Lithium is een populair metaal. Het zit verwerkt in de batterijen van telefoons, laptops en elektrische auto’s. Voor die toepassing moet lithium extreem zuiver zijn (minimaal 99,5 procent) omdat onzuiverheden de prestaties verslechteren of de batterijen zelfs onveilig maken. Ruw lithium uit mijnen en ondergrondse zoutmeren is niet zuiver genoeg en bevat verschillende verontreinigingen zoals natrium die er via een chemisch proces uit gehaald worden.
Afvalwater filteren
Bij dit chemisch zuiveren ontstaat afvalwater waar nog veel lithium in zit. IonIQs heeft een techniek ontwikkeld om dit lithium-rijke afvalwater alsnog te kunnen zuiveren voor hergebruik. Dat doet het bedrijf met een nieuwe elektromembraantechnologie, waar het patent op heeft aangevraagd. Met die techniek kan het bedrijf specifieke geladen deeltjes uit een oplossing filteren.
“Het probleem is dat lithium en natrium best veel op elkaar lijken. Ze zijn ongeveer even groot en hebben dezelfde lading”, vertelt CEO Jasper Zuidervaart. “Met onze technologie kunnen wij het toch effectief uit elkaar trekken. Daarin maken wij het verschil.”
De technologie bespaart water én vermindert de behoefte aan nieuwe lithiumwinning. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de winst van mijnbouw- en batterijbedrijven.
De breinen achter IonIQs
De Nederlander Jasper Zuidervaart (CEO) en de Indiër Antony Cyril Arulrajan (CTO) zijn de breinen achter IonIQs. De laatste is een expert op het gebied van ontzilting en membranen, en promoveerde op dat onderwerp bij Wetsus, het onderzoekscentrum voor watertechnologie in Leeuwarden. Na het afronden van zijn PhD kwam Arulrajan op het idee voor een nieuwe elektromembraantechniek en wilde daarmee verder. Hij zocht een ervaren ondernemer om de technologie naar de markt te brengen. Die vond hij in Zuidervaart.
Zuidervaart, die opgroeide in Emmen, heeft een achtergrond als biomedisch ingenieur en brengt 28 jaar ervaring mee in innovatie bij grote bedrijven. Hij werkte onder meer als innovatiemanager bij Philips, Wavin en het medische bedrijf Wellinq. “Ik help regelmatig start-ups in het Noorden, omdat ik het graag doe en me enigszins verplicht voel om mijn ervaring en netwerk te delen met jonge, enthousiaste mensen”, vertelt Zuidervaart.
Via via kwam hij in contact met Arulrajan. Een kop koffie leidde tot een samenwerking en uiteindelijk de oprichting van IonIQs in juni 2024.
Groeiende vraag
De technologie is interessant voor lithiumraffinaderijen en batterijfabrikanten. Het belang van lithium neemt wereldwijd toe door de groeiende vraag naar batterijen voor elektrische voertuigen, elektronica en energieopslag. Australië is momenteel de grootste producent van lithium, gevolgd door Chili, China, Argentinië en de Verenigde Staten. Ook in Europa worden nieuwe lithiummijnen geopend, onder andere in Spanje, Portugal, Servië en Scandinavië.
“Voor één middelgrote fabriek alleen al praat je over 80.000 kubieke meter aan afvalwater per jaar”, rekent Zuidervaart voor. “Als wij ons ding goed doen, win je daar een goede 7 miljoen euro aan lithium per jaar uit terug.”
De grootste uitdaging is volgens Zuidervaart om voet aan de grond te krijgen in de lithiumindustrie. “Het is een redelijk gesloten wereldje en een vrij risicomijdende sector.”
Daarom heeft IonIQs recent het team versterkt met een voormalig medewerker van Tesla’s batterijdivisie, de Italiaan Cristopher Iacò. Hij brengt veel kennis en een groot netwerk mee uit de batterij-industrie en mijnbouw.
