Waar komt het geld vandaan?
De helft van het budget komt uit de bestaande EU-begroting. Fondsen en subsidies die nu bijvoorbeeld ingezet worden om landbouw en regionale ontwikkeling te steunen, worden straks ingezet om de CO2-uitstoot van Europese bedrijven en instellingen terug te brengen.
De lidstaten zullen daarnaast zelf samen €114 mrd moeten investeren. Het is onduidelijk of elke lidstaat naar vermogen moet betalen. De EU denkt daarnaast dat het bedrijfsleven en overheden veel investeringen zullen doen voor de energietransitie: in totaal €300 mrd.
Lees ook: De Europese invloed op duurzaamheid in vijf voorbeelden
Hoe overtuig je het bedrijfsleven om zoveel te investeren?
Dat geld moet loskomen dankzij investeringsfonds InvestEU en via het emissiehandelssysteem, waarin bedrijven betalen voor elke ton CO2 die ze uitstoten. Op dit moment is de prijs voor een ton CO2 nog veel te laag, maar naarmate de emissierechten schaarser worden (er is een beperkt aantal uitgeschreven) zal de prijs omhoog gaan en zullen bedrijven dus meer moeten betalen.
Het meest controversiële deel van de begroting is het 'fonds voor rechtvaardige transitie'. Dat is €100 mrd voor landen en regio's waar de transitie nog in de kinderschoenen staat en waar de gevolgen voor bevolking en bedrijven (te) groot zijn. Denk aan vervuilende industrie in Oost-Europa.
Waarom is de rechtvaardige transitie controversieel?
Sommige parlementsleden vinden het fonds oneerlijk. "Finland heeft op eigen kosten de uitstoot verminderd. Ondanks de lange, koude winters, waarin we absoluut verwarming van kolen- en gascentrales nodig hebben. Mede doordat we de transitie zelf maakten hebben we nu een sterke concurrentiepositie, die niet in gevaar mag komen door het fonds", zei Laura Huhtasaari van de populistische partij Perussuomalaiset in het debat over de begroting, afgelopen dinsdag.
Lees ook: Komt er een CO2-heffing voor producten van buiten de EU?
Haar landgenoot Silvia Modig (van de linkse partij Vasemmistoliitto) zag meer brood in de rechtvaardige transitie. "Maar rechtvaardigheid betekent ook dat er omscholing en onderwijs voor arbeiders moet komen. De klimaatoplossing moet ervoor zorgen dat álle Europeanen rechtvaardigheid krijgen, niet alleen vervuilende bedrijven".
Is al dat geld er wel?
Omdat een deel van het geld van bestaande begrotingen komt, is het de vraag of er bijvoorbeeld genoeg landbouwsubsidie ingezet kan worden voor duurzaamheid. Johan Van Overtveldt (ECH, België), voorzitter van de budgettaire commissie zei dat er onduidelijkheid bestaat waar het geld vandaan komt. "We zijn voorstander van een kringloopeconomie, maar we zijn tegen het recycleren van financiering en geld. We zijn tegen financiële avonturen.”
Lees ook: Europese landen blijven fossiele brandstoffen subsidie geven
Voor Bas Eickhout (Groenlinks, Nederland) ligt de onzekerheid bij de verwachte investeringen uit het bedrijfsleven. "Worden er zeker investeringen gekoppeld aan de extra fondsen en subsidies? Is dit echt een Green Deal, inclusief nieuw beleid over investeringen? Ik zie tot nu toe vooral dezelfde discussie over de Europese begroting als elk ander jaar. Het is tijd voor een radicaal andere, duurzame koers".
Wanneer worden de plannen werkelijkheid?
Dat zal nog even duren. Eerst zal de begroting door verschillende commissies besproken worden en waar nodig aangepast. Daarna wordt een definitieve tekst opgesteld, en dan wordt pas duidelijk wanneer welk geld geinvesteerd wordt.
Bron: Europees Parlement | Beeld: Adobe Stock/Andy Mabbett
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
