Cono is een coöperatie van 425 melkveehouders. Na een klimaat neutrale kaasmakerij wil Cono nu ook een klimaatpositieve kaasketen. Want het kan altijd nog een tikje duurzamer. Bovendien is het volgens Grietsje Hoekstra, duurzaamheidsmanager bij Cono, nodig om de boeren weer in een positief daglicht zetten. “Door de kaasketen klimaatpositief te maken, willen we laten zien dat de boer ook een heldenrol kan vervullen in plaats van andersom. Want als je onderdeel van de oplossing mag zijn ga je anders tegen de materie aankijken.”
Toen Cono deze ambitie uitsprak, werd het eerst aan de leden voorgelegd. Volgens Hoekstra reageerden ze nuchter. “Het blijven toch mensen met de voeten in de klei hè. Ze snappen de urgentie en zien het ook als kans. Door oplossingen te zoeken voor CO2-reductie creëer je ook handelingsperspectief.” Volgens Nicole van Gorp, verantwoordelijk voor marketing en communicatie bij Cono, is het merendeel blij met de ambitieuze stap. “De lat wordt weer net iets hoger gelegd. Ze zijn oprecht trots om bij te dragen aan een betere aarde, zowel voor de koeien als voor de mens. Dat zit al van oudsher in de genen van de boerencoöperatie, ze willen graag toonaangevend zijn als het gaat om duurzaamheid.”
Lees ook: “Cono heeft geen efficiënte fabriek, maar een klimaatneutrale kaasmakerij”
Klimaatpositief boeren
Maar hoe wordt de boer klimaatpositief? Eerst kijken we waar de emissie zit, legt Hoekstra uit. “Met de juiste reductiemaatregelen reduceren we de emissie zoveel mogelijk. Als dat is gedaan, moet de uitstoot die niet gereduceerd kan worden, gecompenseerd worden.” Plus nog wat extra, want anders is het ‘alleen’ klimaatneutraal.
Stappen die boeren kunnen zetten om de uitstoot te verminderen zijn volgens Hoekstra niet altijd moeilijk. Zo kan het geven van minder krachtvoer al helpen, en scheelt het CO2-uitstoot als het voer van zo dichtbij mogelijk wordt gehaald. Ook kijkt Cono naar circulaire technologieën. Er zijn zelfs al installaties die de methaan, een 34 keer sterker broeikasgas dan CO2, uit mest kunnen omzetten in energie, waardoor je groene stroom opwekt. “Uiteindelijk zal het een combinatie worden van dit alles”, licht Jerry Griep, managing director Benelux en Noord-Amerika, toe. “En we hebben hoge verwachtingen van nieuwe technologieën die in de aanloop naar 2030 worden geïntroduceerd.”
Verpakken, export en logistiek
De ambitie uitspreken om de hele kaasketen, ‘van bek tot rek’, klimaatpositief te maken, betekent dat ook de verpakker en logistiek mee moeten doen. “Voor het melktransport is er al geïnvesteerd in nieuwe wagens met een lagere CO2 uitstoot.”, zegt Griep. “Voor het zwaar transport is elektrisch rijden nu nog geen optie. Maar we werken met progressieve vervoerders die voorop lopen en de ontwikkelingen in de gaten houden.”
‘Beemster cheese’ is wereldwijd bekend, vooral in Amerika zijn ze er dol op. Wordt de uitstoot die bij de export komt kijken ook meegerekend? Griep: “Alles zit erin. Dus ook daar moeten we reduceren door bijvoorbeeld te kijken naar duurzamere scheepvaart. Met onze partner inventariseren we hoe we ook in Amerika stappen kunnen zetten.”
Volgens Van Gorp, ook verantwoordelijk voor verpakkingen, is het nog erg lastig om een duurzame verpakking te ontwikkelen waarbij de kwaliteit en smaak van de kaas gewaarborgd blijft. “We kijken met de verpakker naar biologisch-afbreekbare verpakkingen, alleen zitten daar nog wel wat haken en ogen aan, omdat we met verse producten werken.” Paradoxaal genoeg is er meer verpakkingsmateriaal nodig in kleinere huishoudens, want als je alleen bent wil je liever drie plakken kaas in plaats van een groot stuk. Een doorn in het oog van de kaasmaker. “Het meest duurzame is nog altijd om gewoon een blok kaas te kopen, vers van het mes, en daar vanaf te schaven. Want de beste verpakking is geen verpakking”, zegt Van Gorp.
Compensatie
De uitstoot wordt zoveel mogelijk lokaal en in de keten zelf gecompenseerd, zegt Hoeksta. Zo kunnen de boeren zelf ook CO2-certificaten uitgeven. Een boer in het veenweidegebied kan door het verhogen van bodemwaterpeil in de veenbodem zorgen voor minder CO2 uitstoot. Want als het veen droog is, dringt zuurstof tot diep in de grond door en breekt organisch materiaal af. Als je het weilandperceel met slootwater nat maakt, voorkom je dat. Hoekstra: “Een boer die dat doet, kan deze klimaatwinst omzetten in CO2-certificaten. Een deel van de certificaten kun je zo al creëren, waardoor je meteen ook een positieve impact hebt op de regio.”
Om te laten zien dat Cono de ambitie echt meent, toetst een onafhankelijke, externe partij de jaarlijkse reductie van CO2-uitstoot. En daar wordt transparant over gecommuniceerd. “Niet alleen over de successen, ook over de mislukkingen. Wij willen namelijk een voorbeeld zijn voor de rest, en zorgen dat anderen niet dezelfde fouten maken. Want uiteindelijk zullen we het klimaatprobleem samen moeten oplossen”, zegt Griep.
Plantaardige kaas of gekweekte kaas
Nog duurzamer is om kaas niet meer van melk, maar van andere eiwitten te maken; uit erwten of soja bijvoorbeeld. Of, zoals Jaap Korteweg probeert met zijn nieuwe start-up: kaas maken van melk zonder dat er een koe aan te pas komt. Kweekkaas, in plaats van kweekvlees. Zou dat ook iets voor Cono zijn? “Ik sluit niet uit dat we in de toekomst ook iets met plantaardige kaas gaan doen”, zegt Griep. “Melkveehouders hebben veel land, wellicht kunnen ze daar ook een gewas op kwijt waar we kaas van zouden kunnen maken. Maar tot nu toe is de smaak van onze kaas ongeëvenaard en daar zullen we nooit concessies aan doen.” En het gaat nu eerst, door in te zetten op een klimaatpositieve keten, de melkveehouder perspectief bieden voor de toekomst.
Nieuwe hype? Met dit poeder en een beetje water maak je thuis je eigen vegaburger
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
