Naar deze hypothetische vraag doen landschapsarchitect Berno Strootman en hoogleraar Environmental Sustainability Jan Willem Erisman dit jaar ontwerpend onderzoek. Strootman en Erisman stellen in hun onderzoek twee vragen:
- Stel dat wij in Nederland allemaal plantaardig gaan eten. Wat heeft dat dan voor voordelen voor klimaatrechtvaardigheid?
- In hoeverre kunnen de opgaven waar Nederland nu voor staat [bijvoorbeeld de klimaatopgave, stikstofcrisis red.], baat hebben bij een veganistisch Nederland?
Wat-als-vraag geeft inzicht
“Wij roepen mensen niet per se op om direct veganist te worden, maar zijn bezig met ontwerpend onderzoek”, zegt Strootman. “Als je nadenkt over de toekomst kun je je vaak niet voorstellen hoe het dan is. Hoe wonen we dan? Hoe leven we dan? Maar het stellen van een heel concrete wat-als-vraag kan veel inzichten opleveren. Dit onderzoek is erop gericht inzichten te krijgen die de Nederlandse bevolking en beleidsmakers kunnen inspireren tot keuzes. De titel van ons onderzoek ‘Nederland Veganland’ is overigens een knipoog naar de campagne ‘Nederland Vleesland’ van de vleessector.”
Klimaatrechtvaardigheid
Strootman en Erisman ontvangen 50.000 euro van de EFL-stichting. Deze architectuurstichting stelt dit budget driemaal ter beschikking voor onderzoek naar klimaatrechtvaardigheid. Maar wat is klimaatrechtvaardigheid precies?
“We moeten eerst goed nadenken over wat klimaatrechtvaardigheid precies wil zeggen", zegt Erisman. ‘We hebben de universele rechten van de mens: het recht op leven, een eerlijk proces, vrijheid van meningsuiting, een behoorlijke levensstandaard, enzovoort. Als we dat vertalen naar de dieren, landschap en natuur, wat betekent dat dan? Dieren hebben ook last van de klimaatverandering die wij veroorzaken. Moeten we hun geen rechten geven? En hoe richten we het landschap in zodat het ook rechtvaardig is voor de natuur?”
Sojaplantages voor veevoer
Strootman: “Hoe rechtvaardig is onze huidige manier van eten? Dat kun je op globaal en nationaal niveau bekijken. Een voorbeeld: hoe rechtvaardig vinden wij het dat kleine boeren in het Amazonegebied van hun land worden verdreven om plaats te maken voor sojaplantages waar ons veevoer wordt verbouwd? Ook in ons land komen de lasten van de klimaatverandering vaak onevenredig groot terecht bij mensen met lage inkomens. Hoe rechtvaardig is dat? Zou dat veranderen in een veganistisch Nederland? De mensen die de grootste bijdrage aan de klimaatverandering leveren, zijn vaak niet degenen die er het meest de nadelige gevolgen van ondervinden.”
Klimaatopgave
De onderzoekers en ontwerpers kijken naar het begrip klimaatrechtvaardigheid vanuit een ruimtelijke en ontwerpende invalshoek. Dus: wat betekent een klimaatrechtvaardiger wereld voor de inrichting van Nederland? Of andersom: hoe kan de ruimtelijke inrichting van ons land bijdragen aan een klimaatrechtvaardiger wereld? “Wij gaan geen uitgewerkt plan tekenen. We gaan ook geen plan uitvoeren”, zegt Strootman. “Ontwerpend onderzoek draait wat ons betreft om de ‘wat-als’-vraag. Niet alle bodems in Nederland zijn geschikt voor het produceren van voedsel voor mensen. Op de meeste stukken grond die nu bijvoorbeeld weiland zijn, is akkerbouw niet mogelijk. Wij gaan kijken wat er wel kan, en hoe je op die plekken toch een bijdrage kunt leveren aan het oplossen van een aantal grote vraagstukken waar Nederland nu voor staat: de klimaatopgave, de biodiversiteitsopgave, de woningbouwopgave, de energietransitie, de stikstofcrisis, de bossenstrategie en nog veel meer. We vermoeden dat een veganistisch Nederland een enorme bijdrage kan leveren aan de grote vragen waar wij als land nu voor staan. We gaan verkennen of dat werkelijk zo is, en tot wat voor land dat zou leiden.”
Meer vegan leesvoer?
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
