Zodra het voorstel formeel is, krijgen grote bedrijven 18 maanden de tijd om de nieuwe regels toe te passen. Mkb’ers volgen later. Bedrijven die niet aan de eisen voldoen, riskeren een geldboete en andere sancties.
De nieuwe regels voor bosbescherming bouwen voort op andere beleidsterreinen van de EU zoals de EU-bosstrategie en wetgevingsinitiatief inzake duurzame corporate governance.
Bosaantastende grondstoffen
Het nieuwe voorstel geldt voor Europese bedrijven die op de EU-markt producten importeren en exporteren die gemaakt worden van de grondstoffen palmolie, soja, koffie, cacao, hout en rubber. De belangrijkste oorzaak van ontbossing en bosdegradatie is namelijk de toenemende vraag naar landbouwgrond om die specifieke grondstoffen te produceren. Afgeleide producten zoals rundvlees, meubels, papier en chocolade vallen ook onder de regeling.
De EU consumeert veel van dit soort producten. De toepassing van de nieuwe wet is dan ook nodig om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Als het bos beter wordt beschermd, worden er minder broeikasgassen uitgestoten door bosbouw (en kan er meer CO2 worden opgevangen door de bomen) en blijft het verlies aan biodiversiteit beperkt.
Nederlandse bedrijven moeten flink aan het werk door de nieuwe wet. In de ranglijsten met de grootste importlanden eindigt Nederland op 7 voor koffie, op 4 voor soja en op nummer één voor cacao. Omtrent palmolie publiceerde WWF dit jaar nog een alarmerend rapport: 86% van de Nederlandse import komt uit landen met hoge risico’s op ontbossing.
Zorgvuldig met het bos
De wet betreft een ‘zorgvuldigheidsverplichting’ in het kader van corporate governance. Bedrijven die handelen in de geïdentificeerde risicovolle grondstoffen moeten straks kunnen bewijzen dat hun producten niet bijdragen aan het aantasten van bosgebied.
Daarvoor moeten ze nauwkeurige geografische informatie gaan verzamelen van de grond waarop is verbouwd, zodat bevoegde autoriteiten kunnen verifiëren dat hun producten echt ontbossingsvrij zijn. Elk jaar zullen dergelijke controles plaatsvinden.
De Commissie zal een lijst opstellen met (delen van) landen en hun risiconiveau als het gaat om ontbossing en bosdegradatie. Bedrijven uit landen die een hoger risico hebben moeten aan strengere eisen voldoen. Ze worden ook vaker gecontroleerd: 9% van de bedrijven in hoge risicogebieden tegenover 1% in gebieden met een laag risico.
De FAO schat dat er tussen 1990 en 2020 maar liefst 420 miljoen hectare bos verloren is gegaan door ontbossing. Als we daar hersteld en aangeplant bos weer afhalen, blijft er nog steeds een verloren gebied over dat drie keer zo groot is als Frankrijk.
Serieuze sanctie
Bedrijven die zich niet aan de nieuwe regels houden moeten straks door de lidstaten zelf worden aangepakt. De boete voor nalatigheid bedraagt minimaal 4 procent van de jaaromzet en moet gelijk zijn aan de waarde van de producten en de aangerichte milieuschade.
Daarnaast komt de toegang tot overheidsfinanciering en aanbestedingsprocedures tijdelijk te vervallen. De sanctie moet ervoor zorgen dat het economische voordeel uit het product effectief wordt ontnomen, zo staat in het voorstel.
Winst voor activisten
Het aannemen van dit voorstel betekent ook een grote overwinning voor de wereldwijde campagne #Together4Forests, waar 220 ngo’s bij zijn aangesloten. In twee jaar tijd hebben 1,2 miljoen burgers hun steun uitgsproken voor een boswet zoals de huidige. Er zijn bovendien 53.000 brieven verstuurd naar de Commissie en bekende wetenschappers en 78 bedrijven hebben hun standpunt via de campagne bekend gemaakt. Daardoor stond de kwestie hoog op de agenda van de Europese Commissie.
Lees ook:
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: iedere dag rond 07.00 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze dagelijkse nieuwsbrief.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
