Hy-Care van MS Schippers, een bedrijf dat middelen en diensten levert aan agrarische bedrijven, is een methode voor varkenshouders waarbij hygiëne centraal staat. Het idee is dat dieren in een gezonde leefomgeving minder last hebben van ziektes en stress. Daarnaast zou een schone stal de weerstand verhogen, met minder antibioticagebruik tot gevolg. Het concept kan in vrijwel elke varkensstal worden geïmplementeerd.
“Het Hy-Care-concept is simpel gezegd: zorgen dat alle randvoorwaarden rond varkenshouderij 100 procent in orde zijn”, zegt Mart Smolders, divisiemanager varkens bij MS Schippers. “Daarmee zorgt een veehouder ervoor dat varkens toegang hebben tot zuiver drinkwater en dat de hygiënevoorwaarden zo zijn opgesteld dat kiemverspreiding in het varkensbedrijf wordt geminimaliseerd.”
"Hy-Care betekent een nieuwe manier van werken voor de ondernemer"
Managementsysteem voor hygiëne
Volgens Smolders is de aanpak in een Hy-Care-stal te vergelijken met de maatregelen die werden getroffen toen mensen in het verleden dicht op elkaar in steden leefden en verschillende ziektes, zoals de pest, zich verspreidden. “Om die ziektes terug te dringen, moest de hygiëne worden verbeterd. Er werden rioleringssystemen aangelegd en mensen moesten hun handen wassen. Een soortgelijke aanpak voeren wij in de varkenshouderij door. We noemen het ook wel een managementsysteem voor hygiëne.”
Al weten de meeste varkenshouders dat een stal schoon moet zijn, toch is dat volgens Smolders nog niet de standaard. “Het gebeurt wel, elke varkenshouder is daar wel op de een of andere manier mee bezig. Maar wij hebben er een echt managementsysteem van gemaakt, met een protocol. Dat betekent een nieuwe manier van werken voor de ondernemer”, zegt Smolders.
De bron bestrijden
Zo moet een varkenshouder die met Hy-Care aan de slag gaat een reinigingsprotocol hanteren. Er is een protocol voor onder meer de reiniging van het drinkwatersysteem en voor het porievrij maken van de stal. Speciale coatings kunnen bijdragen aan een schone leefomgeving in de stal, maar aanvullende reiniging met speciaal ontvettende zeep is noodzakelijk.
Daarnaast moet de hele stal vrij zijn van ongedierte. Niet alleen ratten en muizen worden geweerd, maar ook vliegen moeten buiten de stal blijven. In plaats van de vliegen zelf te bestrijden, richt het Hy-Care-concept zich op het bestrijden van de bron: de maden. Niet met gif, maar met een groeiregulator. Daarnaast moeten er controles plaatsvinden op het gebied van naaldhygiëne, voerhygiëne en handhygiëne.
Een veelomvattende klus dus. Commitment van de veehouder is dan ook van belang om het concept te laten slagen, stelt Smolders. “Dit is geen product, maar een visie op het houden van varkens. De veehouder moet achter deze visie staan en ervan overtuigd zijn dat hij het anders wil doen. Bij iemand die niet intrinsiek gemotiveerd is om te veranderen, gaat het niet werken.”
Maar een boer die investeert, krijgt daar volgens Smolders veel voor terug. “Het Hy-Care-systeem kost in eerste instantie extra tijd en inspanning, maar dat betaalt zich terug in gezondere dieren, die uiteindelijk minder werk en meer werkplezier met zich meebrengen.”
90 procent minder antibiotica
De verbeterde gezondheid van de dieren leidt bovendien tot een lager antibioticagebruik. Om dat in de praktijk te testen en aan publiek te tonen, heeft MS Schippers twee proefstallen gebouwd: de Zwartakkers-stal voor biggenopfok en de Raamloop-stal voor vleesvarkens. In deze stallen weet het bedrijf varkens gezond te houden, waardoor minder infecties optreden en minder varkens sterven. Zo kon MS Schippers het antibioticagebruik in de stallen terugdringen met minimaal 95 procent. Ook gingen de voerefficiëntie en productie omhoog.
Om boeren bekender te maken met Hy-Care rolt MS Schippers het concept over heel Europa uit. In Nederland werken inmiddels zes bedrijven met het concept en ook in Duitsland, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Spanje zijn de eerste boeren ermee aan de slag gegaan.
"Het bij de bron aanpakken van infecties is een voorwaarde om te overleven"
Antibioticavrije varkenssector
De behaalde resultaten in de proefstallen bieden dus kansen voor het terugdringen van antibioticagebruik in de varkenssector. De sector liet sinds 2008 al een daling van het antibioticagebruik zien van 60 procent. Maar dat is volgens Smolders nog niet het einde. “Je kunt middelen curatief of preventief aan varkens geven. Curatief met antibiotica en preventief met een vaccin. De varkenshouderij heeft best veel geminderd met antibiotica, maar dat gaat gepaard met een verhoogde inzet van vaccins. En dat is inmiddels een gigantische kostenpost geworden.”
Duurzamer vlees
Met Hy-Care wil MS Schippers veehouders wel een alternatief bieden. Een alternatief dat wellicht wat werk vergt, maar ook kostenreductie met zich meebrengt. Smolders: “Wij zorgen dat er minder infecties zijn, doordat er minder kiemcirculatie is. Dan pak je het probleem bij de bron aan, wat erg kosteneffectief is. Daarnaast kunnen veehouders zich met het concept onderscheiden en inspelen op de vraag naar duurzamer vlees. Ook daar zitten kansen. Dat vraagt dus wel een andere werkwijze van de varkenshouder.”
Maar uiteindelijk moét die varkenshouder wel veranderen, want de huidige werkwijze is vanwege de ‘zeer hoge’ vaccinatiekosten niet financieel toekomstbestendig, stelt Smolders. “Het bij de bron aanpakken van infecties is een voorwaarde om te overleven. Daar ben ik heilig van overtuigd. Je kunt veel opvangen met vaccins in plaats van antibiotica, maar niet voor elke ziekte bestaat een vaccin. Vaccineren is geen langetermijnoplossing. Wel kan het een aanvulling zijn op een goede basis. En Hy-Care biedt die goede basis.”
Foto's: MS Schippers
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
