Visie
“Ik heb de mooiste baan die er is. Ik houd me elke dag bezig met de circulaire economie, en zorg ervoor dat we meer gaan doen met minder, dat grondstoffen eindeloos worden (her)gebruikt en afval niet bestaat. Ik mag me ermee bemoeien vanaf het moment dat er nieuwe producten ingekocht moeten worden, bijvoorbeeld als er investeringen moeten worden gedaan. Hoe kunnen we treinen circulair ontwerpen en inkopen, hoe maximaliseren we het gebruik van gerecycelde grondstoffen, hoe kunnen de levensduur verlengen, hoe voorkomen we afval aan het einde van de levensduur, en welke mooie nieuwe producten kunnen we maken van afval dat toch vrijkomt?
Treinen zijn al duurzaam als vervoersmiddel, maar wat doe je ermee als ze twintig jaar oud zijn, 5,7 miljoen kilometer hebben gereden en niet meer aan de eisen voldoen? Je kunt de trein wegdoen en een nieuwe laten produceren, of je kunt het aanpakken zoals wij doen in Haarlem: een twintig jaar oude trein uit elkaar halen, een nieuwe bouwen die voor 85 procent bestaat uit oude materialen, en de trein nog een keer zo’n zes miljoen kilometer laten afleggen. En deze gaat dan weer twintig jaar mee. Een mooi staaltje levensduurverlenging! Voor de treinonderdelen die niet teruggeplaatst konden worden in de trein, ben ik op zoek gegaan naar nieuwe, hoogwaardige bestemmingen, en met resultaat.
Zoals bijvoorbeeld de treinvloeren: die konden niet worden gerecycled omdat ze uit samengestelde materialen bestaan. Ook hebben er zo’n 44 miljoen voeten overheen gelopen en zitten er na elke meter gaatjes in de vloer vanwege het bevestigen van de treinstoelen. Ik heb toen 200 bedrijven gesproken, een workshop gedaan en daar kwam ondernemer David Veldtwerk met een idee om een tafeltennistafel te maken. Ik zei, als het jou lukt, dan zet ik die op station. Toen is er niet alleen een tafeltennistafel van gemaakt, maar ook batjes en heeft oud-wereldkampioen Bettine Vriesekoop deze ingewijd op het station in Zwolle. De boodschap was duidelijk: het kan! Afval bestaat niet! En als dat eenmaal is gelukt, gaat opschalen vanzelf.
We hebben honderden treinen en daarom dus ook duizenden kilo’s treinvloeren die een nieuwe bestemming verdienen. Maar ook voor twintig jaar oude plafondplaten, die niet recyclebaar zijn, heb ik een nieuwe bestemming gevonden. Dit worden bureaubladen. De grootste uitdaging die overbleef, waren de treinzijwanden van thermoharde composieten. Die waren niet recyclebaar en zouden gestort worden. Dat vond ik geen optie. Ik geloof heilig dat afval niet bestaat. Dus ik ben weer op zoek gegaan naar partners en kwam uit in Zwolle bij Windesheim, bij het Lectoraat Kunststoftechnologie. Door samen te innoveren zijn thermoharde composieten nu wél herbruikbaar. Ze worden vervlokt en door hars toe te voegen, kun je nieuwe producten maken, zoals dwarsliggers voor rails. Dan heb je weer bruikbare producten en als je die na vijftig jaar niet meer nodig hebt, kunnen ze weer worden vervlokt en hergebruikt. Dus we zijn nu al bezig met hoe we het over vijftig jaar gaan doen.”
"Dus we zijn nu al bezig met hoe we het over vijftig jaar gaan doen.”
Leiderschap
“Mijn ambitie is ontstaan toen ik besefte dat we in Nederland 3,5 aarde per jaar gebruiken. En dat is simpel: die hebben we niet. Ik ben moeder van twee kleine kinderen, en vind het een fijn idee als ze op de wereld kunnen opgroeien mét grondstoffen. Ik ben daarnaast veel in ontwikkelingslanden geweest, zoals Ethiopië. Alle materialen die je daar hebt, worden gezien als waardevol want ze zijn altijd weer bruikbaar. Wij realiseren ons dat helemaal niet meer. En ik wil dat hier ook laten zien, dat grondstoffen een oneindig leven verdienen. Dat lukt ook, want ik werk nu dus letterlijk aan een bureau van oude plafondplaten uit een trein, die bijna zes miljoen kilometer door Nederland heeft gereisd. Dat is toch geweldig?
Mijn ambitie is om binnen én buiten Nederland anderen te motiveren en te inspireren. Op dit moment krijgt 99 procent van de oude treinen een tweede leven. Dat heeft me bloed, zweet en tranen gekost. Maar het is ons gelukt. Mijn kracht is dat ik mijn tanden ergens in zet, dat als ik er echt in geloof, ik niet meer loslaat. Ik ga netwerken, schrijf challenges uit. De truc is om niet de moed te verliezen. Want wie had gedacht wat je allemaal voor moois kan maken van treinvloeren waar miljoenen voeten over hebben gelopen? Dan kan je toch niets meer als afval weggooien? Het helpt dat ik van huis uit een ondernemer en een kansendenker ben. Ik heb veel in het buitenland gestudeerd, heb veel landen bezocht en meegekregen dat het niet normaal is dat je zomaar dingen koopt, gebruikt en weggooit. Dat is trouwens ook nog goed voor je portemonnee. En het maakt je werk een stuk leuker.”
Impact
“Mijn motto is: ja, het kan wél, nee is geen optie. Iedereen zei, thermoharde composieten zijn niet recyclebaar. Maar het is gelukt, en ze zijn nu wél herbruikbaar als dwarsligger. Maar ik kon dit proces zeker niet alleen. Je hebt de markt nodig, hogescholen, ondernemers, collega’s. Je moet het samen doen en zo’n traject heeft ook echt tijd nodig. Mijn droom is 100 procent circulair te worden met onze treinen maar dat gaat niet. Niemand wil een tafel gemaakt van de WC-vloer, dus dat kleine stukje gaat nu nog in de verbrandingsoven in, waardoor we hoogstens 99,8 procent halen.
Mijn stelling is, als je zelfs twintig jaar oude treinen een levensduurverlenging kunt geven, en voor 99 procent kunt hergebruiken, dan moet dat toch ook met andere zaken kunnen? Ik zie echt kansen, we kunnen nog zoveel meer doen. Om de transitie naar een circulaire economie te realiseren moet we echt gaan opschalen en versnellen. Dus het is zaak dat we het ook anders gaan doen, dat we impact maken en nieuwe normen stellen.
Ik doe dit niet alleen op mijn werk, maar ook privé. We gebruiken thuis al sinds in me kan herinneren hetzelfde een filterkoffieapparaat, waarvan we de koffiedrab als grondstof voor de tuin gebruiken. Zo voorkomen we afval. We scheiden altijd afval in de ondergrondse containers en als mijn zoontje van zes iemand iets ziet weggooien in de verkeerde container, dan zegt hij er wat van. Voor hem is het niet meer dan normaal om dat goed te scheiden. Ik vind het heel belangrijk om het kinderen mee te geven, maar gelukkig doen ze het op school ook meer en meer. En waarom niet? Circulair ondernemen is vooral supertof, het is gewoon zonde om het niet te doen!”
