De geopolitieke relaties staan op scherp en handelstarieven schieten de lucht in. De roep om autonomie wordt steeds luider. Daar kan een circulaire economie aan bijdragen, zegt Klaske Kruk, initiatiefnemer van de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie. “Het is een oplossing voor de gigantische problemen waarover we elke dag lezen. Ook thema’s zoals stikstof en microplastics zijn gelieerd aan onze manier van produceren en consumeren. De circulaire economie biedt een fantastische oplossing, maar staat nog onvoldoende op de kaart.”
Dat is opvallend, want Nederland heeft een gebrek aan eigen grondstoffen. We importeren batterijen uit China, kleding uit Cambodja en soja uit Brazilië. “Wat dat betreft hebben we een tijdlang gedacht dat het allemaal wel goed zou komen. Nu wordt duidelijk hoe kwetsbaar deze werkwijze is. Grondstoffen worden schaarser en daarmee duurder. China en Amerika hebben dat veel eerder ingezien dan wij en zijn erg op die grondstoffen en toeleveringsketens gaan zitten. Met de grondstoffen die we veelal importeren en gebruiken, gaan we ook nog eens slordig om. We hergebruiken weinig en verbranden veel. Het minste wat we kunnen doen, is de grondstoffen die we tot onze beschikking hebben veel slimmer inzetten.”
Kans
Ze doelt op hergebruiken, repareren en delen. “En aan het einde van de levensduur recyclen. Op die manier worden we minder afhankelijk van grondstoffen uit het buitenland en van geopolitieke spanningen. In de situatie waarin we momenteel verkeren is dat heel relevant. Dit is het moment.”
In die zin kunnen de ontwikkelingen op het onstuimige wereldtoneel een kans zijn voor de circulaire economie. “Het is niet een mogelijke oplossing voor later, maar een reële oplossing voor nu. Daarom moeten we de circulaire economie serieus nemen. We moeten het lonend maken en het systeem erop inrichten. Bedrijven en ondernemers die circulair bezig zijn, moeten uit kunnen. Het wordt kostbaarder om steeds maar nieuwe grondstoffen in te kopen. Als we op dezelfde voet doorgaan, gaat dat een enorme last zijn voor onze economie. Ook voor de aarde trouwens. Daarnaast maakt deze manier van produceren en consumeren ons enorm afhankelijk. Dat beginnen mensen nu te begrijpen.”
Volgens Kruk wordt een circulaire economie nog te vaak als nice to have gezien. “Zo van: het is een mooi streven als we geld, tijd en middelen over hebben. Dat is heel lang de mentaliteit geweest. Inmiddels kunnen we ons dat niet meer permitteren. Het is hoog tijd dat we wakker worden en de urgentie zien. Helemaal in Nederland, want onze economie is ontzettend afhankelijk van derden. Als één land in de wereld baat heeft bij circulaire economie, is het Nederland wel.”
Nederlandse Vereniging Circulaire Economie
Met de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie (NVCE) wil Kruk laten zien dat het menens is met de circulaire economie. “En dat het kan. Verschillende partijen zijn al hartstikke goed bezig. Denk aan afvalinzamelaars die inzetten op hergebruik en regionale initiatieven zoals Circulair Friesland. Grote namen zoals Marktplaats maken werk van de circulaire economie, net als diverse start-ups. Tiny Library, die babyspullen verhuurt, is daar een mooi voorbeeld van.”
Zulke organisaties verenigen zich in de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie. “Door samen op te trekken, verenigen we de stem van circulaire bedrijven. We bieden een inspirerend netwerk en willen daarmee de hele branche vooruithelpen.”
Die boost is nodig, zegt ze. De circulaire economie in Nederland komt nog niet goed van de grond. “We lopen zo’n tien, vijftien jaar achter op de energietransitie. Ik zie de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie ook echt als onze voorloper, we werken ook veel samen. Toen die beweging begon, was duurzame energie nog een relatief onbekend thema. Inmiddels is dat wel anders. Duurzame energie is nu rendabel en mainstream. Dat willen we ook bereiken met de circulaire economie.”
Lobbyclub
De NVDE zit aan tafel met verschillende ministeries en is aanwezig bij Kamerdebatten en commissies. Zo’n rol ziet Kruk ook weggelegd voor haar netwerk van circulaire bedrijven. “Noem het gerust een lobbyclub om de circulaire economie op de kaart te zetten in Den Haag. Natuurlijk ligt de bal niet alleen bij de overheid, maar zij kan wel een belangrijke rol spelen. Bedrijven kunnen nu eenmaal niet circulair opereren in een lineair systeem. Dan loop je tegen regelgeving en financiële barrières aan.”
Dat is precies wat er nu gebeurt, zegt ze. “Het is tegenstrijdig dat we veel zuiniger moeten omgaan met onze grondstoffen en Nederlandse recyclingbedrijven tegelijkertijd failliet gaan. Dat moet echt anders. Als decentrale overheden en het rijk circulair gaan inkopen, dan komt er al een enorme marktbeweging. Daarnaast moet circulair ondernemen veel lonender worden. Dat kan met subsidies en lagere btw-tarieven. Aan de andere kant kunnen nieuwe, geïmporteerde grondstoffen extra belast worden. Een belastingverschuiving van arbeid naar materialen is ook een manier. Er zijn hartstikke veel knoppen waaraan gedraaid kan worden om de circulaire ook de logische keuze te maken.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
