Grondlegger Jan Jaap Folmer verbaasde zich er vijf jaar geleden over hoe weinig plastic afval gerecycled wordt. “We scheiden in Nederland amper 30 procent van ons plastic en daarvan wordt effectief 50 procent gerecycled. De rest wordt geëxporteerd naar het buitenland, waar het grootste deel toch wordt verbrand. Er kan echt veel meer dan er nu gedaan wordt”, zegt hij. Die gedachte was de start van Upp!
Dikke plasticlaag in zee
Wereldwijd liggen die percentages nog lager: 14 procent wordt gescheiden ingezameld en slechts 5 procent wordt gerecycled. Folmer zag de gevolgen in de jaren dat hij in Azië woonde en reisde, met name in Vietnam. In die landen wordt afval nauwelijks ingezameld of gescheiden. “Op de stranden van Bali en Vietnam zie je eerst een meter dikke laag drijvend plastic, voordat je de blauwe zee kan zien. In Vietnam wordt in dorpen elke ochtend plastic verbrand. Dat is zo giftig als de pest voor de inwoners. Het is verschrikkelijk.”
Lees hier meer over de productie en recycling van plastic
Baanbrekende technologie
Folmer werkte op drie verschillende continenten in olie en kunststoffen en zag met eigen ogen welke impact deze industrieën op de planeet hebben. Hij ziet zichzelf nu als een changemaker en maakte het zijn missie om plastic te recyclen in een circulaire loop zonder afval. Daarvoor gebruikt hij baanbrekende technologie van het Australische bedrijf PlasTech Recycling. Dat bedrijf heeft een machine ontwikkeld die ongesorteerd, ongewassen en onversnipperd gemengd plastic op een kosten- en energiebesparende manier kan verwerken. Dat is voor de meeste afvalbedrijven nu nog onmogelijk.
Kunststof planken voor isolatie
Het probleem is dat verschillende soorten plastic zoals zakjes, landbouwzeil, melkpakken of harde bakjes allemaal een ander smeltpunt hebben. In de mix- en smeltinstallatie van PlasTech wordt al het plastic tegen een ronddraaiende drum met gaatjes aan geperst. Op het moment dat een stuk plastic zijn smeltpunt heeft bereikt, gaat het door het gaatje heen. Daardoor ontstaat een homogene grondstof die door de machine wordt verwerkt tot kunststof palen en planken van hoge kwaliteit. Die kunnen gebruikt wordt voor het isoleren van woningen en gebouwen, voor straatmeubilair, beschoeiing en tal van andere toepassingen. "We maken dus geen korrels, want die moet je dan weer verwarmen om er iets van te maken en dat kost twee keer zoveel energie”, zegt Folmer.
Copy-paste
Upp! is een soort projectontwikkelaar die alle partijen, van financiering tot technologie, bij elkaar brengt. Doel van het bedrijf is onder meer om 250.000 ton plastic te recyclen in meer dan vijf landen. In Nederland zet hij in de Eemshaven een testfabriek op met de Australisch-Nederlandse Joint-Venture Uppact. Ook in de Indonesische stad Surabaya is hij bezig met lokale partijen een proeffabriek te bouwen. Dat duurt al jaren, mede omdat de financiering in de beginfase veel tijd kost. In de tweede helft van dit jaar moet de fabriek gaan draaien. Het project wordt gefinancierd door de Alliance to end plastic waste, waar grote plasticproducenten als BASF, Dow en Total lid van zijn. Andere landen staan nog in de wacht. "Als de fabriek in Surabaya goed werkt dan is het in feite copy-paste naar Vietnam en andere landen”, zegt Folmer.
Kijk hier naar de uitleg hoe de installatie werkt:
Oceanen opruimen
De mixer kan alle soorten plastic afval verwerken en recyclen. Van vuilniszakken tot visnetten, tapijttegels, meerlaagse folies en sachets, drankkartons, koffiekopjes en zelfs textiel, hardloopschoenen of sigarettenpeuken. Volgens PlasTech kunnen de installaties ook op schepen geplaatst worden om het plastic in oceanen en rivieren op te ruimen en meteen te verwerken.
Ziekenhuisafval
Een van de afvalstromen waar Upp! zich op richt is het ziekenhuisafval. Met het Amsterdam UMC - locatie AMC kijkt Folmer naar een pilot om afval dat nu de speciale verbrandingsoven in Dordrecht in gaat te recyclen. Dan gaat het onder meer om schorten, matjes, handschoenen, verpakkingsmateriaal en steriele zakjes. Folmer: "Alleen al in de regio Amsterdam worden jaarlijks 12 miljoen plastic overjassen gebruikt in operatiekamers. Dat is samen 3 miljoen kilo afval. We willen kijken of dat te recyclen is.”
Zie in deze film van kunstenares Maria Koijck, hoeveel plastic afval er vrijkomt bij een operatie:
Plastic bedreigt mens
Want dat de wereld zich in een ernstige plasticcrisis bevindt, is volgens hem wel duidelijk. In 1950 produceerde de wereld 2 miljoen ton plastic per jaar, inmiddels is dat zo’n 370 miljoen ton. Dat levert volgens de VN 300 miljoen plastic afval per jaar op, het gewicht van de hele menselijke bevolking. Het plastic vervuilt natuurgebieden, ecosystemen en oceanen en komt via voedsel, water en lucht zelfs in het menselijk lichaam terecht. Daardoor wordt de plastic vervuiling een bedreiging voor de mensheid. Bovendien zorgt de plasticproductie in 2050 voor 15 procent van de CO2-uitstoot, berekende de VN. Om het tij te keren nam de VN onlangs tijdens de milieutop in Kenia een historische revolutie aan om een eind te maken aan plastic vervuiling.
Lees hier alles over het wereldwijde probleem van plasticvervuiling
Pionier
Upp! werd vorig jaar uit 80 gegadigden geselecteerd voor het eerste Impact Program van TEDxAmsterdam, dat briljante wereldverbeteraars de markt op helpt. Folmer was een van de genomineerden voor de ‘Pioneer of the year’-verkiezing.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