Betaald per ton lithium en kubieke meter water
IonIQs wil zijn technologie gaan aanbieden via modulaire zeecontainers die eenvoudig kunnen worden aangepast aan het specifieke afvalwater van elke klant. Deze containers werken plug-and-play: ze worden aangesloten op stroom, verwerken het afvalwater en leveren schoon water én zuiver lithium.
Het bedrijf denkt aan verschillende verdienmodellen. Zuidervaart wil in elk geval niet enkel containers verkopen, maar ook iets meepikken van de opbrengst. “Iedereen kent software as a service als concept. Dus misschien gaat er iets zijn dat recovery as a service heet”, zegt Zuidervaart. “Wij worden dan betaald per ton lithium en kubieke meter water die wij terugleveren aan de fabriek.”
Toekomstplannen
De technologie bevindt zich nog in de laboratoriumfase. IonIQs behaalt nu een zuiverheid van 99,4 procent. Doel is om de 99,5 procent te halen, zodat het teruggewonnen lithium geschikt is voor batterijen. Dat moet dit jaar lukken. In 2026 volgen er pilotprojecten met bedrijven op locatie, bij voorkeur in Zuid-Amerika. Daar wordt lithium gewonnen uit brine (water met een hoge concentratie zout).
In het lab filtert IonIQs nu 1 tot 2 liter water per uur. Voor de pilots gaat de capaciteit omhoog naar 10 tot 100 liter. In 2027 moet er een commerciële containeroplossing zijn die 10.000 liter per uur kan verwerken.
Bij de ontwikkeling werkt IonIQs nauw samen met verschillende kennisinstellingen: Wetsus, de Faculty of Science and Engineering van de Rijksuniversiteit Groningen en Zernike Entrance, een proeftuin voor onderzoek en onderwijs op het gebied van duurzame energieinnovatie. Bij de laatste instelling gaat IonIQs een ruimte huren om de grotere pilot-opstelling op te bouwen. “Dit is de definitie van high risk, high reward”, zegt Zuidervaart. “Er zijn meerdere manieren waarop het fout kan gaan en eentje waarop het goed gaat. Maar als we dit met elkaar voor elkaar krijgen, dan hebben we echt iets groots te pakken.”
Geld ophalen
IonIQs heeft recent 350.000 euro opgehaald bij het Groningse proof-0f-conceptfonds Future Tech Ventures. Daarmee wil het bedrijf het laboratorium opschalen. Er werken nu drie studenten fulltime aan het project, daar gaat dit jaar een postdoc bij komen.
Met de funding kan IonIQs ook testwerk op locatie bij potentiële klanten financieren. Voor de volgende fase, waarin de technologie moet worden opgeschaald naar containers, zal een nieuwe investeringsronde nodig zijn. “Dat zal tussen de 2 en 5 miljoen euro worden”, schat Zuidervaart. Het bedrijf is hierover al in gesprek met een aantal venture capital-partijen, al is het contact nog pril.
De motivatie om door te zetten is groot. “Ik ben een innovatiebeestje. Ik wil grenzen doorbreken en dingen doen die nog nooit eerder gedaan zijn”, zegt Zuidervaart. Maar wat hem vooral drijft, is de impact die hij met IonIQs kan maken. Zowel economisch als voor het milieu.
“In mijn carrière als innovatiemanager heb ik met name dingen gedaan die het leven aangenamer maken, of die veel geld opleveren. Als we dit voor elkaar krijgen, zetten we niet alleen een mooi, financieel gezond bedrijf neer, maar ook eentje die een bijdrage kan leveren aan een schonere planeet. Op deze schaal heb ik dat nog niet eerder gedaan.”
Dit artikel verscheen eerder op MT/Sprout. MT/Sprout is onderdeel van MT MediaGroep, net als Change Inc.
Lees ook:
- Nederlandse warmtebatterij koelt en verwarmt kassen én bespaart tot 30 procent energie
- Weer een wereldprimeur: warmtepomp op waterstof kan honderdduizenden slecht geïsoleerde woningen vergroenen
- Netcongestie oplossen? Zo kun je een groot distributiecentrum laten draaien op de stroomaansluiting van drie huishoudens
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
