Greenwashing, misleiding of goedbedoelde onzin? Vijf voorbeelden van schijnduurzaamheid

1. Windmolen zonder wieken

Het concept alleen al doet je in lachen uitbarsten. Zijn de wieken niet hét ding bij windturbines, de gereedschappen die de wind omzetten in draaienergie, die via een dynamo tot stroom leidt? Hoe kun je dan zonder wieken de wind vangen? De Spanjaarden van Vortex Bladeless hebben het bedacht. Door de wind gaat een lange staaf trillen, en de trilling wekt stroom op via een speciale dynamo. Een slim idee, maar de 2,5 meter hoge turbine heeft maar een capaciteit van 100 watt. Ter vergelijking: een grote turbine op zee heeft 2 tot 5 megawatt vermogen, tienduizenden keren zo veel. Wil je het milieu veranderen met dit soort kleine turbines? Misschien beter om in te zetten op de grotere jongens.

2. Dakdekkers voor zonnepanelen

Dat zonnepanelen op het dak volgens veel mensen minder esthetisch zijn dan ouderwetse dakpannen, kan zo zijn. Maar om nou technieken uit de traditionele dakdekkerij toe te passen op zonnepanelen… Onlangs kwam het dakbedrijf GAF met zonnepaneeldaken die je, net als traditionele dakdelen, kan vastnagelen. Nu zijn zonnedaken niks nieuws, en er zijn zelfs al dakpannen die stroom opwekken. Dus waarom zou je de techniek van het nagelen willen gebruiken op een zonnedak, dat bovendien minder opwekt dan concurrenten?

3. Een satelliet van hout

Ruimtevaart zorgt voor veel uitstoot, en dat komt vooral door één ding: de brandstof die nodig is om een raket de atmosfeer uit te krijgen. Als de ruimtevaart wil verduurzamen, zou het dus als eerste naar het brandstofverbruik moeten kijken, want de voetafdruk van de rest stelt niet zoveel voor. Toch dacht het Japanse Sumitomo Forestry dat het goed is om duurzaam materiaal te gebruiken voor satellieten. En dus gaat er in 2023 een houten mini-satelliet de ruimte in. Dat de CO2-winst door hout te gebruiken in plaats van aluminium minimaal is, maakt niet uit. Bovendien: er zijn relatief zo weinig raketlanceringen dat de CO2-uitstoot van de ruimtevaart in vergelijking met echte vervuilers als luchtvaart een druppel op een door global warming gloeiende plaat is.

4. Duurzame crypto

Voor de meeste scams met geld hebben banken inmiddels gewaarschuwd. Stop, hang op, klik weg. Maar de markt van crypto is niet alleen vol met scammers, oplichters en dieven. Het barst er ook van de onbewezen en vage claims omtrent duurzaamheid. Zoals onze finance-expert Rianne Lachmeijer onlangs optekende in haar lijst van ‘duurzame cryptomunten’: een echte duurzame ‘decentrale munt’ op de ‘blockchain’ bestaat eigenlijk niet. De reden? De verwerking van een transactie is in dit systeem per definitie niet efficiënt en kost dus meer rekenkracht dan nodig. Meer rekenkracht betekent meer stroom voor computers, en dat betekent meer kolen verstoken in (Chinese) centrales. Nou lijkt dat verschil marginaal, maar let op: de Bitcoin verbruikt per transactie meer stroom dan een huishouden in 75 dagen. Kortom, neem de duurzame cryptomunt met een fikse korrel zout.

5. Vegavlees van melk

Er zijn genoeg redenen om vlees te laten staan. Zielig voor de dieren, ongezond. En natuurlijk het milieu. Maar juist op dat laatste scoort de vleesvervanger van Valess, al jaren op de markt, slecht. Want het product is gemaakt van melk. En melk komt van runderen, die veel meer CO2 uitstoten dan kip of varken. Een vleesvervanger van melk is volgens Milieucentraal qua CO2-uitstoot dan ook vergelijkbaar met een stukje varkens- of kippenvlees. Veel beter is het om tofu, quorn of een andere volledig plantaardige (‘vegan’) vleesvervanger te kiezen. En dat is ook nóg beter voor het dier, want hoe diervriendelijk is de melkindustrie?