De biodiversiteit neemt af. Eén van de sectoren die daar last van heeft is de landbouwsector, tegelijkertijd kan die sector een belangrijke rol spelen bij de verbetering ervan. Om boeren daarbij te ondersteunen hebben Rabobank, het Wereld Natuur Fonds en FrieslandCampina een biodiversiteitsmonitor gelanceerd. Met behulp daarvan worden duurzame melkveehouders financieel beloond. “We proberen op deze manier een nieuw businessmodel neer te zetten”, zegt Carin van Huët, directeur food & agri Nederland bij Rabobank.
Begin mei publiceerde het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (Ipbes) een rapport met alarmerende conclusies over biodiversiteitsverlies wereldwijd. Zo worden meer dan een miljoen planten- en diersoorten op aarde met uitsterven bedreigd. De biodiversiteit is de afgelopen jaren in een rap tempo afgenomen: tien tot honderd keer sneller dan in de afgelopen tien miljoen jaar het geval was.
De landbouwsector wordt aangemerkt als sector die nu al te maken krijgt met de gevolgen van biodiversiteitsverlies. Tegelijkertijd is het een sector die door zaken als overproductie en het gebruik van pesticiden bijdraagt aan het verlies van dier- en plantsoorten. Meer dan een derde van het landoppervlak en driekwart van de beschikbare zoetwaterbronnen wordt ingezet voor gewassenproductie of veeteelt, stelt Ipbes. In Nederland ligt het aandeel agrarisch terrein nog hoger: CBS schatte het aandeel in 2015 op 54 procent van het Nederlandse landoppervlak.
De impact van de landbouwsector als kans
Vanwege de impact van agrariërs op biodiversiteit kan de landbouwsector een bijdrage leveren aan het herstel ervan. Rabobank wil boeren daarbij helpen. Daarom ontwikkelde de bank in samenwerking met onder andere het Wereld Natuur Fonds, FrieslandCampina en de Duurzame Zuivelketen een zogenoemde biodiversiteitsmonitor. Binnenkort start een pilot in Drenthe. Als de pilot een succes blijkt, wordt de biodiversiteitsmonitor landelijk uitgerold.
Het instrument is in eerste instantie gericht op de melkveehouderij, de grootste agrarische landgebruiker in Nederland. De biodiversiteitsmonitor maakt biodiversiteitsresultaten meetbaar en vergelijkbaar, waardoor het belonen van duurzame melkveehouders via ketenpartijen en andere belanghebbenden zoals waterschappen, terreinbeheerders en overheden mogelijk wordt. Daarmee creëren Rabobank en partners een verdienmodel voor duurzaam ondernemen. “We proberen op deze manier een nieuw businessmodel neer te zetten dat interessant is voor boeren om mee aan de slag te gaan”, zegt Van Huët.
Verdienmodel voor duurzaam ondernemen
Het creëren van een verdienmodel is cruciaal, omdat het daarmee eenvoudiger en aantrekkelijker wordt voor grondgebruikers om een bijdrage te leveren aan het herstel van biodiversiteit.
Het realiseren van nieuwe verdienmodellen wordt om die reden in het Nederlandse Deltaplan Biodiversiteit als succesfactor aangemerkt. De andere vier succesfactoren zijn draagvlak en gedeelde waarden, stimulerende en coherente wet- en regelgeving, nieuwe kennis en innovatie en gebiedsgerichte samenwerking tussen alle grondgebruikers in een regio. Rabobank is één van de kwartiermakers van het Deltaplan.
De biodiversiteitsmonitor: hoe het werkt
Op de website van de biodiversiteitsmonitor staan drie imaginaire boerenbedrijven als voorbeeld. Voor elke onderneming wordt op acht thema’s een score berekend: soortenbeheer, landschapsbeheer, landgebruik, broeikasgassenuitstoot, mineralenverlies, bodembeheer, ammoniakuitstoot en kruidenrijk grasland.
De 25 procent best scorende boerenbedrijven krijgen van Rabobank een rentekorting op nieuwe leningen of her-financieringen van maximaal € 1 mln. In totaal stelt de bank daarvoor € 50 mln beschikbaar. Naast de Rabobank draagt ook de provincie Drenthe bij door duurzame melkveehouders te belonen met een jaarlijks bedrag van € 2.500 voor maximaal drie jaar. Tot slot steunt FrieslandCampina de melkveehouders door de melkprijs aan te passen.
Van Huët benadrukt dat de inzet van meerdere partijen uit de keten of andere belanghebbenden cruciaal is, omdat de beloningen dan stapelen. Van Huët: “Als je naar de sector kijkt is de stimulans vooral groot als we dit met meerdere partijen doen.”
Animo onder boeren
In Drenthe verwacht Van Huët dat Rabobank binnenkort de eerste leningen verstrekt. “Als dat werkt gaan we de biodiversiteitsmonitor in de rest van Nederland ook uitrollen.” Zij merkt dat er veel vraag is naar dit soort oplossingen. “Er is heel veel animo voor; de boeren willen dit ook graag.”
'Boeren willen dit ook graag'
Als financier van veel landbouwbedrijven weet Rabobank wat er speelt onder boeren. Zo gaat de bank regelmatig in gesprek met klanten over verduurzamingsmogelijkheden. Economische duurzaamheid is zowel in het belang van de boeren als van Rabobank zelf. “Wij hebben natuurlijk een groot marktaandeel, dus wij hebben ook een groot belang bij de economische duurzaamheid van de bedrijven”, aldus Van Huët.
Eén van de factoren met een positief effect op economische duurzaamheid is biodiversiteitsherstel. “Het verbeteren van de biodiversiteit kan daar structureel aan bijdragen, vandaar dat het voor Rabobank ook zo belangrijk is.”
Voedselvraagstuk
Biodiversiteitsherstel is niet de enige uitdaging waar de landbouwsector mee aan de slag moet. Zo wijst Van Huët op de opgave die het wereldwijde voedselvraagstuk oplevert voor boeren. Er is meer voedsel nodig en eetpatronen veranderen, maar de negatieve impact op de leefomgeving en de bodem moeten worden voorkomen of teruggedraaid.
“Wij zien daarnaast dat de inkomens van de primaire sector onder druk staan. Het is een volatiele markt met vaak kleine marges. Tegelijkertijd moet zij ook aan die uitdagende doelstellingen voldoen door anders te produceren, beter te produceren, meer te produceren, maar vooral ook die milieudoelstellingen zoals reductie van stikstofproductie en broeikasgassen halen. Wij vinden het belangrijk dat wij onze klanten daarbij kunnen helpen en ondersteunen om het goede te doen.”
De Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij is één van de manieren waarop Rabobank boeren wil ondersteunen. Ook een variant voor de akkerbouw is al in de maak. “Wij willen het straks heel breed uitzetten. Dat is het doel.”
Lees ook: Rabobank: “Om verandering gedaan te krijgen moeten we af en toe risico nemen”
Afbeeldingen: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
