'De circulaire economie is het winstgevende businessmodel van de toekomst'

Vrachtwagens met papier rijden bij Roermond Papier af en aan. Het zijn er honderd per dag. “We hebben elk jaar 650.000 ton oud papier nodig”, zegt Cox. “Daar maken we 600.000 ton nieuw product van, genoeg voor een miljard kartonnen dozen.” Roermond Papier is daarmee de grootste papierfabriek in Nederland, en een van de grootste in Europa. Het bedrijf is onderdeel van Smurfit Kappa, dat met 45.000 medewerkers en meer dan € 8 mrd omzet wereldmarktleider is in verpakkingen.

"Zo ontstaat een partnerschap waarbinnen we primaire grondstoffen verdringen"

De fabriek in Roermond gebruikt uitsluitend oud papier in zijn productieproces. Het komt van vooral retailers en huishoudens. Ondanks het hoge Nederlandse scheidingspercentage , bevat het inputmateriaal altijd vervuiling. “Alles wat in de maatschappij rondzwerft, zit in het oud papier”, zegt Cox. “Van plastics tot geld. Voor 99,5 procent hebben we een nuttige toepassing.” Van het plastic en andere reststromen maakt Roermond Papier energiepellets. In de kalkindustrie vervangen die pellets jaarlijks 13.000 ton steenkool. Cox: “Daarmee voorkomen we 20.000 ton CO2-uitstoot. Het is een voorbeeld van hoe je op industrieel niveau kunt samenwerken met andere sectoren.”

Roermond Papier zoekt die samenwerking niet alleen op om vervuiling uit het papier af te zetten. Cox laat een kartonnen doos voor het verpakken van tomaten zien. De verpakking is gemaakt van tomatenstengels, een restproduct van de tuinbouw. Het tomatenkarton is nu nog te duur om commercieel te produceren. Maar daarmee houdt het verhaal volgens Cox niet op: “Het vocht in de tomatenstengels bevat substanties die beschermen tegen schimmels en ziektes. Wij zouden die eigenschappen kunnen gebruiken om schimmelwerende verpakkingen te maken uit normaal papier. Dan voeg je waarde toe. Roermond Papier kan het bruggenhoofd zijn tussen landbouw, voeding en chemie.”

Grondstoffenschaarste

Het oud papier raakt voorlopig nog niet op. In West-Europa is zelfs een overschot op de markt. “Toch worden alle grondstoffen schaarser”, zegt Cox. “Wij willen nu voorbereid zijn om straks antwoorden te kunnen leveren. Het is een filosofie die ook geld oplevert, want anders doen we het niet. Onze producten kosten hetzelfde als die van concurrerende bedrijven. Maar we veroorzaken op lange termijn in de keten veel minder kosten. Bedrijven die nu de juiste coalities sluiten, zijn de winnaars van morgen. De circulaire economie is het winstgevende bedrijfsmodel van de toekomst.”

Cox wijst op de samenwerking met een producent van hygiënepapier. Het bedrijf gebruikt oud papier als grondstof, maar de harde vezels heeft het niet nodig. Om zacht papier te produceren, moet ook het calciumcarbonaat uit het papier verwijderd worden. Het levert een reststroom op die voor de helft uit vezels en de helft uit calciumcarbonaat bestaat. “Dat materiaal werd voorheen als afval afgevoerd naar de verbrandingsinstallatie”, zegt Cox. “Maar wij kunnen die stroom toepassen als vulstof in onze producten. We krijgen er nu 12.000 ton van binnen per jaar. Tegelijkertijd neemt dat bedrijf van ons papier af. Zo ontstaat een partnerschap waarbinnen we primaire grondstoffen verdringen.”

"Je moet je focussen op kleine onderdelen en daar heel erg goed in zijn"

Voor Roermond Papier is duurzaamheid een aanjager voor innovatie. “In de cross-over van sectoren liggen de mooiste kansen”, zegt Cox. “Tegelijkertijd is duurzaamheid zo groot, dat je er gemakkelijk in kunt verdwalen. Je moet je focussen op kleine onderdelen en daar heel erg goed in zijn.” Dat betekent dat Roermond Papier voorlopig geen windmolens op zijn enorme terrein zal plaatsen. Wel zoekt het bedrijf binnen zijn eigen processen naar manieren om energie te besparen of terug te winnen. Zo wint het bedrijf elk jaar 7 miljoen kubieke meter biogas terug in de eigen afvalwaterzuivering. Ook in dat proces zoekt Cox naar samenwerkingen. In de zuivering maken bacteriën het water schoon. Om hun werk te kunnen doen, hebben ze fosfor en stikstof nodig, twee stoffen die in de processen van Roermond Papier niet voorhanden zijn. Cox: “Een van onze klanten is een producent van babyvoeding. Een suspensie die veel fosfor bevat is voor dat bedrijf een reststroom. Wij nemen daar nu elke week 90.000 liter van af als alternatief voor fosorzuur.”

Papier is niet eindeloos recyclebaar. Na ongeveer acht cycli zijn de vezels zo ver gedegradeerd dat het niet meer mogelijk is er papier van te maken. Er zit dan echter nog steeds cellulose in, waar de chemische industrie bio-plastic uit kan produceren. “Dan is het dus opnieuw een primaire grondstof en het begin van een nieuwe keten.”

licence to operate

Het is een voorbeeld van de rol die Cox voor zijn bedrijf ziet weggelegd. “Cascaderen is het toevoegen van zoveel mogelijk waarde. Dat leidt tot interessante businessmodellen”, zegt hij. “Daar heb je de juiste partners bij nodig, met de juiste expertise en R&D-capaciteit. Duurzaamheid is een licence to operate. Onze klanten zijn bedrijven als Unilever, FrieslandCampina, Danone, Nestlé, Heineken. Zij zetten allemaal in op duurzaamheid. En wij kunnen hun ook echt iets bieden.”

Toch is de transitie naar een circulaire economie volgens Cox een lang traject. “Het is optimistisch om te veronderstellen dat er in 2040 een circulaire economie is. Je moet langzaam stapjes zetten, eerst lopen leren  voordat je gaat  rennen.”

Foto's: Smurfit Kappa