“Begin jaren 90 hield voor bedrijven de maatschappelijke verantwoordelijkheid nog op bij de fabriekspoort,” begint Van Ooijen. “Toen kwamen de incidenten. Shell had Brent Spar, Nike maakte gebruik van kinderarbeid. Bedrijven werden opeens aangesproken op hun impact op maatschappij en milieu.”
Van Ooijen werkte in die tijd bij Unilever, zelf negatief in het nieuws vanwege het gebruik van genetisch gemodificeerd voedsel. De multinational zocht de dialoog en kwam als één van de eerste bedrijven in 1998 met een duurzaamheidsrapportage.
De liefde voor maatschappelijk verantwoord ondernemen werd in die tijd geboren bij politicoloog Van Ooijen. Naast Director Corporate Communication is hij nu ook verantwoordelijk voor duurzaamheid bij FrieslandCampina, de coöperatieve zuivelonderneming die bekend is van merken als Appelsientje, Dutch Lady en Chocomel (de enige echte).
In het DNA
De onderneming ontstond in 2008 uit een fusie tussen zuivelcoöperaties Koninklijke Friesland Foods en Campina. “Een fusie met grote consequenties,” aldus Van Ooijen. “De coöperatie telt nu bijna 20.000 leden.”
De overkoepelende N.V. die melk verwerkt tot merkproducten als Vifit en Fristi, is actief in 25 landen en heeft meer dan 20.000 werknemers. Het bedrijf had in 2010 een omzet van bijna €9 mrd.
De fusie vroeg om een nieuwe bedrijfsstrategie, wat in juni 2010 uitmondde in de introductie van de ‘route2020’. Duurzaamheid werd een van de hoekstenen van deze groeistrategie. Een gevoel voor effect op milieu en maatschappij, maar ook voor het optimaliseren van de productieketens en het borgen van de energievoorziening gaven de doorslag.
“Er is geen trade-off tussen creatie van financiële waarde en duurzaamheid,” analyseert Van Ooijen.“Ze gaan hand in hand.”
Bij de presentatie van route2020 kondigde FrieslandCampina aan haar groei tussen 2010 en 2020 klimaatneutraal te willen realiseren. “Het vereist langetermijndenken. Maar dat zit in het DNA van melkveehouders die generaties lang gebonden zijn aan hun land.”
De besparing ligt op het boerenerf
FrieslandCampina heeft haar duurzame ambities vertaald naar vier speerpunten voor de coöperatie en de N.V. Aan elk speerpunt zijn concrete KPI’s verbonden, waarvoor werknemers verantwoordelijk zijn gemaakt. Dit varieert van het terugdringen van dierziektes tot natuurlijke niveaus tot een volledig duurzame energievoorziening in 2020.
FrieslandCampina schiet met scherp. “Als je de volledige CO2-voetafdruk van onze producten bekijkt, dan ligt de grootste potentiële besparing op het boerenerf,” zegt Van Ooijen.
De methaanuitstoot van de 1,3 miljoen koeien van de leden zorgt voor 72 procent van de uitstoot van het bedrijf. Methaan is daarbij een veel sterker broeikasgas dan CO2. Het doel is om de uitstoot met 30 procent te verminderen.
“In plaats van te moeten betalen voor de afvoer van mest, zien steeds meer leden in dat ze er geld mee kunnen verdienen door er biogas van te maken en mineralen eruit te halen.”
“Als het economisch kan, zorgen we ervoor dat onze zuivelfabrieken op energie draaien die we zelf opwekken. Nu doen we dat nog indirect door groencertificaten, waarmee we zo’n 20 procent van onze elektriciteitsbehoefte in Nederland afdekken.”
De leden van de coöperatie kunnen punten verdienen door duurzame verbeteringen door te voeren. Bijvoorbeeld door koeien in de wei te laten lopen en minder antibiotica te gebruiken. “Dat is straks niet meer vrijblijvend. De kwaliteit van de melk moet aan allerlei eisen voldoen, daar komen duurzaamheidscriteria bij.”
Ook de productieketen wordt volledig verduurzaamd, van veevoer tot koe tot consument. Cacao, palmolie en soja worden inmiddels duurzaam ingekocht. Eind 2011 zullen alle kartonnen drankverpakkingen in de Benelux gemaakt worden van duurzaam geproduceerd karton.
Niet top-of-mind
“Cruciaal is het creëren van draagvlak in het bedrijf,” vervolgt Van Ooijen. “In het eerste jaar van de route2020 was niet zomaar iedereen om. Diep in Oost-Europa is duurzaamheid niet top-of-mind.”
De sleutel is concreet en tastbaar maken wat je ambieert. “Duurzaamheid is een enorm containerbegrip. Vaagheid enthousiasmeert niet. Maak expliciet waar je voor wilt gaan op basis van een gedegen analyse. Lardeer je verhaal met praktische voorbeelden uit andere sectoren en gebieden.”
FrieslandCampina is nu langzaam klaar om ook de buitenwereld over haar acties en ambities te vertellen. Van 6-8 december presenteert het bedrijf zich daarom op het congres Green Today. Van Ooijen: “Green Today is een uniek platform dat ook de commerciële kansen van duurzaam ondernemen – de business case van duurzaamheid – bepaald niet onderbelicht.”
“Onze CEO Cees ’t Hart zal op Green Today deelnemen aan het CEO Panel. De boodschap zal zijn dat de tijd van duurzaamheid als nice-to-have definitief voorbij is. Duurzaamheid is eindelijk een volwaardige business opportunity geworden.”
Foto: Flickr.com, Stuart Chalmers
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
