernieuwbare energie, het vervangen van fossiele brandstoffen en de isolatie van gebouwen. Dit min of meer laaghangende fruit is voldoende om de 55 procent reductie in 2030 te halen. Maar dan moeten bedrijven er wel voortvarend mee aan de slag gaan. Volgens ABN Amro dienen veel sectoren méér te doen dan ze de afgelopen jaren hebben gedaan.
Hoog- en laagvliegers
De elektriciteitssector is een van de grote voortrekkers op het gebied van decarbonisatie. Dit is niet verwonderlijk, gezien de grote vlucht die hernieuwbare elektriciteit de afgelopen jaren heeft genomen. Ook de papier-, bouwmaterialen- en elektro-industrie lopen voorop. Deze vier sectoren zijn in het ‘basisscenario’ waarin klimaatbeleid geleidelijk aan strenger wordt, en bedrijven een gemiddelde ambitie laten zien om hun uitstoot terug te dringen, onderweg naar klimaatneutraliteit in 2050.
Energie-intensieve sectoren zoals de aardolie- en basismetalenindustrie hobbelen achterop. De onderzoekers stellen vast dat de uitstoot van broeikasgassen daar slechts minimaal terugloopt. Zo hebben aardoliebedrijven tussen 1990 en 2022 hun uitstoot met maar 5 procent verminderd. Om de doelstellingen voor 2030 te halen, zouden deze bedrijven de uitstoot nu jaarlijks met 6 procent moeten verminderen - een vrijwel onmogelijke opgave.
Obstakels
ABN Amro signaleert een aantal grote obstakels die voor vrijwel alle sectoren gelden. Allereerst begint de tijd te dringen: doelstellingen voor 2030 halen, betekent zeer binnenkort in actie komen. Ook gooien de beperkte beschikbaarheid van personeel, materialentekorten en hoge kostenplaatjes roet in het eten. Personeelstekorten spelen nu al de elektrificatie van tal van bedrijven parten. De problematiek rondom netcongestie is daar een goed voorbeeld van. Besparingsmaatregelen zoals het isoleren van gebouwen vragen om een grote inzet van middelen. Daarnaast is het lastig om financiële plaatjes rond te krijgen - de kosten van klimaatmaatregelen wegen lang niet altijd op tegen de opbrengsten.
Een nog lastiger te nemen horde wordt het klimaatdoel voor 2050. De ambitie is dat Nederland tegen die tijd klimaatneutraal is - wat betekent dat er netto nul wordt uitgestoten. Dit lijkt voor vrijwel alle sectoren op dit moment buiten bereik te liggen.
Aardgas
En dan de cijfers van het CBS. Zij melden vandaag dat het Nederlandse aardgasverbruik 5 procent lager lag in 2023 dan in 2022. De afname die na de Russische invasie van Oekraïne is ingezet, zet dus door. Dit heeft deels te maken met huishoudens en gebouwen zoals horeca en ziekenhuizen. Deze zagen een afname van respectievelijk 11 en 7 procent in het aardgasverbruik. Ook voor de opwek van elektriciteit werd aanmerkelijk minder aardgas gebruikt: een daling van 6 procent ten opzichte van 2021.
De industrie laat een gemengd beeld zien. En een beeld dat gedeeltelijke overeenkomsten met het onderzoek van ABN Amro vertoont. Zo is de al flink gedecarboniseerde papierindustrie 28 procent minder aardgas gaan gebruiken in 2023. En de vervuilende olieraffinaderijen gebruikten maar liefst 37 procent meer aardgas dan een jaar eerder. Een positieve uitzondering op de regel vormt de basismetalenindustrie: daar daalde het aardgasverbruik met 15 procent. Waarschijnlijk heeft dit voornamelijk te maken met het gedeeltelijk sluiten van grote metaalproducenten door de nog steeds hoge energieprijzen.
Lees meer:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
