Tobias Leenaert (ProVeg) ging van 'echte vleeseter' naar oprichter van een veganistische beweging

Leenaert omschrijft het eten van vlees en andere dierlijke producten als het perfecte probleem. “Ik ken geen ander issue dat zó veel dingen raakt: milieubelasting, dierenwelzijn, onze eigen gezondheid. Als we dit oplossen, kunnen we superveel verbeteren.”

Tien jaar

Dierenwelzijn trok hem over de streep om te stoppen met vlees, zuivel en eieren. “Ik ben met dieren opgegroeid en heb er altijd compassie voor gevoeld. Toch heb ik heel lang dierlijke producten gegeten. Maar op een bepaald punt kon ik voor mezelf niet meer verklaren waarom we onze huisdieren zo radicaal anders behandelen dan kippen of koeien die in de bio-industrie leven.”

Het duurde tien jaar om zijn eetgewoontes aan te passen. “Ik was echt een vleesliefhebber en at het simpelweg heel graag. Stoppen was niet eenvoudig. Vergelijk het met een roker die zegt dat dit écht het laatste sigaretje is. Inmiddels is het dankzij alle alternatieven en hulpmiddelen veel makkelijker geworden om plantaardig te eten. Al weet ik goed hoe lastig het is om een dieet aan te passen. Ik eet nu 25 jaar veganistisch. Daar ga ik niet dramatisch in zijn, want inmiddels kost het me geen moeite meer. Maar dat heeft jaren geduurd.”

Pragmatisch

Volgens Leenaert heeft de veganistische beweging een flinke dosis pragmatisme nodig. Dat beschrijft hij in zijn boek Naar een vegan wereld. “Veganisten vragen vaak om hier en nu te stoppen met het eten van vlees. Iemand die pragmatisch is, kan mensen vragen minder vlees te eten in plaats van er helemaal mee te stoppen. De eerste boodschap komt voort uit idealisme. De tweede boodschap strookt misschien niet helemaal met het ideaal, maar kan wel effectiever en dus beter zijn.”

Een ander voorbeeld zijn fastfoodketens met plantaardige burgers op het menu. “Een afweging kan zijn om deze snacks niet te kopen, want het aanbod van Burger King en McDonald’s bestaat grotendeels uit vlees en daar is dierenleed mee gemoeid. De pragmatische benadering is om het wél te kopen. Hoe meer plantaardige producten zo’n keten verkoopt, hoe groter het assortiment wordt. Het is toch een kwestie van follow the money. De verhouding dierlijk-plantaardig verschuift dan richting plantaardig.”

ProVeg

Dat pragmatisme implementeert hij ook bij ProVeg: een partij die zich inzet voor meer plantaardige voeding. Tegen het jaar 2040 wil ProVeg de wereldwijde consumptie van dieren met 50 procent hebben verminderd. Dit doet de partij onder andere door recepten, verhalen en rapporten te publiceren. Zo bracht ProVeg recent een onderzoek uit waaruit blijkt dat plantaardige producten bij veel supermarkten goedkoper zijn dan hun dierlijke evenbeeld. “We proberen het plantaardige dieet aantrekkelijker te maken. Om dat te bereiken, communiceren we over de thema’s die mensen interesseren. Of dat nu gezondheid, dierenwelzijn, milieu-impact of de portemonnee is, maakt niet uit.”

De organisatie werkt internationaal. “Eerder waren er veel landelijke initiatieven onder verschillende namen. Door de krachten te bundelen, willen we gebruikmaken van de synergie. We hebben nu één naam. Die gebruiken we internationaal in de hoop dat het meer bekendheid creëert. We willen de Greenpeace van plantaardige voeding zijn.”

Beweging

Het percentage veganisten klimt vooralsnog niet snel. Dat wil niet zeggen dat er geen beweging gaande is, zegt Leenaert. “De consumptie van vleesvervangers is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Het aantal flexitariërs groeit. Dat toont aan waar we naartoe gaan, beter dan het aantal mensen dat nu veganistisch is. Ik denk dat veel mensen zien dat de impact van vlees hoog is en het dierenwelzijn in het geding. Die groep zou het prima vinden om vlees duurder te maken en vaker vegetarisch te eten. Al zijn dat niet per se de mensen die nu al 100 procent vegan zijn.”

Moed tonen

“Alleen door moed te tonen krijgen we meer mensen aan het plantaardige dieet. De overheid kan de transitie stimuleren door middel van wetgeving. Al moet het bedrijfsleven zeker niet wachten op verplichtingen van hogerhand. Onlangs maakte cateringgigant Sodexo bekend dat plantaardige maaltijden de norm worden op vierhonderd Amerikaanse onderwijsinstellingen. Van dat soort berichten word ik blij.”

Moed is ook nodig bij het tegengaan van misinformatie. “Het verhaal dat milieu- en veganistische bewegingen willen vertellen, wordt tegengewerkt door lobbyisten van de vlees- en zuivelindustrie. Ik vind dat bijna misdadig. Het frustrerende is dat veel mensen dat verhaal graag willen horen, want dan hoeven ze niet te veranderen. Die stroom aan misinformatie moet stoppen. Het liefst zo snel mogelijk, want de Europese verkiezingen komen dichterbij.”

Omslagpunt

Wanneer maken we die dappere keuze en gooien we als samenleving het roer om? Dat is een kwestie van tijd, zegt Leenaert. “Vooralsnog doen mensen vooral hun best om weg te kijken. Vaak zien we het dier niet meer achter het product. Beelden van slachthuizen bekijken we liever niet, terwijl het de harde realiteit is. Ik denk dat het, naarmate we meer alternatieven creëren, makkelijker wordt om onze ogen en hart te openen. Zolang je denkt dat je iets gaat verliezen, wil je er niet aan. Mensen willen niet met dierenleed geconfronteerd worden, omdat verandering zich dan opdringt. Toch denk ik dat we binnenkort een omslagpunt bereiken, zoals destijds ook gebeurde met de slavernij. Nu denken we: hoe konden we mensen van vlees en bloed bezitten en verhandelen? Wat was er aan de hand met ons? Als ik optimistisch ben, gebeurt dat in de nabije toekomst ook met dieren.”

Lees ook:

• Anne&Max-oprichter Wobbe van Zoelen: ‘Mensen bestraffen omdat ze koemelk drinken, vind ik raar’
• Duizenden voedingsmiddelen dreigen verloren te gaan, maar volgens Dan Saladino kunnen we ze redden
• Changemaker Thibaud van der Steen gaat voedselverspilling tegen: ‘Probleem is serieus, maar ik wil het op een leuke manier oplossen’