Uit onderzoek van misdaadeconoom Ben Vollaard van Tilburg University blijkt dat het aantal olielozingen in het Nederlandse deel van de Noordzee in de periode 1992-2011 met ruim driekwart is afgenomen, maar desondanks nog steeds enorm is. Jaarlijks storten schepen een half miljoen liter olie in de Noordzee. Hij komt tot die conclusie op basis van gegevens van patrouillerende Kustwachtvliegtuigen.
Mogelijke verklaringen voor de afname zijn de bouw van milieuvriendelijke schepen en lagere productie van oliehoudende afvalstoffen, betere afgiftemogelijkheden en scherpe controles in havens. Het kan ook te maken hebben het toenemen van de milieubewustheid van de bemanning, suggereert Vollaard in het onderzoek dat in opdracht van de Politieacademie werd gedaan.
Lage pakkans
Een andere verklaring kan echter zijn dat de olielozingen zijn verplaatst naar andere delen van de Noordzee. Het illegaal lozen van afvalstoffen met olie erin verdubbelt namelijk na zonsondergang, wat aangeeft dat het nog steeds populair is. De pakkans is klein doordat luchtwaarnemers van de Kustwacht niet vanuit een vliegtuig in het donker kunnen zien of een vlek uit minerale olie of uit een andere substantie bestaat.
Uit het onderzoek blijkt dat de Kustwacht 85 procent van de tijd niet in de lucht is. Als ze rondvliegen en een vermoedelijke lozing zien, is er in 90 procent van de gevallen geen duidelijke waarneming mogelijk waardoor er geen bewijs is. En als er voldoende bewijs is om een schipper te pakken, is de boete relatief laag, aldus Vollaard.
Jaarlijks worden er tussen de 10 en 15 schepen verdacht van illegale lozingen. De laatste boete die is opgelegd vanwege illegale lozing in Nederlandse wateren is €45.000 – een relatief hoog bedrag volgens het rapport. In België werd onlangs nog een boete van €1,5 mln opgelegd voor een vergelijkbaar vergrijp en ook in Frankrijk zijn dit soort bedragen gebruikelijk.
Oplossing
De bevindingen zijn niet alleen relevant voor de Nederlandse autoriteiten, omdat olielozing een wereldwijd probleem is. Om de pakkans ’s nachts te vergroten, suggereert Vollaard om een speciale boei te gebruiken die monsters van de olie kan nemen en vanuit een vliegtuig in een vlek geworpen kan worden. Later kan die worden opgepikt door een helikopter of boot. Op die manier is er wél bewijsmateriaal.
De Kustwacht beschikt op dit moment ook over een uitwerpboei, maar deze is onpraktisch en wordt daarom niet gebruikt. Verschillende landen, waaronder Zweden, hebben uitgebreid ervaring opgedaan met een goedkopere en effectievere uitwerpboei. Deze ‘oil sampling buoy’ kan wel voorkomen dat ’s nachts lozen niet langer een mogelijkheid is.
Milieuproblemen
Alle schepen produceren oliehoudende reststoffen aan boord. Het gaat om een onbruikbaar restant van bunkerolie: vervuild water dat zich onderin het schip verzamelt, en het waswater van het schoonmaken van de ladingruimten van olietankers. Lozen op zee is goedkoper dan afgifte in de haven of verbranden in een installatie aan boord.
De illegale lozingen vormen een groot milieuprobleem. Tussen 2000 en 2010 was ruim 60 procent van alle gevonden dode vogels in de open zee met olie besmeurd.
Foto: USFWS via Flickr.com
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
